İsim değiştirme davalarında hukuk tarihinde yer alacak yeni bir düzenlemeye gidildi. Anayasa Mahkemesi, 16 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararında Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesinde geçen “ve ilân” ibaresinin iptaline karar verdi. 1926’da İsviçre’den alınan Türk Kanunu Medenisi’nin 26. maddesinde de aynen yer alan ibare aradan 98 sene geçtikten sonra Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesi ile iptal edildi.
Kanunda geçen ilan ibaresinden ötürü ismini değiştirmek için dava açan kişilerin isimlerinin değiştirildiğine dair mahkeme kararı ulusal gazetelerde yayınlanmaktaydı.
İsim değiştirme talebi ile Küçükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan davada “ilan” ibaresinin, Anayasada düzenlenen özel hayatın gizliliği ve hak arama hürriyetine dair temel hak ve özgürlükler ile bağdaşmadığı kanaatine varan Küçükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi, belirtilen ibarenin iptali için somut norm denetimi yolu ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. AYM, 22.02.2024 tarihinde oybirliği ile aldığı kararda, Küçükçekmece 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin başvurusunda izah edilen hususları yerinde bularak kanundaki ibareyi iptal etti.
AYM kararında, mevcut kanun hükmündeki yalın “ilan” ibaresi ile; ilanın kapsamının ne olacağı, bu bağlamda ilanda kişisel veri niteliğindeki hangi bilgilere yer verileceği, ilanın şekli ve usulü konusunda herhangi bir düzenleme yapılmadığına ve kanunda sadece isim değişikliğinin ilan edileceği belirtilmiş olmasına karşın ilanda yer alacak bilgilerin neler olduğuna, bu bilgilerin kapsamının keyfîliğe izin vermeyecek şekilde belirli ve öngörülebilir olmasını sağlayacak kanuni güvencelere yer verilmediğine vurgu yapıldı.
Kanundaki,“…ve ilân…” ibaresinin iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluğun kamu yararını ihlal edecek nitelikte görülmesi sebebi ile iptal hükmünün kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), bu süre içinde herhangi bir yasal düzenleme yapmaz ise sürenin bitiminden itibaren isim değişikliği davalarında; artık gazete ilanı yapılmayacak ve bir devir böylelikle sona ermiş olacak.
