Patates, dünya genelinde en çok tüketilen sebzelerden biri olarak sofralarımızı süsledi. Yıllık ortalama 126 pound (yaklaşık 57 kilo) tüketimle ABD'de başı çeken bu besin, kızartması, püresi veya fırınlanmış haliyle adeta bağımlılık yaptı. Ancak Harvard Halk Sağlığı Okulu'nun beslenme uzmanları, bu lezzetin arkasında gizlenen riskleri gün yüzüne çıkardı.
Yüksek glisemik indeks (GI) değeriyle kan şekerini hızla yükselten patates, diyabet ve kalp hastalıklarının tetikleyicisi olarak damgalandı.
Kan şekeri fırtınası: Patatesin GI değeri, hazırlama yöntemine göre 59 ila 82 arasında değişti. Bu, bir bardak kola veya bir avuç şekerlemeyle eşdeğer bir etki oluşturdu.
WebMD'nin incelediği bir çalışmada, fazla patates tüketen kadınlarda tip 2 diyabet riskinin önemli ölçüde arttığı ortaya kondu. Tam tahıllarla değiştirildiğinde ise risk azaldı.
Amerikan Yaşam Tarzı Tıbbı Koleji üyesi ve NutritionFacts.org'un kurucusu Dr. Michael Greger, "Patates gibi yüksek GI'li gıdalar, kan şekerini ve insülini ani dalgalanmalara uğratıyor, bu da kısa sürede açlık hissi uyandırarak aşırı yemeye yol açıyor" dedi.
Kabızlıkla savaşta üçlü silah! Gizli formül kabusu tarih ediyor
Greger'ın araştırmalarına göre, bu dalgalanmalar uzun vadede obezite, diyabet ve kalp hastalıklarını körükledi.
Damar tıkanıklığı tehdidi: Patatesin içerdiği nişastanın hızlı sindirimi, vücutta enflamasyon ve lipid birikimini tetikledi.
PMC'de yayınlanan bir meta-analizde, patates tüketiminin tip 2 diyabet riskini %20'ye varan oranda artırdığı vurgulandı. Özellikle kızartılmış veya püre haline getirilmiş patatesler, damar duvarlarında plak oluşumunu hızlandırarak ateroskleroz riskini yükseltti.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'ndan beslenme epidemiyoloğu Dr. Qi Sun, "Yüksek glisemik yük diyetleri, kardiyovasküler hastalıkları besliyor; patates bu yükün önemli bir parçası" şeklinde uyardı.
Sun'un kohort çalışmalarında, haftada dört porsiyondan fazla patates yiyenlerde kalp krizi olasılığının %25 arttığı tespit edildi.
Patatesin düşük lif oranı ve yüksek nişasta içeriği, sindirim sistemini yavaşlatarak kabızlığın en büyük tetikleyicilerinden biri haline getirdi.
Healthline'ın derlediği verilere göre, patates ağırlıklı diyetler bağırsak hareketlerini engelleyerek mide rahatsızlıklarını tetikledi. Özellikle haşlanmış veya soğuk tüketilmeyen patatesler, dirençli nişastayı azaltarak sindirimi zorlaştırdı.
Kabızlık kalp hastalıklarının habercisi mi? Uzmanlar ve bilim bakın ne diyor
Uluslararası GI Araştırma Lideri Prof. Jennie Brand-Miller, Sydney Üniversitesi'nden glisemik indeks uzmanı, "Patatesin sindirim üzerindeki etkisi, glisemik yükle birleşince mideyi 'mahvediyor'; kabızlık vakalarının %30'unda rol oynuyor" dedi.
Brand-Miller'ın Uluslararası GI Tablosu, patatesin sindirim sağlığını bozmadaki rolünü bilimsel olarak kanıtladı.
PEKİ, BU RİSKLERDEN KAÇINMAK MÜMKÜN MÜ?
Uzmanlar, patatesi tamamen terk etmeyi önermiyor ancak akıllı tüketimi vurguladı.
Soğuk patates salatası gibi yöntemlerle GI'yi %40 düşürmek mümkün – soğutma işlemi nişastayı kristalleştirerek sindirimi yavaşlattı.
Protein ve yağ eklemek (örneğin et veya tereyağıyla) de ani yükselişleri frenledi. Amerikan Diyabet Derneği, diyabetliler için tatlı patates veya yeni patates gibi düşük GI'li alternatifleri önerdi.
Ferahlatıcı serinletici ve kabızlık gidericidir. İşte şifa saçan bitki
Patatesin cazibesi tartışılmaz ama bilimsel veriler, ölçülü tüketimi zorunlu kıldı.
Dr. Greger, "Patatesi sevin, ama akıllıca yiyin – yoksa sağlık faturası ağır olur" sözlerini kullandı.
