Sri Lanka, tarihinin en büyük ekonomik kriziyle mücadele ederken, pek çok kimse meseleyi ilk defa medyada ve özellikle sosyal medyada viral olan "sarayın binlerce Sri Lankalı tarafından basıldığı" anlara dair görüntülerden öğrendi. Görüntülerde binlerce kızgın vatandaş, saraya doğru koşuyor, içine girmeyi başardığı sarayın havuzunda yüzüyor ve eğleniyor gibi görünen bu insanlar, aslında öfkelerini perçinliyor. Zira onları saray basma noktasına getiren sefalet, havuz sefasından oldukça uzaktı.

Ülkede pek çok insan, bir öğünü geçirse bile önlerindeki diğer öğünde nereden yiyecek bulacağını bilmiyor. Üstelik Dünya Gıda Programına (WFP) göre, 22 milyon nüfuslu ülkenin en az 6 milyonu için bu durum geçerli.

2019 Kasım ayında 1 Doların Sri Lanka para birimindeki karşılığı 179 Rupi iken, şu an 1 Dolar 360 Rupi civarında.

Temel gıda ürünlerinde kıtlık yaşanıyor. Yeterli parası olanlar dahi bazı gıda ürünlerini ve benzini temin edemiyor.

Öyle ki, inançlarında yakılmak olan Sri Lankalılar, gaz kıtlığı nedeniyle, ölülerini dahi yakamıyorlar.

Yalnızca gıda değil, temel ihtiyaç maddelerinin pek çoğunda kıtlık söz konusu. Doktorlar ilaç ihtiyaçlarını sosyal medya üzerinden yaptıkları yardım isteyen paylaşımlara aldıkları geri dönüşlerden karşılıyor.

Önemli iki neden

Siyasi belirsizliğin sebep olduğu güvensizlik ortamı, tarım politikaları, yanlış kararlar ve Covid-19 pandemisi derken, uçurumun kenarına ülkeyi sürükleyen pek çok iç ve dış etken var elbet. Ancak şu iki nokta bizim için de önemli:

Birincisi, Sri Lanka''nın devamlı cari açık veren bir ülke olması. İthalatı ihracatından 3 milyar dolar fazla değerde. Hâl bu olunca da ülkede döviz kıtlığı kaçınılmaz oluyor. Pandeminin turizme etkisiyle de bu kıtlık perçinleniyor.

İkincisi, hükümet inşaat alanında yatırımlara yükleniyor ve 6,5 milyar doları Çin''e olmak üzere 51 milyar dolarlık bir borç yükü oluşuyor.

Dış borç, döviz kıtlığı ve bunlarla birlikte artan enflasyon işleri bu noktaya getiriyor.

Sefalet

Ülke, tüm bu borçlar içinde boğulurken, vatandaş da sefaletten boğuluyor. Protestolar her geçen gün dalga dalga artıyor. Öfke, sokağa çıkma yasağı ile bastırılmak istense de bir noktada "kaybedecek bir şeyi kalmayan bir halk" ortaya çıkıyor ve malum son olaylar vuku buluyor.

Sri Lanka, kötü yönetimin, ekonomiyi etkileyen yanlış kararların peş peşe alınmasıyla çıkmaza giren ülkelerin ne ilki ne de sonuncusu ama ibret alınması gereken önemli bir örneği.