Halk TV’de yer alan habere göre; Marmara Denizi'nde farklı noktalardan alınan balık örneklerinde ilaç kalıntıları tespit eden İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Kimyasal Oşinografi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nuray Çağlar, bu tür kalıntıların balıkların cinsiyet ve üremelerini etkilediğini, besin zincirine katılmasıyla da tüketim miktarına bağlı olarak insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabileceğini dile getirdi.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Marmara Denizi'nde 2019 yılının ilkbahar ve sonbahar aylarında 5 farklı noktadan trol ağlarıyla toplanan deniz canlılarındaki ilaç kalıntılarını inceledi.
Sonuçları bu yılın ocak ayında açıklanan çalışmanın detaylarını AA muhabirine değerlendiren Çağlar, kentsel atık su sistemlerinde güçlükle arıtıldığı için ilaç etken maddelerinin ve bunlar arasında özellikle endokrin bozucu olanların, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından denizel ortamlarda izlenmesi gereken parametreler listesine alındığını dile getirdi.
İstavrit, çaça, mezgit, hani ve karides üzerinde yapılan araştırma sonucunda, bu deniz canlılarında değişen miktarlarda ilaç etken maddelerine, en çok da ağrı kesici olarak kullanılan ilaçların kalıntılarına rastlandı.
Türkiye'deki denizlerde ilaç etken maddeleriyle ilgili deniz suyunda, midyelerde, balıklarda yapılmış bir çalışma bulunmadığı için bu alanda araştırma yapmaya başladıklarını anlatan Çağlar, balıkları, balıkçılık alanında uzmanlaşmış akademisyenlerle birlikte türlerine, metodolojiye göre belli sayıda gruplara ayırdıktan sonra laboratuvar inceleme aşamasına geçtiklerini bildirdi.
İLAÇ KALINTILARININ ETKİLERİ
Çağlar, araştırmanın amaçlarından birinin, bu maddelerin denizdeki diğer kirleticilerde olduğu gibi besin zincirine katılıp katılmadıklarını, besin zincirine katılmaları durumunda bunun insan sağlığına zarar verip vermediğini tespit etmek olduğunu vurguladı.
TESPİT EDİLEN ETKEN MADDELER
İnsanlar tarafından en fazla tüketilen deniz canlıları üzerinde DSÖ'nün belirlediği 11 grup ilaç etken maddesini incelediklerini aktaran Çağlar, bu maddeleri içeren ilaçları; ağrı kesiciler, kolesterol düşürücü lipit düzenleyiciler, sara hastalığı tedavisinde de kullanılan anti epileptik ilaçlar ve doğum kontrol ilaçlarında bulunan doğal ve sentetik steroid hormonlar şeklinde sıraladı.
Balıklarda ilaç etken maddesinin bulunup bulunmadığını ve varsa hangi miktarda olduğunu öncelikle incelemek istediklerini kaydeden Çağlar şunları belirtti:
“En fazla tespit ettiğimiz, ağrı kesiciler grubundaki etken maddeler, bunların yüksek oranda olanları ibuprofen ve klofibrik asit. Yine aynı gruptan fenoprofen, lipid düzenleyici gruptan gemfibrozil de tespit ettik. Steroid hormonlardan östrojen, 17 alfa etinil estradiol ve 17 beta estradiol en belirgin bulduğumuz ilaç etken maddeler. Ardından sara hastalarının kullandığı ilaçlarda bulunan karbamazepin geliyor.”
