Yeni anayasa tartışmaları sürerken, son yazıda mevcut anayasanın neyinin beğenilmediğinin netleştirilmesi gerektiğini yazmıştım. Yeni bir anayasa yapmayı gerektirmiyor olsa da memnuniyetsizliklerden birine dair tartışmalar yeniden alevlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 50+1 kuralının siyasi partileri yanlış yollara sevk ettiğinden bahsetti. MHP Genel Başkanı Bahçeli ise, kurala sahip çıkarak “Sistemin demokratik meşruiyet temeli yüzde 50+1’dir”, “Milletvekili, belediye başkanı, muhtar seçmiyoruz. Cumhurun bütününü temsil edecek cumhurbaşkanı seçiyoruz” dedi.

Popülist anayasacılık faaliyetleri

Böyle popülist yönetimlerin seçilmelerini garanti altına almak adına, kendi avantajlarına anayasacılık faaliyetleri yürütmeleri oldukça sık rastlanan bir durum.

Zira, liberal demokrasinin liberalizme dayanan ilkelerini reddeden popülistler, seçimleri iktidarlarına meşruiyet kazandıran ve muhalefeti saf dışı bırakan araç olarak görürler.

Bu yüzden de güçlerini meşrulaştırmak için kullandıkları seçimleri, kendi lehlerine olacak şekilde eğip bükerler.

Anayasalarda ve seçim sistemlerinde “daha kaliteli bir demokrasi” temin etme, ulusal güvenlik, bazı kurumlardaki yozlaşmayı ortadan kaldırma ve benzeri sebeplerle değişikler yaparak, arka planda siyasi rakiplerini seçimlerde dezavantajlı duruma düşürürler.

Bu açıdan, çoğunluğun sınırlanmasından ziyade, çoğunluk yönetiminin geliştirilmesine odaklanırlar.

David Landau, popülistler tarafından gerçekleştirilen anayasa değişikliklerinin üç temel işlevi olduğundan bahseder: 1. Mevcut siyasal rejimi bozmak, 2. İdeolojik bir eleştiriyi desteklemek, 3. İktidarı popülist liderliğin elinde sağlamlaştırmak.

50+1 neden istenmiyor?

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 50+1 kuralından rahatsız olduğu zaten uzun süredir biliniyor.

MHP ile ittifak yapmaya mecbur olmak ve bu bağlılıktan kurtulmak ve seçilebilirliğini kolaylaştırmak en temel gerekçesi.

Ancak ilk olarak, 50+1’e alternatif formül olarak neyin planlandığının da açıklamasının yapılması gerekiyor.

Bunu özellikle de ittifaklardan kurtulmak isteyen muhalefetin iyi sorgulaması mühim. Zira popülistlerin yapacakları değişiklikler yalnızca onlara fayda sağlar.