Uyku, sağlıklı bir yaşamın temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor, ancak uyurken aldığımız pozisyonun ömrümüzü etkileyebileceği fikri son yıllarda bilim dünyasının dikkatini çekti.
Yeni araştırmalar, uyku pozisyonunun kalp sağlığından beyin fonksiyonlarına kadar birçok alanda belirleyici olabileceğini gösterdi.
Uzmanlar, doğru pozisyonun sadece uyku kalitesini artırmakla kalmayıp, uzun vadeli sağlık ve yaşam süresi üzerinde de olumlu etkiler oluşturabileceğini vurguladı.
BİLİMSEL BULGULAR: UYKU POZİSYONU VE SAĞLIK
Uyku pozisyonunun sağlık üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar, özellikle yan yatmanın avantajlarını öne çıkardı.
Journal of Neuroscience’ta yayımlanan bir araştırma, yan yatmanın beyindeki atık maddelerin temizlenmesini kolaylaştırdığını ve bu durumun Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların riskini azaltabileceğini gösterdi.
Araştırmayı yürüten Stony Brook Üniversitesi’nden Dr. Helene Benveniste, “Yan yatma, beynin glimfatik sisteminin daha etkili çalışmasını sağlıyor. Bu, uzun vadede bilişsel sağlığı koruyabilir” dedi.
Öte yandan, sırt üstü yatmanın bazı riskler taşıyabileceği belirtildi. American Journal of Gastroenterology’de yayımlanan bir çalışma, sırt üstü yatmanın gece boyunca özofageal asit maruziyetini artırdığını ve reflü semptomlarını kötüleştirebileceğini ortaya koydu. Bu durum, uzun vadede sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açabilir. Ayrıca, sırt üstü yatma, uyku apnesi olan kişilerde hava yollarının tıkanma riskini artırarak uyku kalitesini düşürebilir.
Beijing Forestry Üniversitesi tarafından yapılan bir başka çalışma, uyku pozisyonunun uyku kalitesi üzerindeki etkisini incelemek için esnek giyilebilir sensörler kullandı.
Araştırma, sırt üstü veya yüz üstü yatmanın omurgada bükülmelere neden olabileceğini ve bu durumun kas spazmlarına yol açabileceğini gösterdi.
Yan yatma ise omurganın doğal hizasını koruyarak bu tür sorunları en aza indirdi.
UZMAN GÖRÜŞLERİ: HANGİ POZİSYON DAHA SAĞLIKLI?
Londra’da faaliyet gösteren fizyoterapist ve uyku uzmanı Sammy Margo, uyku pozisyonunun uzun ömürlülük üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Margo, “Yan yatma, özellikle sol tarafa yatma, kalp üzerindeki baskıyı azaltabilir ve sindirimi iyileştirebilir. Kalp rahatsızlığı olanlar için sağ tarafa yatmak daha uygun olabilir” dedi. Margo, yüz üstü yatmanın ise boyun ve sırt ağrısına neden olabileceğini, bu pozisyonun uzun vadede eklem ve kas sağlığını olumsuz etkileyebileceğini ekledi.
Harvard Tıp Fakültesi’nde uyku araştırmaları yapan Dr. Charles Czeisler, uyku pozisyonunun sadece fiziksel sağlık değil, aynı zamanda zihinsel sağlık üzerinde de etkili olduğunu belirterek, “Yan yatma, uyku apnesi riskini azaltarak daha derin bir uyku sağlayabilir. Kaliteli uyku, stres hormonlarını düşürür ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Bu da uzun ömürlülüğe katkıda bulunur” dedi.
Uzun ömür konusunda uzman olan Dr. Valter Longo, University of Southern California’da yürüttüğü çalışmalarında, uyku kalitesinin yaşlanma sürecindeki kritik rolüne dikkat çekti. Longo, “Düzenli ve kaliteli uyku, hücresel onarımı destekler. Doğru uyku pozisyonu, bu süreci optimize edebilir” dedi.
PRATİK ÖNERİLER VE TOPLUMSAL YANKILAR
Uzmanlar, yan yatmanın avantajlarını maksimize etmek için uygun yastık ve yatak seçiminin önemli olduğunu vurguladı.
Örneğin, baş ve omuz arasındaki boşluğu dolduran bir yastık, boyun ve omurga hizasını koruyabilir. Ayrıca, hamile kadınlar için sol yana yatma, fetüse kan akışını artırdığı için önerildi.
X platformunda, uyku pozisyonuyla ilgili tartışmalar da dikkat çekiyor. Kullanıcılar, “Yan yatmak gerçekten daha mı sağlıklı?” veya “Sırt üstü yatmayı bırakmalı mıyım?” gibi sorularla deneyimlerini paylaştı. Bazıları, yeni pozisyonlara alışmanın zor olduğunu belirtirken, diğerleri uyku kalitesinde iyileşme gözlemlediklerini ifade etti.
GELECEKTEKİ ARAŞTIRMALAR VE SORULAR
Uyku pozisyonunun uzun ömürlülüğe etkisi üzerine yapılan çalışmalar umut verici olsa da, uzmanlar daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtti.
Oxford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Sarah Bennett, “Uyku pozisyonunun etkileri bireyden bireye değişebilir. Genetik faktörler, yaşam tarzı ve mevcut sağlık koşulları bu denklemin bir parçası” dedi. Bennett, özellikle yaşlı popülasyonlarda uyku pozisyonunun düşme riski veya eklem sağlığı üzerindeki etkilerinin daha derinlemesine incelenmesi gerektiğini vurguladı.
