Türkiye’nin 200 milyonu aşan zeytin ağacı varlığı hem ekonominin hem de kültürel mirasın vazgeçilmezi olması nedeniyle kamuoyunun en hassas olduğu konuların başında geliyor. Bu yüzden Meclis’e sunulan yasa tasarısı, zeytin konusunda tartışmalara neden oldu.
Yasa tasarısında yer alan zeytinliklerin taşınmasına yönelik düzenleme tartışılırken, kamuoyunu yanıltıcı bilgileri de arttırdı. Çevre aktivistleri zeytinlerin taşınmasının mümkün olmadığını, hatta maden için zeytinlerin kesileceğini iddia ederken, bilimsel veriler ışığında açıklamalar yapan konunun uzmanı akademisyenler, uygun tekniklerle zeytin ağaçlarının başka alanlara taşınıp yaşamını sürdürebileceğini savunuyor.
Bu konuda net konuşan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya, şunları söyledi: “Bugün İspanya’dan İtalya’ya, Akdeniz havzasında bu yöntem yıllardır uygulanıyor. Ülkemizde de uygun yöntem ve bakım yapıldığında taşınan zeytin ağaçları yeni yerlerinde yaşamını sürdürüyor, hatta verimi artıyor. Taşıma sırasında özellikle ağacın toprak altı yumrusu korunursa, taşınan zeytin ağacı meyve vermeye devam eder.” Bugüne kadar Türkiye’de ve dünyada binlerce örneğin başarıyla uygulandığını belirten Özkaya, sürecin doğru yönetilmesi halinde enerji ve tarımın birlikte yürüyebileceğine dikkat çekiyor.
YASA NEDEN SADECE BELİRLİ BÖLGELERİ KAPSIYOR?
Yasa tasarısındaki düzenlemenin belirli bölgeleri kapsaması da tartışılan konular arasında yer alıyor. Madencilik sektörüne yakın kaynaklar, Türkiye’nin farklı bölgelerindeki maden rezervlerinin büyük bölümünün yeraltı madenciliği yöntemiyle çıkarıldığını, dolayısıyla bu alanlarda zeytin ağaçlarının taşınmasını gerektirecek bir durum olmadığını belirtiyor. Yeni düzenlemenin sadece Muğla’daki üç termik santral sahası ve çevresindeki kömür rezervlerini kapsadığına dikkat çekiliyor. Bu bölgelerde üretimin sürmesi, enerji arz güvenliği ve ekonomik istikrar açısından kritik görülüyor.
Bugüne kadar madencilik sonrası rehabilitasyon çalışmaları kapsamında 100 binin üzerinde zeytin ağacı toprakla buluşturuldu. Bu ağaçlardan elde edilen coğrafi işaretli zeytinyağları uluslararası ödüllerle tescillenmiş durumda.
TÜRKİYE’NİN ZEYTİN AĞACI VARLIĞI 23 YILDA İKİYE KATLANDI
Türkiye, zeytin ağacı varlığı bakımından dünyanın en önemli ülkeleri arasında yer alıyor. 2002 yılında 99 milyon olan zeytin ağacı sayısı, 2025 itibarıyla 204 milyon 437 bine ulaştı. Aradan geçen 23 yıllık süreçte ağaç sayısı iki kattan fazla artış gösterdi. Özellikle Ege Bölgesi, Türkiye’nin zeytin varlığının yüzde 53’üne ev sahipliği yaparak bu alanda stratejik bir konumda bulunuyor. Bölgede faaliyet gösteren maden ve enerji şirketlerinin rehabilitasyon çalışmalarında dikilen zeytin ağacı sayısı 100 binleri aştı.
YÜZDE 97 BAŞARI ORANI
Ege Bölgesi'nde yürütülen uygulamalarda, altyapı ve enerji projeleri nedeniyle taşınan zeytin ağaçlarının yeni yerlerinde hem yaşamlarını sürdürdüğü hem de verimlerinin arttığı görülüyor. Türkiye genelinde altyapı ve enerji projeleri kapsamında taşınan zeytin ağaçlarının yüzde 97’si yeni yerlerinde tutarak ürün vermeye devam etti.
