Türkiye ile Rusya arasında doğal gaz fiyatlarında 1 Ocak 2015’ten geçerli olacak fiyat indirimi konusunda mutabakat sağlanmasına rağmen halen resmi imzalar atılamazken, haftabaşına kadar bu işlemin tamamlanamaması halinde BOTAŞ’ın Gazprom’a karşı uluslararası tahkime gitme hakkı doğacak. Yaklaşık 50 milyar metreküplük yıllık doğal gaz tüketiminin 28-30 milyar metreküpünü veren Rusya halen Türkiye’nin en büyük tedarikçisi durumunda bulunuyor. Enerji sektörü yetkilisi , Türkiye ile Rusya’nın doğal gaz fiyatlarında yüzde 10.25’lik indirim konusunda anlaştığını ancak bunun resmi olarak sonuçlandırılamadığını belirterek, “Gazprom ile BOTAŞ arasında anlaşma hükümlerine göre 29 Aralık 2014’ten geçerli olmak üzere altı ay boyunca doğal gaz fiyatlarında indirim gibi taleplerin görüşülmesi hakkı var. Bu süre içinde indirim mutabakatı 28 Haziran gece yarısına kadar imzalanamazsa 29 Haziran’dan itibaren Türkiye uluslararası tahkime gidebilir” dedi.
AB’den daha yüksek
Aynı yetkili, Türkiye’nin, Avrupa Birliği fiyat ortalamasının üzerinde bir fiyattan gaz aldığı gerekçesiyle Gazprom aleyhine dava açılabileceğini belirtirken, “Türkiye tahkime giderse, ki bunu değerlendirecektir, tahkim aracılığıyla bu indirimi alacaktır” dedi. Türkiye, doğal gaz fiyatının yüksekliğinin de içinde bulunduğu gerekçelerle halen ikinci büyük tedarikçisi olan İran ile de tahkim sürecinde bulunuyor.
Konu hakkında Enerji Bakanlığı ve BOTAŞ yetkililerine ulaşılamazken, gelişmeler hakkında bilgi sahibi bir enerji sektörü yetkilisi, “Gördüğümüz kadarıyla Türkiye’nin, Türk Akımı Doğal gaz Projesi’nin birinci hattına yönelik çalışma için verdiği izin Rusya’ya yeterli olmadı. Rusya yüzde 10.25’lik indirimi imzalamak için Türkiye’den çok daha fazla adım bekliyor” dedi. Gazprom bu hafta başında Türkiye’nin Türk Akımı doğal gaz boru hattının deniz altından ilerleyecek kesimine ilişkin mühendislik çalışmalarının yürütülmesine izin verdiğini açıklarken Enerji Bakanı Taner Yıldız bunun inşaat iznini kapsamadığını söyledi.
Türk Akımı’na karşı fiyat kozu
Rusya’nın dört hattan oluşan Türk Akımı’nın diğer hatları için de izin istediğini ve anlaşmaların sürelerinin ele alınmasını talep ettiğini belirten aynı yetkili, “Bunların her biri ayrı ve önemli konular. Üstelik bunlar birbirinden oldukça bağımsız işler. Hepsini tek çatı altında birleştirilip tek seferde ve hızlı şekilde bir anlaşmaya bağlamaya çalışmak mümkün değil. Bunların hepsinin aynı anda yapılmaya çalışılmasından sonuç almak çok zor” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçen yıl Aralık ayında yaptığı Ankara ziyareti sırasında gündeme gelen Güney Akım doğalgaz boru hattı projesinin iptal edilerek yerine Rusya’dan başlayıp Trakya’da karaya çıkacak 63 milyar metreküplük gaz hattı yapılması gündeme geldi. Türk Akımı için inşaata bir an önce başlamak isteyen Rusya, hattan ilk akışın 2016 yılı Aralık ayında başlanmasını öngörüyor.
Moskova Ukrayna alternatifini devreye aldı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Gazprom Başkanı Aleksey Miller’i, Ukrayna üzerinden transit geçişin 2019 sonrasında da devam etmesi için görüşmeleri başlatmakla görevlendirdi. Türkiye’nin Türk Akımı’nın sadece bir kısmını kapsayan mühendislik çalışmaları ile ilgili izinleri vermesi, doğal gaz indirimi ile ilgili henüz anlaşmanın sağlanamaması, Yunanistan’la anlaşma sağlanmasına rağmen diğer ülkelerin Türk Akımı konusunda isteksiz davranmaları Kremlin’i strateji değişikliğine götürdü. Basın toplantısında konuşan Miller, “Ukrayna ile karlı ve adil olmayan bir anlaşma imzalamak istemeyiz. Ukrayna enerji şirketi Naftogaz, transit geçişte bin metreküp için her 100 kilometrede 2,7 dolar olan fiyatları 5 dolara çıkarmak istiyor” bilgisini verdi. Basın toplantısında cümleleri yumuşayan Miller, Ukrayna ile 2019 sonrasında transit geçişlerin devam edebileceği yönünde işaret verdi. Önümüzdeki günlerde Avrupa Birliği, Rusya ve Ukrayna’nın katılımı ile yapılacak üçlü enerji görüşmesinde transit geçişle ilgili önemli ipuçlarının ortaya çıkması bekleniyor.
