Orta gelir tuzağını kim yarattı?

Bu sıralarda, başta siyasi iktidar olmak üzere hepimiz, orta gelir tuzağını konuşuyoruz. Cumhurbaşkanı da orta gelir tuzağına dikkat çekerek, 2023 yılında fert başına gelirin 25.000 dolar olacağını söyledi.

2023 yılında fert başına gelir nasıl 25.000 dolar olur?

1-            Gelirin uluslararası piyasalarda değeri çok fazla düşer, söz gelimi yüzde 50 oranında, o zaman dolar cinsinden fert başına gelir de artmış olur.

2-            Fert başına GSYH bu sene dahil 2023 tarihine kadar her yıl yüzde 14,2 oranında büyürse (Fert başına gelir her yıl yüzde 13 artarsa) 2023'te dolar kurunda değişme olmazsa, Türkiye'de fert başına gelir 25 bin 424 dolar olur.

Bu sene ve gelecek senenin fert başına büyüme oranları yüzde 2'yi geçmeyecektir. Fert başına yıllık yüzde 13 büyüme slogan bile değildir. Zira sloganda da gerçekleşme olasılığı vardır.

Bugünkü şartlarda Türkiye'nin fert başına gelirinde düşme de olabilir. Bu da iki nedenle olabilir... Bir Millî Gelir de  eksi büyüme. İki... Türkiye'nin net dış borç ödeme konumuna gelmesi.

Ekonomide uzun dönemli bir durgunluk yaşıyoruz. Siyasi ve hukuki sorunlar artarsa, yabancı sermaye kesilirse, ithalatın finansmanında zorlanırsak, eksi büyüme de yaşayabiliriz. O zaman fert başına ortalama gelir 10.000 doların altına iner.

Yine net dış borçları çeviremez ve net dış borç ödemeyen bir konuma gelirsek yine önceki yıllara göre fert başına gelirimiz düşer. Diyelim ki yılda faizi ile birlikte 30.000 milyar dolar net dış borç ödemek zorunda kaldık. Bu durumda dış borç mürettebatının GSYH oranı yüzde 3.5 eder. Eğer Türkiye yüzde 3,5 altında, diyelim ki yüzde 3 büyürse, o zaman fakirleşme olur. 

Dünyada, Japonya ve Güney Kore orta gelir tuzağına yakalanmadan gelişmiş ekonomiye geçmiş iki ülkedir. Biz ise 2007'den bugüne orta gelir tuzağı yaşıyoruz. Fert başına gelirimiz on bin lira arasında gidip geliyor.

*********************************************

 2007- 2016 Orta Gelir Tuzağı

----------------------------------------------------------------------------------------------

                                                                                    Eski Seri     Yeni Seri

               Eski Seri     Yeni Seri     Yeni Seri     Kişi Başı      Kişi Başı

   Yıl       Büyüme        Değişim          GSYH            Gelir            Gelir

------------ ---------------   -----------------   -----------------    ----------------   -------

  2007          4.7                  5.0                  677               9.247              9.656

  2008          0.7                  0.8                  663            10.444             10.931

  2009        - 4.7                - 4.7                  645              8.561               8.980

  2010          9.2                  8.5                  748            10.079             10.560

  2011          8.8                11.1                  730            10.444             11.205

  2012          2.2                  4.8                  877            10.497             11.588

  2013          4.2                  8.5                  952            10.822             12.480

  2014          3.0                  5.2                  934            10.404            12.112

  2015          4.0                  6.1                  861              9.285             11.014

  2016            -                    2.9                  857                 -                 10. 807

*************************************************

Orta gelir tuzağının nedeni, ekonominin dinamizmini kaybetmesidir. Bunun nedeni de kısa vadeli ve günübirlik politikalardır. Son üç yıldır, hukuk düzenindeki aksamalar da bu tuzağın tuzu biberi olmuştur.

Yazarın Diğer Yazıları