Dolar mı yoksa borç mu yağdı?

Bir gazete portföy yatırımları net girişi olarak görünen 4 milyar 917 milyon dolarlık sıcak para girişini ''Türkiye'ye dolar yağdı'' diye manşetten vermiş. Gerçekte ise portföy yatırımları olarak gelen sıcak paranın yalnızca 289 milyar doları Borsa'ya gelmiş. Kalanın tamamı, devle , bankalar ve özel sektör tarafından yurt içinde ve yurt dışında yabancının aldığı borç senetleri ve tahvillerden dolayı girmiş.

1- Merkez Bankası'nın açıkladığı ödemeler dengesi bilançosuna göre Ocak ayında, geçen sene Ocak ayına göre ihracat yüzde 10.5 oranında, buna karşılık ithalat ise yüzde 38.6 oranında arttı. Ocak ayı ithalatı 20.8 milyar dolar oldu.

*************************************

                              Ocak Ayı Ödemeler Dengesi    

                2017

Milyon Dolar      2018

Milyon Dolar      Yüzde Artış

   

İhracat  11,891   13,140   10,5

İthalat   14,988   20,774   38,6

Dış Ticaret Açığı -3,097    -7,634   146,5

Cari Açık              -2,694    -7,096   163,4

Doğrudan Yatırımlar

Net Giriş              437         288         -34,1

Portföy Yatırımları

Net Giriş              1,600     4,197     207,3

********************************************

İthalatın yüzde 73'ü üretimde girdi olan ara malı ve hammadde ithalatıdır. İthalat arttığına göre, sanayi üretiminin ve kapasite kullanım oranının da artması gerekir.

Sanayi üretim endeksi açıklanmadı. Açıklanan imalat sanayi kapasite kullanım oranı, Şubat ayında Ocak ayına göre yüzde 0,4 puan azalarak yüzde 77,8 seviyesinde gerçekleşmiş.

İthalat artışında bir terslik var? Ya kur artacak diye beklenti var. Bu nedenle ithal girdi stoku artırılıyor Ya da ithalat dışarıya bir para transfer aracı olarak kullanılıyor?

2- Aylık cari açık, geçen sene Ocak ayına göre yüzde 163 oranında artarak 7.1 milyar dolar olmuş. Ocak'tan Ocak'a bir yıllık cari açık ise 51.6 milyar dolara yükselmiş. Bir yandan açığın artarak devam etmesinin, diğer dış borçlanmanın artarak devam etmesinin sürdürülemez olması mümkün değildir. Bunun içindir ki artık daha yüksek faizle dış borç alıyoruz.

Söz gelimi hazinenin ocak ayında uluslararası sermaye piyasalarına yaptığı on yıl vadeli 2 milyar dolarlık tahvil ihracının faiz oranı 5.125 oldu. ABD hazinesinin Ocak ayı on yıllık tahvil faizi yüzde 2.79'dur.

Dış borç sorunu uluslararası risk primine yansıyor. Dış borçlarda iflas yaşayan Yunanistan'ı saymazsak, dün itibariyle Türkiye'nin dış borç risk primi (CDS) 171.02 olarak en yüksek primdi.

3- Artık doğrudan yabancı yatırım sermayesi gelmiyor. Doğrudan yatırım yapan yabancı yatırım sermayesinde Ocak ayında 606 milyar dolarlık brüt  giriş oldu. Bunun 371 milyon dolarlık bölümü gayrimenkul alımı için gelmiş, 264 milyon doları da mevcut yabancı şirketlerin sermaye artırımı nedeniyle  girmiş. Çıkan doğrudan sermayeden sonra net giriş ise 288 milyon dolar olmuş.

4- Bir gazetede dolar yağdı olarak tarif edilen portföy yatırımlarının, yalnızca 289 milyon doları borsa için gelmiş. Kalan1.223 milyon doları içeride devlet, banka ve özel sektörün borç senedi, 3 milyar 739 milyon doları da dışarıda, devlet, bankalar ve özel sektörün borç tahvili satışından gelmiş.

4.917 Milyon Dolar Portföy Yatırımları (Sıcak Para) Nereden Geldi?

**************************************

1. Yabancıların Türkiye'den Aldıkları İç Borç Senetleri

                                                               Milyon Dolar

                                                               ---------------------

 

Borsa                                                                      289

DİBS (Devlet İç Borçlanma Senetleri)      1,195

Banka Borç Senedi                                               14

Özel Sektör Borç Senedi                                  14

2. Türkiye'den Yurt Dışına Tahvil İhracı

                                                    Milyon Dolar

                                                    ----------------------

Bankalar                                                        1,246

Özel Sektör                                                     493

Hükümet                                                           2,000

*********************************

Son söz; Türkiye mevcut döviz politikası ile yabancıya çalışıyor. Başka ülkelere istihdam yaratıyor. Başka ülkeleri zengin ediyor. Bu gerçeği önce siyasi iktidar görmeli ve bu politikayı değiştirmelidir.  

Yazarın Diğer Yazıları