Kazakistan Parlamentosu'nda bugün düzenlenen ortak oturumda, vekiller ile Merkez Bankası Başkanı arasında ülke ekonomisinin en yakıcı sorunlarından biri olan enflasyon üzerine kritik bir tartışma yaşandı. Milletvekili Bakıtcan Bazarbek, Merkez Bankası Başkanı Timur Süleymenov'a, uygulanan temel faiz artırımlarına rağmen neden enflasyonun kontrol altına alınamadığını sordu. Bu durum, hem hükümetin hem de Merkez Bankası'nın makroekonomik politikaları arasındaki koordinasyon eksikliğini gözler önüne serdi.
FAİZ ARTIŞLARI NEDEN İŞE YARAMIYOR?
Milletvekili Bazarbek, Merkez Bankası'nın 2024'te yüzde 15,25'e, Mart 2025'te ise yüzde 16,5'e yükselttiği temel faiz oranlarına rağmen enflasyonun düşüş eğilimi göstermediğini belirtti. Yıl başında yüzde 8,6 olan enflasyonun Mart 2025'te yüzde 10'a ulaştığına dikkat çeken Bazarbek, "Bu durum, faiz oranının ekonomiye zayıf bir şekilde yansıdığını gösteriyor. Ya yüksek enflasyon beklentileri ya da düzenleyiciye olan güvenin azalması ve diğer araçların düşük etkinliği söz konusu" dedi. Enflasyonun bütçede öngörülen parametreleri aşmasının, sosyal harcamaları değersizleştirdiğini ve borç servis maliyetlerini artırarak bütçe açığını yükselttiğini de ekledi.
MERKEZ BANKASI YOLA TAŞ MI KOYUYOR?
Bazarbek, geçtiğimiz yıl Merkez Bankası'nın, Kazakistan Kalkınma Bankası, "Samruk-Kazyna" ve bütçe transferleri aracılığıyla oluşan fazla likiditeyi aktif olarak sterilize ettiğini vurguladı. Bu durumu "Maliye Bakanlığı ekonomiyi finanse ediyor gibi görünürken, Merkez Bankası frenliyor. Belki de bu yüzden enflasyon alınan önlemlere artık duyarsız kaldı" sözleriyle eleştirdi. Milletvekili, mevcut temel faiz oranının veya genel olarak kullanılan araçların etkinliğinin ne düzeyde olduğunu ve Merkez Bankası ile hükümetin eylemlerinin ne kadar koordineli olduğunu sorguladı.
MERKEZ BANKASI BAŞKANI'NDAN ENFLASYON AÇIKLAMASI
Merkez Bankası Başkanı Timur Süleymenov, milletvekilinin dile getirdiği endişelerin önemini kabul etti ve Merkez Bankası'nın bu sorunları çözmek için aktif olarak çalıştığını belirtti. Süleymenov, "Ekonomik büyümenin yanı sıra enflasyonun, her Kazak vatandaşının sosyal refahını ve ekonomik döngüyü etkileyen en önemli makroekonomik gösterge olduğuna inanıyoruz" dedi. Enflasyonla mücadelenin Merkez Bankası'nın temel görevi olduğunu ve bu görevi hükümetle işbirliği içinde yürüttüklerini vurguladı.
DOLAR VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ
Süleymenov, temel faiz oranının kredi ve mevduat seviyelerini etkilediğini ve finansal araçların oldukça yüksek bir geçişkenlik gösterdiğini belirtti. Şirket kredileri ve mevduat faizleri üzerinde gecikmeli de olsa etkili olduğunu ifade etti. Enflasyonu etkileyen diğer faktörlere değinen Süleymenov, geçen yıl ve bu yılki ağır bütçe finansmanı koşullarında Ulusal Fon'dan yaklaşık 6 trilyon dolar geçen yıl, 5,3 trilyon dolar da bu yıl geri çekmek zorunda kaldıklarını dile getirdi. Bu durumun para arzını artırdığını ve ilk çeyrek sonunda para arzı büyümesinin yüzde 18, nominal gayri safi yurt içi hasıla büyümesinin ise yüzde 13 olduğunu, bu farkın da enflasyonist etki yarattığını belirtti.
RUSYA VE İÇ PAZARLARIN ROLÜ
Süleymenov, Kazakistan'ın temel ticaret ortağı olan Rusya'daki enflasyonun da etkili olduğunu vurguladı. "Gıda ürünlerinin yüzde 45'ini Rusya'dan ithal ediyoruz. Orada enflasyon yüzde 10'un üzerinde, rublenin değeri arttı ve dolayısıyla ithalat bizim için daha pahalı hale geldi" dedi. Başkan ayrıca, ülke içinde mal miktarının artması için koşullar yaratılması gerektiğini ve bürokratik engellerin ortadan kaldırılarak ülke içindeki üretim döngüsünün hızlandırılması gerektiğini ifade etti.
ENFLASYONLA MÜCADELEDE YENİ TEDBİRLER YOLDA
Timur Süleymenov, devlet başkanının talimatıyla enflasyonu kontrol altına almak için kapsamlı bir önlem paketi hazırlandığını da duyurdu. Temel belgenin hazır olduğunu ve yakın zamanda hükümette tartışılacağını belirtti. Bu yeni önlemlerin, Kazakistan ekonomisindeki enflasyon sorununa kalıcı bir çözüm getirmesi umut ediliyor.
