Renkli ambalajları, çekici tatları ve enerji vaatleriyle gençlerin gözdesi olan enerji içecekleri, bilim dünyasında alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Son araştırmalar, özellikle çocuklar ve ergenlik çağındaki gençler arasında hızla yaygınlaşan enerji içeceği tüketiminin kalp-damar hastalıkları, böbrek sorunları ve ruh sağlığı problemleri gibi ciddi sağlık riskleriyle bağlantılı olduğunu gösterdi.
Uzmanlar, bu içeceklerin genç bedenler üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekerek acil önlem çağrısında bulundu.
KALP VE BÖBREK SAĞLIĞINA DARBE
Nutrients dergisinde yayımlanan bir inceleme, enerji içeceği tüketiminin çocuklar ve gençlerde %45 oranında kardiyovasküler sorunlara yol açtığını ortaya koydu. Bu sorunlar arasında kalp ritim bozuklukları, yüksek tansiyon ve hatta nadir durumlarda ani kalp durması yer aldı.
Araştırmada, 18 yaş altı bireylerde incelenen vakaların %44’ünde altta yatan sağlık sorunlarının bulunduğu belirtilse de, sağlıklı bir ergenin sadece 80 mg kafein içeren bir enerji içeceği tüketimi sonrası bile ciddi kalp komplikasyonları yaşadığı rapor edildi.
Böbrek sağlığı da enerji içeceklerinin yüksek kafein ve taurin içeriğinden nasibini aldı.
İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi’nden halk sağlığı uzmanı Dr. Shelina Visram, “Enerji içeceklerindeki taurinin %95’i böbreklerde metabolize oluyor. Aşırı tüketim, böbrek fonksiyonlarını zorlayarak akut böbrek hasarına yol açabilir” dedi.
Yayımlanan bir vaka raporunda, iki yıl boyunca günde dört kutu enerji içeceği tüketen 21 yaşındaki bir gencin hem kalp yetmezliği hem de böbrek yetmezliğiyle hastaneye başvurduğu belirtildi.
RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ KARANLIK GÖLGE
Enerji içeceklerinin ruh sağlığı üzerindeki etkileri de endişe verici. Public Health dergisinde yayımlanan ve 21 ülkeden 1,2 milyon çocuğun verilerini inceleyen bir çalışma, enerji içeceği tüketiminin anksiyete, depresyon, stres ve hatta intihar düşünceleriyle güçlü bir bağlantısı olduğunu gösterdi.
Araştırmanın baş yazarı Prof. Dr. Amelia Lake, “Enerji içecekleri, gençlere enerji ve performans artışı vaat ederken, aslında zihinsel sağlıklarını ciddi şekilde tehdit ediyor. Bu içecekler, davranış ve akademik başarı üzerinde de olumsuz etkiler oluşturuyor” dedi.
ABD’deki Johns Hopkins Çocuk Merkezi’nden pediatrik endokrinolog Dr. Stephanie Green, “Yüksek kafein içeriği, gençlerde sinirlilik, uykusuzluk ve kaygı bozukluklarını tetikleyebilir. Gelişmekte olan beyinler, bu tür uyarıcılara karşı özellikle hassas” dedi.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), 12-18 yaş arası gençlerin günde 100 mg’dan fazla kafein tüketmemesi gerektiğini vurgularken, bazı enerji içeceklerinin tek bir kutusunda 500 mg’a kadar kafein bulunabildi.
UZMANLARDAN ACİL ÇAĞRI
Uzmanlar, enerji içeceklerinin çocuklar ve gençler üzerindeki zararlarını azaltmak için hem bireysel hem de toplumsal adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nden halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Robyn O’Hehir, “Ebeveynler, çocuklarıyla kafeinin riskleri hakkında açık bir diyalog kurmalı ve sağlıklı alternatifleri teşvik etmeli. Okullar da bu içeceklerin satışını kısıtlamalı” dedi.
Önerilen alternatifler arasında bitki çayları, doğal meyve suları ve su yer aldı.
Bazı ülkeler, enerji içeceklerine yönelik düzenlemeleri sıkılaştırıyor. Örneğin, Litvanya ve Letonya’da 18 yaş altına enerji içeceği satışı yasaklanmış durumda.
İngiltere’de ise benzer bir yasa için halkın %93’ünün desteği alınmış, ancak henüz somut bir adım atılmadı. Türkiye’de de bu konuda farkındalık kampanyalarına ihtiyaç duyuldu.
Tarihi geçmiş tonlarca tavuk, çikolata, bisküvi ve enerji içeceğini satacaklardı. 2023'ü asetonla silip 2025 yapmışlarBİLİNÇLİ TÜKETİM ŞART
Enerji içecekleri, gençlerin enerjik ve üretken hissetme arzusunu hedef alsa da, bilimsel veriler bu içeceklerin ciddi sağlık riskleri taşıdığını kanıtladı.
Kalp, böbrek ve ruh sağlığını tehdit eden bu içeceklerden korunmak için bilinçli tüketim ve düzenleyici önlemler şart.
Uzmanlar, gençleri ve aileleri bu konuda bilgilendirmenin ve sağlıklı alışkanlıkları teşvik etmenin hayati önem taşıdığını vurguladı.
