Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden turşu, probiyotik içeriği ve bağışıklık sistemini destekleyici özellikleriyle uzun süredir sofralarda yerini korudu.
Uzmanlar, aşırı turşu tüketiminin yüksek tuz ve asit içeriği nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyardı.
Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzman görüşleri, bu fermente gıdanın hem faydalarını hem de risklerini ortaya koydu.
PROBİYOTİK ZENGİNLİĞİ VE SİNDİRİM DOSTU
Turşu, sebze ve meyvelerin tuzlu su, sirke veya limon suyu gibi asidik ortamlarda fermente edilmesiyle hazırlandı. Bu süreç, laktik asit bakterilerinin çoğalmasını sağlayarak turşuyu probiyotik bir gıda haline getirdi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. David Ludwig, fermente gıdaların bağırsak mikrobiyotasını desteklediğini ve sindirim sağlığını iyileştirebileceğini belirtti.
Cell dergisinde yayımlanan bir araştırma, probiyotik açısından zengin gıdaların bağırsak florasını güçlendirerek bağışıklık sistemini desteklediğini ve hatta inflamatuar bağırsak hastalıklarının semptomlarını hafifletebileceğini ortaya koydu.
Turşu, özellikle lahana, salatalık, pancar ve biber gibi sebzelerden yapılan çeşitleriyle C, K vitamini, potasyum ve antioksidanlar açısından zengin.
İngiltere’de bulunan Reading Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Prof. Glenn Gibson, turşunun düşük kalorili yapısı ve lif içeriği sayesinde kilo kontrolüne yardımcı olabileceğini ifade etti.
Journal of Nutrition’da yayımlanan bir çalışma, turşu suyunun spor sonrası kas kramplarını azalttığını ve elektrolit dengesini desteklediğini gösterdi.
AŞIRI TÜKETİMİN KARANLIK YÜZÜ
Ancak turşunun sağlık üzerindeki olumlu etkileri, aşırı tüketimle gölgede kalabiliyor. Yüksek sodyum içeriği, turşuyu hipertansiyon ve böbrek hastaları için riskli bir gıda haline getirdi.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük tuz tüketiminin 5 gramı aşmaması gerektiğini vurgularken, Türkiye’de kişi başına düşen günlük tuz tüketiminin 9,9 gram olduğu belirtildi.
İç hastalıkları uzmanları, aşırı tuz tüketiminin hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve böbrek yetmezliği riskini artırdığını ifade etti. Turşunun yüksek asit içeriği de mide sağlığı için tehlike oluşturabildi.
Diyetisyenler, fazla sirke kullanılan turşuların reflü ve mide yanması gibi sorunları tetikleyebileceğini belirtti.
Food Microbiology dergisinde yayımlanan bir çalışma, hijyenik olmayan koşullarda hazırlanan turşularda küf ve zararlı bakterilerin çoğalabileceğini, bu durumun besin zehirlenmesine yol açabileceğini ortaya koydu.
UZMANLARDAN ÖLÇÜLÜ TÜKETİM ÇAĞRISI
Uluslararası uzmanlar, turşunun faydalarından yararlanmak için ölçülü tüketimin kritik olduğunu vurguladı.
ABD’li gastroenterolog Dr. Will Bulsiewicz, “The Fiber Fueled” adlı kitabında, fermente gıdaların haftada 2-3 porsiyon tüketilmesinin bağırsak sağlığı için yeterli olduğunu belirtti.
Ancak, hipertansiyon, böbrek rahatsızlıkları veya mide sorunları olan bireylerin turşu tüketmeden önce doktorlarına danışmaları gerektiğini ekledi.
Uzmanlar, ev yapımı turşuların hazır ürünlere kıyasla daha sağlıklı olduğunu savundu.
Uzmanlar, koruyucu madde içeren market turşularının probiyotik etkisini kaybedebileceğini ve bu ürünlerin sağlık faydalarının sınırlı olduğunu ifade etti.
Evde yapılan turşularda kullanılan kaya tuzu ve doğal sirke, hem lezzeti hem de sağlığı koruma açısından öne çıktı.
KANSER VE TURŞU: GERÇEK Mİ, EFSANE Mİ?
Turşunun kanserle ilişkisi de tartışma konusu olmaya devam ediyor. Japonya’da yapılan bir çalışma, şalgam turşusunda bulunan Lactobacillus brevis KB290 bakterisinin farelerde dalak kanserine karşı bağışıklığı güçlendirdiğini gösterdi. Ancak, bu etkinin insanlarda da geçerli olup olmadığı henüz netlik kazanmadı. Öte yandan, yüksek tuzlu gıdaların sık tüketiminin mide kanseri riskini artırabileceği konusunda uyarılar mevcut.
Çin’de yapılan bir meta-analiz, aşırı tuzlu gıda tüketiminin mide kanseri riskini %12 oranında artırabileceğini ortaya koydu.
DENGE ANAHTAR
Turşu, doğru hazırlandığında ve ölçülü tüketildiğinde sağlık için bir hazine olabilir. Ancak uzmanlar, “azı karar, çoğu zarar” ilkesini hatırlattı.
Probiyotik zenginliğiyle bağışıklık sistemini destekleyen, sindirimi kolaylaştıran ve düşük kalorili bir seçenek olan turşu, aşırıya kaçıldığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sofralarınıza lezzet katan bu fermente gıdayı tüketirken porsiyon kontrolüne dikkat etmek, sağlığınızı korumanın anahtarı.
