OTHELLO SENDROMU NASIL BİR BOZUKLUKTUR?
Günümüzde çoğunlukla eş ya da partneri patolojik boyutta kıskanma olarak bilinen psikotik bozukluğun ismi, Shakespeare’nin ünlü “The Tragedy of Othello, the Moor of Venice” adlı eserinden gelir. Eşinin onu aldattığını düşünen Othello’nun kıskançlığını konu alan bu eser, İngiliz psikiyatrist John Tood ve Kenneth Dewhurst tarafından yayınlanan “The Othello Syndrome: A study in the psychopathology of sexual jealousy” adlı makalede psikotik bozukluğun isminin çıkış noktası olmuştur. Öncelikle “Othello Sendromu nedir?” sorusunu biraz detaylandıralım.
OTHELLO SENDROMU NEDİR?
Othello Sendromu özellikleri kıskançlık ile bağlantılıdır. Bu nedenle Othello Sendromu; sanrılı kıskançlık, erotik kıskançlık sendromu, patolojik kıskançlık, morbid kıskançlık, Othello psikozu ve cinsel kıskançlık gibi isimlerle de bilinir. Sanrılı kıskançlık, kişinin eşinin ya da partnerinin sadakatsiz olduğunu düşünüp sanrısal olarak bir inanca kapılmalarıyla karakterize bir psikiyatrik bir durumdur. Bu sanrılar bazen öylesine güçlüdür ki kişileri şiddete başvurmaya kadar götürür. Othello Sendromu, çoğu zaman şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar, alkol-madde kullanım bozuklukları ve kişilik bozukluklarıyla bağlantılıdır. Kişilerin düşünceleri kısmen doğru olabilir ya da tamamen hayal ürünü olabilir. Bu düşüncelerin kısmen doğru olup olmamasından bağımsız olarak kişilerin kıskançlık inançlarıyla ilgili normalin çok üstünde bir uğraşı olması dikkat çekmektedir.
OTHELLO SENDROMU BELİRTİLERİ
Othello Sendromu belirtileri arasında en sık obsesif kıskançlık görülür. Kişiler, partnerlerinin kendilerini aldattığı fikrine kapılıp ciddi derece kaygı duyarlar. Bu kişilere göre, partnerlerinin düşünce ve davranışlarının yakın geçmişte zaten güvenilmezdir. Sanrı şeklinde ortaya çıkan bu durum tedavi edilmediğinde kontrol edici, güvensiz, tartışmalı ve artan bir çaresizlik hissi yaşatır. Othello sendromu belirtileri şöyle sıralanabilir:
Partneri kötü niyet taşıdığı düşüncesiyle izleme
Suçlayıcı bir tavırla partnerin davranışlarının sürekli sorgulanması
Partnerin sosyal medya hesaplarına erişim çabası ve kiminle iletişim kurduklarını gizlice kontrol etme
Telefon görüşmeleri ve e-posta yazışmalarında partnerin kiminle görüştüğüne dair paranoyalara kapılma
Partnerin eşyalarını karıştırarak aldatma şüphesine dayanak bulma çabası
İşte, evde veya dışarıda partneri olağandışı saatlerde şaşırtmaya çalışmak
Partnerin ev dışındaki faaliyetlerini kısıtlama çabası (evde hapsetmeye kadar sınırlama baskısı)
Partnerin davranışlarını kontrol etme amacıyla duygusal şantaj yapma
Partneri aileden ve arkadaşlarından izole etme çabası
Kıskançlığın neden olduğu ana soruna rağmen ilişkideki tüm çatışmalar için başkasını suçlama
Kıskançlık sanrılarının yanlış olduğu kanıtlanmasına rağmen, kişinin bunu kabul etmemesi ve düşüncelerinin mantıksız olduğunu kavrayamaması
Kötü muamele gören partnerin ilişkiyi bitirmek istemesi durumunda kişinin takip ve başka takıntılı davranışlar sergilemesi
Partnere yönelik şiddet tehdidi veya fiziksel şiddete başvurma
İntihar girişimi ve kendine zarar verme davranışı sergileme
OTHELLO SENDROMU NEDENLERİ
Othello Sendromu nedenleri bazı psikiyatrik durumlarla ilgili olabilir ancak bu sendromu öncelikle başlı başına bir psikotik bozukluk olarak algılamak doğru olacaktır. Bu noktada psikiyatrik bir muayene teşhis için belirleyicidir. Bazı nörolojik ve psikiyatrik bozukluklar Othello Sendromu sebepleri arasında gösterilir. Bu durumlar şunlardır:
Anksiyete: Derinlerde güvensizlik hissi ve özgüven eksikliği olan kişilerde kıskançlık sanrıları belirti olabilir. Othello Sendromu''na anksiyete bozuklukları eşlik edebilir.
