Türkiye'de internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte çevrimiçi dolandırıcılık vakaları da alarm verici bir hızla artıyor.
İçişleri Bakanlığı verilerine göre, 2024'te bilişim suçlarına yönelik operasyonlarda 7,5 milyar TL'lik hesap hareketi tespit edildi ve yüzlerce şüpheli yakalandı.
Peki, vatandaşları bu dijital tuzaklara çeken yöntemler neler? Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanların görüşleriyle, Türkiye'deki en yaygın 10 internet dolandırıcılığı yöntemini derlendi.
1. Kimlik Avı (Phishing) Saldırıları
Kimlik avı, dolandırıcıların sahte e-posta, SMS veya sosyal medya mesajlarıyla kullanıcıların kişisel bilgilerini çalmayı hedeflediği bir yöntem.
Sahte banka siteleri veya "hesabınız askıya alındı" gibi acil durum mesajları, kullanıcıları tuzak bağlantılara tıklamaya yönlendirdi.
Cambridge Üniversitesi'nden siber güvenlik uzmanı Dr. Frank Stajano, "Dolandırıcılar, otoriteye güven psikolojisini sömürerek insanları kandırıyor" dedi.
2. Sahte Alışveriş Siteleri
Düşük fiyatlı ürünler sunan sahte e-ticaret siteleri, özellikle sosyal medya reklamlarıyla kullanıcıları cezbediyor. Ödeme alındıktan sonra ürünler gönderilmiyor ya da sahte çıktı.
Kaspersky'nin siber güvenlik uzmanı Anna Larkina, "Güvenli ödeme yöntemleri kullanmak ve site URL'sini kontrol etmek hayati önem taşıyor" uyarısında bulundu.
3. Ön Ödeme Dolandırıcılığı (419 Sahteciliği)
Nijerya kökenli bu yöntem, Türkiye'de de yaygın. Dolandırıcılar, büyük kazanç vaat eden e-postalarla kurbanlardan işlem ücreti talep ediyor.
Hollanda merkezli Ultra Scan Advanced Global Investigation, 2009'da 152 ülkede 8.500'den fazla vaka bildirdi. Uzmanlar, bu yöntemin duygusal manipülasyonla etkili olduğunu vurguladı.
4. Romantik Dolandırıcılık
Sosyal medya veya flört uygulamaları üzerinden kurulan sahte ilişkilerle kullanıcılar kandırılıyor. Dolandırıcılar, güven kazandıktan sonra para talep etti.
Birleşmiş Milletler'in raporuna göre, bu tür dolandırıcılıklar Güneydoğu Asya'da organize suç şebekeleriyle bağlantılı.
Psikolog Robert Cialdini, "İnsanların duygusal bağ kurma isteği, bu tuzakların başarısını artırıyor" dedi.
18 yaş altında estetik alarmı! İnternet tehlike saçıyor! Uzmanlar uyardı
5. Sahte İş ve Yatırım Teklifleri
"Evde sabun paketleme" veya "kripto para yatırımı" gibi cazip iş teklifleri, vatandaşları kandırmak için kullanıldı.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, 2025'te bu tür ilanlarla 100 milyon TL'lik haksız kazanç elde eden bir şebekenin çökertildiğini duyurdu. Yale Üniversitesi'nden davranış bilimci Dr. Laurie Santos, "Hızlı kazanç vaatleri, mantıklı düşünmeyi devre dışı bırakıyor" yorumunu yaptı.
6. Abonelik Tuzakları
Ücretsiz deneme teklifleriyle başlayan abonelikler, kullanıcıların fark etmeden ücretli paketlere geçirilmesiyle sonuçlanıyor.
Ticaret Bakanlığı, bu tür dolandırıcılıkların sosyal medyada hızla yayıldığını belirtti. Uzmanlar, abonelik sözleşmelerini dikkatle okumayı önerdi.
7. Sahte Influencer Sponsorlukları
Dolandırıcılar, sosyal medya fenomenlerine sahte marka sponsorlukları sunarak banka bilgilerini ele geçirdi.
Uzmanlar, "Bu tuzaklar, özellikle genç kullanıcıları hedef alıyor" diyerek, sahte hesapların IP takibiyle tespit edilebileceğini ekledi.
8. Müzayede Dolandırıcılığı
Bazı platformlarda, ödeme alındıktan sonra ürün gönderilmeyen sahte açık artırmalar düzenlendi.
FBI'ın 2004 raporuna göre, bu yöntem çevrimiçi dolandırıcılıkların %75'ini oluşturuyor.
İnternetten kurbanlık almak isteyenler dikkat! Dolandırıcıların oyununa gelmeyin
9. Kötü Amaçlı Yazılımlar
Sahte bağlantılar veya uygulamalar aracılığıyla cihazlara virüs bulaştırılıyor. Bu yazılımlar, banka şifrelerini veya kişisel verileri çalıyor. Arizona Üniversitesi'nden Dr. Robert Cialdini, "İnsanların otoriteye güvenme eğilimi, bu tür yazılımların yayılmasını kolaylaştırıyor" dedi.
10. Sahte Bağış Kampanyaları
Doğal afetler sonrası sahte bağış siteleri kuruluyor. Kaspersky uzmanları, bu tür sitelerin duygusal manipülasyonla etkili olduğunu belirtti. Bağış yapmadan önce sitenin güvenilirliğini araştırmak kritik önem taşıdı.
UZMANLARDAN KORUNMA ÖNERİLERİ
Anna Larkina: "Çift faktörlü kimlik doğrulama, hesap güvenliğinizi artırır."
Dr. Frank Stajano: "Hızlı karar vermekten kaçının; dolandırıcılar acele etmenizi ister."
Ticaret Bakanlığı: "Güvenli ödeme yöntemlerini tercih edin ve satıcının resmi kayıtlarını kontrol edin."
