İstanbul ve çevre illeri, meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. Silivri açıklarında, saat 12:49’da gerçekleşen sarsıntı, 10 kilometre derinlikte oluştu ve şehirde büyük paniğe yol açtı.
Depremler, yalnızca fiziksel yıkıma yol açmıyor; insan sağlığını da derinden etkiledi. Son yıllarda artan deprem vakalarıyla birlikte, baş dönmesi ve denge kaybı gibi şikayetlerde dikkat çekici bir artış gözlendi. Bilimsel araştırmalar, deprem sonrası vertigo ve “dizziness” (sürekli hareket hissi) vakalarının sıklaştığını doğruluyor. Peki, bu sarsıntılar neden başınızı döndürüyor? Uluslararası uzmanlar ve son araştırmalar, depremle vertigo arasındaki bu gizemli bağlantıyı aydınlattı.
İstanbul depremini bilen Şener Üşümezsoy iki bölgeyi işaret etti!
DEPREM VE VERTİGO: BİLİMSEL KANITLAR
Depremlerin insan sağlığı üzerindeki etkileri, yalnızca psikolojik travmalarla sınırlı değil. Japonya ve Hindistan gibi deprem bölgelerinde yapılan çalışmalar, sarsıntıların iç kulaktaki denge mekanizmasını doğrudan etkilediğini gösterdi. Bu durum, özellikle “Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo” (BPPV) olarak bilinen rahatsızlığın deprem sonrası sıkça görülmesine yol açtı.
Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. David S. Zee, “BPPV, iç kulaktaki kristallerin yer değiştirmesiyle ortaya çıkar. Deprem gibi ani sarsıntılar, bu kristalleri harekete geçirerek baş dönmesi ve denge kaybına neden olabilir” açıklamasında bulundu.
PSİKOLOJİK FAKTÖRLERİN ROLÜ
Depremin fiziksel etkilerinin yanı sıra, psikolojik etkileri de vertigoyu tetikliyor. Göçük altında kalma korkusu, sürekli artçı sarsıntı beklentisi ve anksiyete, “dizziness” olarak bilinen hafiflik ve itilme hislerini artırdı. Harvard Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Steven Rauch, “Stres ve anksiyete, vestibüler sistemi (denge sistemi) doğrudan etkileyerek baş dönmesi hissini provoke edebilir. Deprem gibi travmatik olaylar, bu durumu daha da kötüleştiriyor” dedi.
Yaptığı bir çalışma, depremzedelerin %30’unun vertigo veya denge sorunları yaşadığını gösterdi. Araştırma, özellikle kadınlarda bu şikayetlerin daha sık görüldüğünü ve stresle bağlantılı olduğunu vurguladı. Kyoji, “Deprem sonrası vertigo, hem fiziksel hem de psikolojik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkıyor. Tedavi, bu iki yönü de ele almalı” dedi.
VERTİGO VE DEPREM: NEDENLERİ NELER?
Uzmanlar, deprem sonrası vertigo ve baş dönmesinin birden fazla nedene bağlı olduğunu belirtti:
Fiziksel Sarsıntılar: Deprem, iç kulaktaki denge kristallerini yerinden oynatarak BPPV’yi tetikliyor. Dr. Işıl Güzel, “Sarsıntılar, kristallerin semicircular kanallarda birikmesine neden oluyor. Bu da baş hareketleriyle ani dönme hissi yaratıyor” dedi.
Psikolojik Stres: Anksiyete, uyku bozuklukları ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), denge sistemini etkileyerek “dizziness” hissini artırıyor. WHO’dan Dr. Shekhar Saxena, “Psikolojik destek, bu tür vertigoda etkili bir tedavi yöntemi” dedi.
Çevresel Faktörler: Kapalı alanlarda uzun süre kalma veya göçük altında mahsur olma, vestibüler sistemi baskı altına alarak denge kaybına yol açtı.
Yaşam Tarzı: Deprem sonrası düzensiz beslenme, susuzluk ve sigara/alkol kullanımı, vertigo riskini artırıyor.
Alman Profesör’den korkutan büyük İstanbul depremi uyarısı! 7.4'ü geçebilir
ÇÖZÜM YOLLARI VE UZMAN ÖNERİLERİ
Uzmanlar, deprem sonrası vertigo ve baş dönmesiyle başa çıkmak için şu önerileri sundu:
Tıbbi Değerlendirme: Şikayetler birkaç günden uzun sürerse, bir nörolog veya KBB uzmanına başvurulmalı. Dr. David S. Zee, “Kristal testi ve görüntüleme yöntemleri, vertigoya neden olan sorunu tespit edebilir” dedi.
Repozisyon Manevraları: BPPV için Epley veya Semont manevraları, kristalleri doğru konuma getirerek baş dönmesini hızla azalttı.
Psikolojik Destek: Anksiyete ve TSSB için bilişsel davranışçı terapi (BDT) önerildi. Japonya’daki çalışmalara göre, psikolojik destek alan hastalarda vertigo şikayetleri %40 azalıyor.
Vestibüler Rehabilitasyon: Fizik tedavi uzmanları tarafından uygulanan denge egzersizleri, uzun vadeli iyileşme sağladı. Florence Nightingale Hastanesi’nden uzmanlar, “Bu yöntem, denge sistemini yeniden eğiterek vertigoyu kontrol altına alabilir” dedi.
Sağlıklı Yaşam: Günde en az 2 litre su içmek, tuz tüketimini azaltmak ve düzenli uyku, vertigo riskini düşürüyor.
HANGİ DURUMLARDA DOKTORA GİDİLMELİ?
Uzmanlar, aşağıdaki durumlarda acilen sağlık kuruluşuna başvurulmasını önerdi:
Baş dönmesine işitme kaybı, kulakta çınlama veya basınç hissi eşlik ediyorsa.
Şikayetler birkaç haftadan uzun sürüyorsa.
Nörolojik bulgular (konuşma bozukluğu, çift görme, uyuşma) varsa.
Dr. Steven Rauch, “Santral vertigo, beyindeki ciddi sorunlara işaret edebilir. Bu nedenle, belirtiler ihmal edilmemeli” dedi.
Silivri ve Büyükçekmece'de deprem toplantısı
DEPREMİN GÖRÜNMEZ YÜZÜ
Depremler, yalnızca fiziksel yıkımla sınırlı kalmıyor; denge sistemimizi ve psikolojimizi de sarstı. Bilimsel çalışmalar, deprem sonrası vertigo ve baş dönmesi vakalarının hem fiziksel hem de psikolojik nedenlerle arttığını doğruladı. Uzmanlar, erken teşhis, doğru tedavi ve psikolojik destekle bu şikayetlerin kontrol altına alınabileceğini vurguladı.
