Türk-iş Eylül ayı açlık ve yoksulluk sınırının asgari ücreti geçtiğini açıklamıştı;
- Dört kişilik ailenin aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 970 TL.
- Gıda ile birlikte diğer tüm temel harcamalar içinhaneye girmesi gereken toplam gelir tutarı (yoksulluk sınırı) ise 109 TL.
- Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti305 TL.
Birleşik Metal-İş – araştırma Merkezi BİSAM’da Ekim 2025 raporunda;
- Dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 26 bin 925 TL.
- Yoksulluk sınırı 93 bin 135 TL oldu.
- Tek başına yaşayan bir kişi için ise yoksulluk sınırı 43 bin 292 TL'ye ulaştı.
Asgari ücret 22 104 TL’dir.
Aslında, küresel süreç Türkiye gibi dış cari açık veren ülkeler aleyhine çalıştı. Bu ülkeler göreli olarak yoksullaştı. Söz gelimi Türkiye 2003 ile 2025 Eylül ayına kadar 760 milyar dolar cari açık verdi, yani dış ekonomik ilişkilerden dolayı döviz kaybetti, yani bu kadar yoksullaştı.
İkincisi, demokraside geri düşen ülkelerde ülke içi gelir dağılımı bozuldu. Zengin daha zengin, yoksul daha yoksul oldu. Veri TÜİK gelir dağılımı ve gini katsayısı verileri bu sonucu gösteriyor .
Ücret ve maaş artışları TÜİK tartışmalı TÜFE verilerine göre yapılıyor. İTO’da İstanbul Geçinme endeksi hazırlıyor. 2019 yılını 100 olarak alıp endeks yaparsak, Ekimden Ekime son 6 yılda; TÜİK TÜFE endeksinde artış yüzde 793, buna karşılık İTO geçinme endeksinde artış yüzde 1244,97 oldu. (Aşağıdaki tablo)
Yani İstanbul geçinme endeksi 6 yılda TÜFE’nin 1,57 katı olmuş. (1244,87/792,33 =1,57)
Aslında ise İstanbul’da enflasyon Türkiye genelinden yüksek değildir.
Eğer asgari ücret İTO Geçinme endeksine göre yapılsaydı, refah farkı vb farklar yine verilecekti, ancak asgari ücret 22 104 lira yerine, 22104 x 1,57 = 34703 lira olacaktı.
Demek ki TÜİK verileri yoksulluk yaratmanın bir aracı oldu.
Dahası 2019 öncesi beş yılda İTO geçinme endeksi, TÜİK TÜFE eskisinden daha düşük çıkıyordu.
Sorulması gereken üç soru var;
Bir… 2020 Öncesindeki beş yıl TÜİK TÜFE oranları İTO geçinme endeksinden daha yüksek iken, ne oldu da 2020 ve sonrasında daha düşük çıkmaya başladı. Bunun Berat Albayrak'ın Enerji Bakanlığı'ndaki çalışma arkadaşını TÜİK'e vekaleten başkan olarak ataması ve kadro değişmesi ile bir ilgisi var mı?
İki… İTO yarı kamusal kurumdur. TÜİK kamu kurumudur. İki Kamusal kurum arasında neden bu kadar enflasyon farkı var ?
Üç… Biat kültürü yaratmak için halk yoksul bırakılmış olabilir mi?
Biat kültürü, sorgulamadan itaat etmeyi, otoriteye koşulsuz bağlılığı ve eleştirel düşüncenin bastırılmasını ifade eder.
Yoksulluk biat kültürünü güçlendirir. Ekonomik bağımlılık politik bağımlılığı artırır.
Önce halk yoksul bırakılır. Sonra bütçeden halka yapılan yardımlar, eğer bütçe şeffaf değilse, denetim yoksa,yardımlar bir hak olmaktan çıkıp bir lütuf şekline dönüşür. Yoksul halk;
- Yardım kesilir korkusuyla,
- İşini kaybederim endişesiyle,otoriteye daha kolay boyun eğebilir.
Gelir düşüklüğü eleştiri kapasitesini azaltır
Yoksulluk içinde yaşayan birey:
- Günü kurtarmaya odaklanır,
- Politik ve toplumsal katılıma zaman ve enerji ayıramaz,
- Eleştirmeyi riskli görür.
Bu durum, otoritenin sorgulanmasını zorlaştırır.
Yaratılan yoksulluk ve biat kültürü, siyasi iktidarları bir müddet yerinde tutar ve fakat sürdürülemez.
