Şeffaflık ve tasarruf lafta kalıyor

Devlette şeffaflık şarttır... Zira vergi mükellefleri parasının nereye harcandığını ne oranda kalkınma ve topluma döndüğünü görmesi gerekir. Aksi halde kimse vergi vermek istemez... Sermaye yatırım ve iş yapmaz, yani vergiden kaçınma olur veya vergi kaçırma olur.

Bunun içindir ki halk, devlet yönetimini geçici olarak seçtiği siyasi iktidarlara emanet eder. Meclis yoluyla da bu emaneti denetler. Bu denetim sırasında bütçenin çarçur edilmesine, etkin olmayan lüks harcamaları da denetler ve engeller.

İki köprü bağlantı yolları ve 'Avrasya Tüneli' altyapı yatırımıdır. Altyapı yatırımları fiziki yatırımlar, fabrikalar için gereklidir. Köprüler ve tünel, ayrıca zaman tasarrufu sağlıyor.

Sorun bu altyapı yatırımlarında değil, devletin bunları yaptırma usulü ve halka yüklenen borç yüküdür.

Devlet altyapı yatırımlarını üç yoldan yapar:

1- Bütçeye ödenek koyar. Doğrudan kendisi yapar.

2- Büyük altyapı yatırımlarında yalnızca bu yatırımlar için borçlanarak yatırımı yapar. Yatırımın gelirleri de bu borcun ödenmesine tahsis edilir.

3- Yap işlet devret modeline göre ihale açılır. Devlet yatırım maliyetine ve gelire karışmaz. Yatırım yapacaklar, bu yatırım için işletme süresi teklif ederler. En az yıl işletecek olana verilir. Kârı zararı yatırım yapanlara ait olur.

Köprüler ve tünel için bunlardan çok farklı bir uygulama yapıldı. Adına yap-işlet devret denildi. Ancak aynı zamanda bir nevi kâr garantisi olarak geçiş garantisi verildi. Yetmedi sonradan bir de borçları için hazine garantisi verildi.

Basında 2018 bütçesinde, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü ve Avrasya Tüneli için 3.6 milyar TL (1 milyar dolar) ödenek ayrıldığı yazıldı.  Köprüler ve tünel için, ayrıntılı bir açıklama bulamadım. Basından ve bakanların beyanından aşağıdaki tabloyu derledim. Yavuz Sultan Selim Köprüsü halihazırda mevcut olan bağlantı yolları içindir.

*************************

                           Köprüler ve Avrasya Tüneli

------------------------------------------------------------------------------------------------

                                                         Proje Maliyeti     İşletme     Müteahhit

                                                               (Milyar Dolar)        Yılı            Firmalar

                                                               --------------------------    --------------    ---------------

Yavuz Selim Köprüsü ve Yollar         3,5              15 YIL 4 AY      IC İÇTAŞ

    Osmangazi Köprüsü                                  2,5               7 YIL  9 AY  NUROL- MAKYOL       ASTALDİ-GÖÇAY

     Avrasya Tüneli                                         1,245           24.5YIL     SK-EVE  Ç+YAPI MERKEZİ

                                                       TOPLAM   :   7.245    

*****************************************************

Kaba bir hesap yaparsak, üçü için verilen işletme yılı ortalaması 16 yıl ediyor. 2018 bütçesini gösterge olarak alırsak 16 yılda 16 milyar dolar ödeyeceğiz.  Geçen taşıt sayısı yıl içinde artacak ve fakat dolar kuru da aynı şekilde artacak. TL olarak bütçe yükü değişmeyecek.  

16 milyar dolara karşılık elde 7 milyar dolarlık altyapı yatırımları var. Bunların geliri işletenlere gidiyor ve fakat biz bütçeden ilave 9 milyar dolar daha ödüyoruz.

1- Eğer bu yatırımları devlet borçlanarak yapsaydı, kâr payı olmadığı için maliyet 6 milyar dolar olacaktı. Devlet 6 milyar dolar uzun vadeli olarak borçlanacaktı. Bu borçlar köprü ve tünel gelirleri ile ödenecekti. Halkın yükü daha düşük olacaktı.

2- Köprülerden geçen araba sahiplerine geçmeyenlerin vergisi ile haksız bir gelir transferi yapılıyor. Bu durum aynı zamanda vergiye karşı tepki yaratıyor.

Yazarın Diğer Yazıları