CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu''nun başörtüsüne yasal güvence getirme çağrısı üzerine, Cumhurbaşkanı Erdoğan''ın "Haydi sıkıyorsa gel bu işi referanduma götürelim. Öyle mi, parlamentoda bu iş çözülemiyorsa millete götürelim, kararı millet versin…" çıkışıyla, genel seçimlere (resmiyette) yedi ay kalmışken ve halihazırda seçimlere yönelik kampanyaların başladığı şu sıralarda, yeni bir referandum propagandasıyla daha karşı karşıya kalmış olduk.

Bir doğrudan demokrasi aracı olarak referandumla ilgili bazı görüşlerimi önceki yazılarımdan birinde dile getirmiştim.

Cumhurbaşkanı Erdoğan''ın "Türkiye Yüzyılı" etkinliğinde yeni Anayasa değişikliğine dair teklifin bu hafta Meclis''e sunulacağını söylemesi üzerine, sonu referanduma varıp varmayacağı belli olmayan bu sürece yönelik birtakım bilgileri ve görüşlerimi de sizinle paylaşmak istiyorum.

Anayasa''yı değiştirme yöntemi

Öncelikle şu sorudan başlayalım ve bilgilerimizi tazeleyelim:

Nasıl değişiyor bu anayasa?

Anayasa değişikliğine dair teklif en az 200 milletvekili tarafından yapılabiliyor.

Teklif, Meclis Genel Kurulu''nda yapılan iki görüşmenin ardından;

- 400''den fazla milletvekilinin kabul oyu vermesi halinde,

Cumhurbaşkanı tarafından doğrudan onaylanarak kabul edilebiliyor ya da tamamen Cumhurbaşkanının inisiyatifiyle referanduma (ihtiyari referandum) sunulabiliyor veyahut Meclis''e geri gönderilebiliyor.

- 400''den az ancak 360''dan fazla milletvekilinin (360''dan az oyla teklifin Meclis''ten geçmesi mümkün değil) kabul oyu vermesi halinde,

Cumhurbaşkanı teklifi, yine Meclise geri gönderebiliyor veya referanduma sunuyor ancak bu defa doğrudan kabul yetkisi yok. Teklifi geçirmek istiyorsa, referandum zorunlu.

''Teklifin Cumhurbaşkanı tarafından Meclis''e geri gönderilmesi halinde ne oluyor?'' derseniz;

Geri gönderilen teklif, 400''den fazla milletvekili tarafından kabul edilirse, Cumhurbaşkanınca onaylanabiliyor veya referanduma (ihtiyari referandum) sunulabiliyor,

400''den az ancak 360''dan fazla milletvekili kabul ederse, Cumhurbaşkanı teklifi referanduma sunmak zorunda kalıyor.

Özetle, her durumda, Anayasa değişikliği için gereken azami üye sayısı olarak 360 milletvekilini yakalamak, muhalefetin değişikliğe destek vermesiyle mümkün olabiliyor.

Seçimler için kampanya aracı olarak referandum

İlgili konuda yasa yapma fikri ortaya atılmışken, bu hususun önce anayasa konusu haline getirilmesinden, ardından ilgili konuda henüz parlamentoda anayasa değişikliği tartışılmamışken referandum söyleminde bulunulmasından anlıyoruz ki, cumhurbaşkanı yapılan değişikliğin siyasi etkisini ve iktidar olarak kendi meşruluğunu pekiştirmek için en çok kullandığı bu konuda referandum yapmaya ihtiyaç duyuyor.

Bu açıdan, Kılıçdaroğlu''nun yasa önerisi getirdiği konunun bu Anayasa değişikliği ile saptırıldığı, seçim öncesi kampanya araçlarından biri haline dönüştürüldüğünü söylemek mümkün.

Bu minvalde, muhalefete seçmen karşısında bir sınav daha verdiriliyor diyebiliriz.

Yapılmak istenen değişiklik, her ne kadar özgürleştirici olduğu vaadiyle sunulsa da herkes baktığı ve durduğu yerden kendine kadar liberal bir duruş sergiliyor. Konu kadın kıyafeti olsa da iktidar, kıyafete dair özgürlüğü, muhalefetin söylemlerindeki gibi geniş değil, yalnızca başörtüsü ekseninde yorumluyor.

Başta Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamayarak Anayasayı defalarca ihlal eden iktidarın, seçimlere sayılı zaman kala yine Anayasa üzerinden propaganda yapması ve referandum söylemleri, meselenin özgürlükler ve biz bireyler olmadığını da bir daha göstermiş oluyor.

Yani, seçim de yaklaşmışken ne özgürlükler umurunda siyasal iktidarın ne de anayasa; iktidarın aklındaki tek şey iktidarda kalabilmek.