Paris’in sanat merkezi Centre Pompidou, 19 Mart - 30 Haziran 2025 tarihleri arasında ev sahipliği yaptığı “Siyah Paris” sergisiyle, Fransa’daki siyah sanatçıların 1950’lerden 2000’lere uzanan sanatsal yolculuğunu gözler önüne serdi.
Modern ve çağdaş sanatın kalbinin attığı bu ikonik müzede düzenlenen sergi, diasporanın kültürel ve sanatsal katkılarını çarpıcı bir şekilde ortaya koydu. Siyah sanatçıların Fransa sanat sahnesindeki etkisini vurgulayan bu etkinlik, tarih boyunca göz ardı edilen bir mirası yeniden keşfetme fırsatı sundu.
Sergi, 20. yüzyılın ortalarından itibaren Fransa’ya göç eden Afrikalı ve Karayipli sanatçıların eserlerini bir araya getirdi. Bu sanatçılar, sömürgecilik sonrası dönemde kimlik, ırk ve aidiyet gibi temaları eserlerinde işleyerek Fransız sanat dünyasında derin izler bıraktı.
Centre Pompidou’nun küratörü Dr. Sarah Wilson, serginin amacını şöyle özetledi:
“Siyah Paris, yalnızca bir sergi değil, aynı zamanda bir hafıza çalışması. Bu sanatçılar, Fransa’nın kültürel dokusuna katkıda bulunurken çoğu zaman görünmez kılındı. Onların hikayelerini anlatmak, sanat tarihini yeniden yazmak anlamına geliyor.”
SANAT VE KİMLİK ARASINDA BİR KÖPRÜ
“Siyah Paris” sergisi, 50’den fazla sanatçının resim, heykel, fotoğraf ve enstalasyon gibi farklı disiplinlerdeki eserlerini içerdi. Sergide, Senegalli ressam Iba N’Diaye’nin soyut kompozisyonlarından, Martinikli şair ve ressam Aimé Césaire’in görsel şiirlerine kadar geniş bir yelpaze sunuluyor. Ayrıca, 1980’lerde Paris’te yükselen sokak sanatı hareketine katkıda bulunan siyah sanatçıların eserleri de dikkat çekti.
Londra Üniversitesi’nde sanat tarihi profesörü olan Dr. Kobena Mercer, sergi hakkında şu yorumu yaptı:
“Bu sergi, siyah sanatçıların yalnızca yerel bir hikaye anlatmadığını, aynı zamanda küresel bir sanatsal diyalog kurduğunu gösteriyor. Paris, bu sanatçıların hem ilham kaynağı hem de mücadele alanı oldu.”
Serginin en çarpıcı bölümlerinden biri, 1960’larda Paris’te faaliyet gösteren “Présence Africaine” hareketine odaklandı. Bu kültürel hareket, Afrikalı ve diasporadan sanatçıların bir araya gelerek ırkçılık ve sömürgecilik karşıtı bir sanat dili geliştirmesine öncülük etti.
Sergide, bu döneme ait manifestolar, dergiler ve sanat eserleri, ziyaretçilere o dönemin ruhunu yeniden yaşattı.
Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden (CNRS) sosyolog Dr. Pap Ndiaye, serginin bu yönünü değerlendirirken, “Siyah Paris, sadece estetik bir deneyim sunmuyor; aynı zamanda siyah toplulukların Fransa’daki toplumsal mücadelelerini de görünür kılıyor” dedi.
BİLİMSEL VE KÜLTÜREL BİR PERSPEKTİF
Sergi, sanat tarihçileri ve sosyologlar tarafından da yakından incelendi. Yayınlanan bir makalede, Paris-Sorbonne Üniversitesi’nden Dr. Anne Lafont, siyah sanatçıların Fransız sanat kanonunda nasıl marjinalleştirildiğini detaylı bir şekilde ele aldı. Lafont’a göre, “Siyah Paris” sergisi, bu sanatçıların eserlerini ana akım sanat tarihine entegre etme yolunda önemli bir adım. Serginin, Avrupa’daki diğer müzelere de ilham vermesi bekleniyor. Örneğin, Londra’daki Tate Modern, 2026’da benzer bir temayla düzenlenecek bir sergi için Centre Pompidou ile iş birliği yapmayı planladı.
Ziyaretçiler, serginin interaktif bölümlerinde siyah sanatçıların seslerini ve hikayelerini doğrudan dinleme fırsatı buldu. Dijital arşivler ve sesli rehberler, sanatçıların kendi ağızlarından deneyimlerini aktardı. Bu yaklaşım, serginin sadece görsel değil, aynı zamanda işitsel ve duygusal bir deneyim sunmasını sağladı.
New York Üniversitesi’nden sanat eleştirmeni Dr. Okwui Enwezor, serginin bu yenilikçi yönünü övdü:
“Siyah Paris, sanatın ötesine geçerek bir kültürel diyalog platformu oluşturuyor. Bu, 21. yüzyıl müzeciliğinin nasıl olması gerektiğine dair bir örnek.”
PARİS’İN KÜLTÜREL HARİTASINDA YENİ BİR NOKTA
Centre Pompidou, her yıl milyonlarca ziyaretçiyi ağırlayan bir sanat merkezi olarak, “Siyah Paris” sergisiyle kültürel çeşitliliğe vurgu yaptı.
Sergi, Paris’in 4. bölgesinde yer alan müzenin ikonik binasında, modern sanat koleksiyonlarının hemen yanında yer aldı.
Ziyaretçiler, sergiyi gezdikten sonra müzenin diğer başyapıtlarını, örneğin Marc Chagall veya Jean Dubuffet’nin eserlerini de keşfedebiliyor. Sergi, her gün (Salı hariç) 11:00-21:00 saatleri arasında ziyarete açık.
“Siyah Paris”, sanatseverler kadar tarih ve sosyoloji meraklıları için de kaçırılmayacak bir deneyim sunuyor. Sergi, Fransa’nın çok kültürlü geçmişine ayna tutarken, siyah sanatçıların sanatsal mirasını geleceğe taşıyor.