Şizofreni: Othello Sendromu ile şizofreni hastalığının bağlantılı olduğuna dair çalışmalar mevcuttur.
Kişilik Bozuklukları: Sanrılı kıskançlıkla özellikle paranoid, borderline (sınırda) ve anti-sosyal kişilik arasında bir örtüşme olduğu düşünülür.
Beyin Yaralanmaları ve Hastalıkları: Huntington ve Parkinson gibi hastalıklar, kafa yaralanmaları gibi durumlar sanrılı sonuçlar doğurabilir.
Madde Kullanım Bozuklukları: Bağımlılık gibi durumları olan kişilerde sanrı görülmeleri daha yaygındır. Bir araştırmaya göre, alkol bağımlılığı olan kişilerin yüzde 34’ünde morbid kıskançlık teşhis edilmiştir.
Başta Othello Sendromu tek başına bir durum olarak algılanabilir ancak daha derinde zihinsel ve davranışsal sağlık sorunlarını ortaya çıkarabilir.
OTHELLO SENDROMU TEDAVİSİ
Aşırı kıskançlık ciddi bir sahiplenme getirir. Bu tür ilişki kurmaya çalışan kişiler genellikle saldırgan, taciz, takip hatta şiddete yatkın olabilirler. Kadın cinayetleri aşırı kıskançlık çerçevesinde işlenebiliyor. Bu nedenle kişide kıskançlık sanrıları olması halinde psikolojik destek geciktirilmemelidir. Othello Sendromu’nda yaşanan bu kıskançlığın belirlenmesinde beynin frontal lob bozukluğu araştırılabilir. Othello Sendromu tedavisi hastalığın şiddetine göre ayakta veya yatarak uygulanabilir. Şizofreni gibi rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılan anti-psikotik ilaçlara burada da başvurulur. Bireysel ve aile terapisi de tedavi planına eklenir. Othello Sendromu tedavisinde psikodinamik terapiler, kişiler arası ilişkiler terapisi ve bilişsel davranışçı terapi sıklıkla başvurulan yöntemlerdendir. Sanrılarla yaşayan bu kişilerin dünyayı ve hayatı daha gerçekçi görmeleri sağlanmaya çalışılır. Othello Sendromu ile ilişkili olabilecek diğer sorunların da tedavi edilmesi önemlidir.
OTHELLO SENDROMU OLAN KİŞİYE NASIL DAVRANMALI?
Othello Sendromu yaşayan kişi depresyon, madde bağımlılığı, intihar düşüncesi gibi sorunlar yaşayabilir. Bu nedenle sendromu yaşayan kişiye doğru yaklaşmak önemlidir. Aile ve yakın çevrenin de hemen bir uzmana başvurması, ayrıca destek alması da önemlidir. Söz konusu ilişkide çocukların şahit oldukları psikolojik veya fiziksel şiddet de olabilir. Çocukları uzak tutmak için de Othello Sendromu’nda tedavi geciktirilmemelidir.
