2024 yerel seçimlerinde İl Genel Meclisi oylarını esas alırsak, AKP’nin 4.4 puanı Yeniden Refah Partisi’ne kaptırdığını görüyoruz... Sandıkların yüzde 26’sı açıldığında CHP yüzde 39.2 ile birinci parti, AKP yüzde 37.8 ile ikinci parti, DEM yüzde 5.4 ile üçüncü parti durumunda idi.
Yeniden Refah yüzde 4.4, İYİ Parti yüzde 3.6, MHP yüzde 3.4, Zafer yüzde 0.9, Saadet yüzde 0.8, DEVA yüzde 0.2, Memleket yüzde 0.1, Gelecek Parti ise yüzde 0.1 oy aldı.
Bu durumda CHP 2019 mahalli seçimlerindeki İl Genel Meclisi oylarını yüzde 9 artırarak birinci parti oldu. AKP yüzde beş oy kaybetti. İYİ Parti ve MHP yüzde 4’er oy kaybetti, DEM, HDP’ye göre yüzde 1 oy artırdı.
***
Bu sonucun alınması konusunda, “emekliler etkili oldu” veya “AKP’nin vatandaşı tehdit politikası ters tepti” diyenler var ama rakamlara bakarsak, AKP’nin kaybettiği yüzde beşlik oyun dört puanının Yeniden Refah Partisi’ne gittiği söylenebilir. Bu durumda, emeklilerin etkisi en fazla yüzde 1 civarında...
Peki CHP’nin oylarını yüzde 9 artırmasında ne etkili oldu?
DEM Parti’ye İstanbul’da yüzde 1.94 oy çıktı. Bu oran, 2019’da HDP olarak yüzde 4.01 idi. Yani DEM’den CHP’ye gelen oy yüzde 2’den biraz fazladır. İYİ Parti ve MHP seçmeninin bir kısmı da, AKP’yi Türkiye için tehdit olarak gördüğünden kazanma şansı olan CHP’ye oy verdi. Oyların Türkiye genelinde CHP’ye yönelmesinde, sosyal medyada Taliban zihniyetli insanların, özellikle kadınlara dünyayı dar edecek politikaları savunması da etkili oldu.
***
Bu seçim sonuçlarına göre, milliyetçilik iddiasındaki partiler, üç parça oldukları için toplamda yüzde 8 oy alabildi... MHP, birçok yerde AKP ile bütünleştiği için zaten kayıplardaydı... İYİ Parti’nin “özü başına” seçimlere girmesi belki seçmen nezdinde sorun olmayacaktı ama muhalefete muhalefet edince onlar da kaybetti. Zafer Partisi, genel seçimlerdeki oy oranını tutturamadı. Yerel seçimlerin farklı etkenleri var.
Son tahlilde, 2024 yerel seçimlerinin en başarılı partisi oylarını yüzde 9 artıran CHP’dir. Tabii CHP’nin başarısında, Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş ile birlikte İstanbul’daki ilçe adayları, özellikle kadın adayların da payı var.
Yüzde 4.4 oy alarak, AKP’ye oy kaybettiren Yeniden Refah Partisi seçimin belirleyici partisi oldu. Bunda, Fatih Erbakan’ın İslami söylemlerde daha radikal olmakla birlikte samimi bulunması, ayrıca uzun süredir takip ettiği yolun, babası Necmettin Erbakan’ın çizgisinin devamı gibi görülmesi sağladı. Anlaşılıyor ki, “Tayyip Erdoğan’ın alternatifi Fatih Erbakan’dır” diyerek yola devam edecekler.
Seçimden önceki sohbetlerde “Yolsuzluklardan rahatsız olan samimi İslamcılar, AKP’den uzaklaşıyor” yorumlarını dinlemiştim... Sonuçlar bu görüşü doğruladı.
***
Son tahlilde AKP’nin, ekonomiyi çökerten, Türkiye’nin nüfus yapısını değiştiren politikalarına göre sıfıra inmesi gerekirken yüzde 37.8 oy almasının sebebini anlamak gerekir! Bunu da Gürsel Tekin şöyle açıklamıştı:
“Hazine ve Maliye Bakanı iken Nureddin Nebati, 2002-2022 yılları arasında bütçe karşılaştırması yapmış ve ‘2002 yılında sadece bir milyon haneye sosyal yardım hizmeti verilirken pandemi yardımları hariç tutulduğunda 2021 yılında 4,3 milyon ailemize ulaşılmıştır' dedi. Şimdi kısa bir hatırlatma yapıp bugüne gelelim… Bakanın dediğini referans alalım, hesap ortada; 4 milyon 300 bin aile ortalama 5 kişiden oluşsa; 21 milyon 500 bin kişi demektir. 85 milyonluk bir ülkede halkın yaklaşık 20 milyonu yani her 4 kişiden biri sosyal yardım ile geçinmek zorunda bırakılmıştır."
Asında sosyal yardımlar, devlet tarafından yapılmalı, siyasi istismar önlenmelidir. Mesela, Almanya’da asgari tutarın altında kazanan herkesin, açığını devlet kapatır... Yardımlar, kira yardımı gibi de olabilir ama doğrudan vatandaşın hesabına yatırılır. Kimsenin aklına, bu yardımı iktidar partisinin yaptığı gelmez. Çünkü hesaba yatırılan o para milletin vergilerinden, yardımlar için ayrılan paradır.
