Konteyner krizinde ikinci dalga geliyor. Uzmanlar uyardı. Daha büyük sıkıntılar kapıda
Dünya’dan Aysel Yücel’in haberine göre; Korona virüs sürecindeki ilk normalleşme adımları ile beraber dünya ticaretinde yaşanan konteyner sıkıntısı uzun süreli bir krize sebep olmuştu. Mal taşımalarında önemli ölçüde sıkışıklığa neden olan konteyner arzında yaşanan krizinde piyasaları bu kez yeni bir dalga endişesi sardı.
Korona virüs salgını ile mücadele kapsamında aşılamada büyük ilerleme kaydeden ve normalleşme adımlarını başlatan ekonomilerde ticaretin hız kazanması, konteyner talebini de tetikleyecek. Lojistikçiler, bir yandan mevcut kapasiteyi artırmak amacıyla yatırımları hızlandırırken, bir yandan da yaşanacak yeni arz sıkıntısının az hasarla atlatılabilmesi için çözüm yolları arıyor.
KÜRESEL TİCARETTE ASIL BÜYÜK HAREKETİN İSE 2021’İN İKİNCİ YARISINDA BAŞLAYACAK
Aşılamanın verdiği moralle şimdiden birçok batı ülkesinde PMI endeksleri tarihi rekorlar kırıyor. Bazı sektör temsilcilerinin deyimi ile normalleşmenin başladığı bu ülkelerde ‘intikam alışverişleri’ yaşanıyor. Küresel ticarette asıl büyük hareketin ise 2021’in ikinci yarısından başlayarak, önümüzdeki iki yılda artarak devam etmesi öngörülüyor. Bu gelişmeler başta küresel ticaretin yüzde 85’inden fazlasının yapıldığı denizyolunda olmak üzere konteyner talebini daha da artıracak.
KONTEYNER KRİZİNİN NASIL BAŞLADI?
2020’nin 3. çeyreğinde korona virüsün ilk dalgası sona erince ABD’de bir talep patlaması yaşanmış, 2. Çeyrek itibarıyla normalleşen Çin, bu talebi karşılamak için, konteyner armatörlerinin de desteği ile Transpasifik hattına yüklenmişti. Sonrasında ABD’de ikinci dalganın ortaya çıkması ve bu ülkeye giden dolu gemilerin uzun kuyruklar halinde limanlarda beklemesi ve boş konteynerin geri dönememesi ile dünyada ekipmanın (konteynerin) yeniden pozisyonlanması sorunu ortaya çıktı.
EKİPMAN SORUNU YENİ BİR TEHDİTLE KARŞI KARŞIYA
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Danışmanı Prof. Soner Esmer, 2022’ye kadar çözülmeyeceği tahmin edilen ekipman sorununun, bugün yeni bir tehdit ile karşı karşıya olduğunu belirtti. Prof. Esmer, “ABD’nin üzerine, özellikle AB ülkeleri ve Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde 1.5 yıl süren kısıtlamalar sonrasında normalleşme sürecine girilmesi, yeni bir talep patlamasına neden oldu ve olmaya devam edecek. Bu da zaten süren boş ekipman dönüş sorununun daha da derinleşmesine neden olacak” dedi.
Küresel ticarette önümüzdeki iki yılda tarihi hareketliliğin yaşanmasını beklediklerini ifade eden Türkiye’nin önde gelen lojistik gruplarından Reysaş’ın Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven de konteynerde asıl büyük krizin kapıda olduğunu söyledi. Reysaş, Türkiye’deki ve yakın coğrafyadaki konteyner talebini karşılamak için fabrika kurmaya hazırlanıyor.
Boş konteynerdeki arz sıkıntısı, bazı önemli rotalarda navlunun son 1.5 yılda üç kattan fazla artmasına sebep olmuştu. Uzakdoğu-Avrupa hattında konteyner navlunu 9 bin dolara yaklaştı. Transatlantik ve Transpasifik rotalarında da da navlun iki kattan fazla arttı. Dünyanın en büyük konteyner operatörlerinden MSC’nin Türkiye Genel Müdürü Barış Dilek, müşteri talepleri ve maliyetlerdeki artışa bağlı olarak, konteyner navlununda düşüşün yakın zamanda mümkün görünmediğini kaydetti. Dilek, “Biz MSC olarak Sadece ilk çeyrekte 5 gemi ile direkt ABD limanlarından sadece boş konteyner getirdik. Bunun maliyeti çok büyük. Navlunlardaki dengelenme, belirsizliklerin ortadan kalkması ile olur. Ama son dönemde de artış trendini koruyan maliyetler bize gösteriyor ki, eskiye dönüş zor” ifadelerini kullandı.
ARMATÖRLER DEV GEMİ SİPARİŞLERİ VERİYOR, DEMİRYOLUNDA DA YATIRIMLAR ARTIYOR
Konteyner taşımacılığı yapan lojistik şirketleri, artan talebi karşılayabilmek için kapasite yatırımlarını hızlandırdı. MSC ve Evergreen gibi dünyanın en büyük konteyner armatörlük şirketleri dev gemi siparişleri verdi. MSC 30, Evergreen ise 20’ye yakın yeni gemi ile filoyu büyütecek.
KONTEYNER ÜRETİMLERİ ARTTI
Küresel konteyner üreticileri de üretimlerini artırdı. Konteyner sektörünü yakından izleyen Drewry verilerine göre; bu yıl sektörün toplam yeni konteyner üretiminin geçen yıla göre yüzde 52 artacağı tahmin ediliyor. Tahminler bu rekor artışın toplam konteyner kapasitesini yüzde 6 ila 8 artıracağı yönünde. Ancak bu rekor üretimin krizi çözmeyeceği belirtiliyor.
Öte yandan denizyoluna alternatif olan demiryolunda da konteyner taşımacılığına yönelik yatırımlar hızlandı. Hem dünya çapında hem de Türkiye’de birçok şirket denizyolundan kayan talebi karşılamak amacıyla kapasiteyi artırıyor, yeni hatlar açıyor.
