Kuran, “Montrö yürürlükten kalkarsa ABD savaş gemileri Karadeniz’e girer. Boğaz’da silah gösterilmesi Montrö’nün ruhuna aykırıdır. Pek yakın savaş tehdidinde Türkiye boğazları kapatabilir.” dedi. Uçak düşürme krizinin Rusya’ya yaradığını belirten Kuran, “Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni yürürlükten kaldırmak istenmesi askeri ve siyasi açıdan akla gelebilecek en son seçenektir. Çünkü sözleşmeye göre Karadeniz’e kıyıdaş olmayan devletlerin ağır savaş gemileri, uçak gemileri Karadeniz’e açılamazlar. Dolayısıyla ABD’nin bugün dünyada tek kuvvetli askeri deniz gücü bulundurmadığı yer Karadeniz’dir. Montrö’den dolayı. Montrö kalkarsa bütün Amerikan savaş gemileri Karadeniz’e açılır. Rusya böyle bir şey ister mi? Örneğin Ukrayna ve Kırım krizinde Amerikan savaş gemileri gitti -ki küçük savaş gemileri gidebilir- Montrö’ye göre 21 günden fazla kalamadı. Montrö, Karadeniz’e kıyıdaş olan ülkelerin de güvenliğini koruyor. Bu yüzden Montrö Ruslar için de çok önemli bir sözleşmedir. Montrö’nün ihlal edilmesi en başta Rusya’nın askeri ve stratejik çıkarlarına aykırı olur. Rusya da Montrö’nün ihlal edilmesini, ortadan kaldırılmasını veya da askeri gemilerin geçişine ilişkin hükümlerin değiştirilmesini hiç istemez. Çünkü bu şekilde ABD’nin askeri deniz gücüne yol açmış olur. Montrö, hem Türkiye’nin, hem de Karadeniz’e kıyıdaş ülkelerin güvenliği açısından önemli bir özleşmedir.” Kuran, “Bir savaş durumunda Türkiye’nin müttefiklerinin Karadeniz’e girme hakkı var mıdır? sorusuna, ” Müttefik gemilerinin de Karadeniz’e açılması ancak küçük savaş gemileri, yardımcı gemiler açılabilirler. NATO’ya ait büyük harp gemilerinin Karadeniz’e açılması Rusya’nın çıkarlarını ciddi şekilde zedeler. “ cevabını verdi.
Akdeniz’de yeni komşu
Akdeniz’in durumuyla ilgili de bilgi veren Kuran, ” Akdeniz’de hangi ülkeye ait olursa olsun herhangi bir askeri gücü bulundurma sınırlaması yoktur. Yani Karadeniz’de olduğu gibi. Aslında Rusya, gerek uçağın düşürülmesi olayını da bahane ederek Doğu Akdeniz’de etkinliğini ciddi şekilde artırmıştır. Rusya bilerek bu krizi büyütüyor, tırmandırıyor. Çünkü Doğu Akdeniz ve Suriye’deki askeri gücünü daha da kuvvetli hale getirmek için bu yolu seçiyor. Önümüzdeki dönemlerde Doğu Akdeniz’de bu gibi gelişmelerin ciddi bir krize yol açacağını düşünüyorum. Umarım bu iş sıcak bir çatışmaya varmaz! Bugün itibariyle Rusya, 100 yıldır amaçladığı siyasi amacına ulaşmış görünüyor. Akdeniz’de yeni komşumuz Rusya’dır” şeklinde konuştu.
Sınırlamalar getirildi
İstanbul Boğazı’ndan geçen Rus savaş gemisinden silah gösterilmesine değinen Kuran, “Bu sözleşmeye göre yabancı bandıralı gemilerin geçişleri serbestlik ilkelerine dayanır. Yabancı gemiler hiçbir denetime tabi olmadan, sağlık denetimi dışında bayrağı ve yükü ne olursa olsun geçebilir. Yalnız harp gemilerinin Türk boğazlarından geçişlerine belirli sınırlamalar getirilmiştir. Montrö’ye göre Boğazlar’dan geçecek olan savaş gemilerini Türkiye’nin güvenliği çerçevesinde geçiş yapmaları öngörülmüştür. Bu çerçevede Montrö’ye göre yabancı savaş gemilerinin geçişi Türkiye’nin güvenliği çerçevesinde gerçekleşmesi gerekir” diye konuştu.
