ABD, Irak ve Suriye'de yaptıklarını İran'da tekrarlıyor. ABD'nin ambargo yoluyla ekonomik krize sürüklediği İran'da benzine yapılan zam nedeniyle ortalık karıştı. ABD, sebep olduğu kriz nedeniyle meydana gelen protestolara destek verdiğini duyurdu.
İran'da geçen cuma günü benzine yapılan zamla başlayan protesto gösterilerinin ülke genelindeki 100 kente yayıldığı bildirildi. Yarı resmi Fars haber ajansı gösterilere 87 binden fazla protestocunun katıldığını ve göstericilerin 100 banka ve işyerini yağmaladığını duyurdu. Gösterilerde en az üç kişinin öldüğü, yaklaşık bin kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Bu arada İran'ın da ülkedeki internet erişimini engellediği öne sürüldü. Dünyadaki internet erişimini izleyen NetBlocks, İran'daki internet kısıtlamasını şimdiye kadar izledikleri ülkeler arasında gördüklerinin "teknik karmaşıklık ve derinlik" anlamında en ciddisi olarak niteledi.
Bu gelişmeler yaşanırken, ABD sözde demokrasi söylemiyle protestocuların yanında olduklarını duyurdu. Önce ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, protestolarla ilgili "ABD sizi duyuyor. ABD sizi destekliyor. ABD sizin yanınızdadır" mesajını paylaştı. Twitter üzerinden açıklama yapan Pompeo, İran'da başlayan sokak gösterileri ile ilgili 1.5 yıl önce yayınladığı mesajı hatırlatarak, "İran halkına bir buçuk yıl önce söylediğim gibi ABD sizinle" dedi. Pompeo 1.5 yıl önce hem Farsça hem de İngilizce yayımladığı mesajda "İran halkı hükümetlerinin 40 yıl süren zorbalığına ve suistimallerine karşı sessiz kalmıyor. Biz de sessiz kalmayacağız" demişti.
Pompeo'nun ardından bu kez de Beyaz Saray açıklama yaptı. Yapılan açıklamada "ABD İran halkının rejime karşı barışçıl protestosunu destekliyor" denilerek "göstericilere karşı kullanılan ölümcül güç ve sert iletişim kısıtlamalarının kınandığı" belirtildi. Açıklamada Tahran yönetimi "fanatik bir şekilde nükleer silah ve füze programını sürdürmek ve terörü desteklemek"le suçlanarak "Onurlu bir halk, egemen sınıf kendi halkına sırtını dönüp kişisel güç ve zenginlik peşine düştüğünde neler olacağının bir diğer öğretici örneği haline gelmiştir" ifadelerine yer verildi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Hükümetinden sorumluluk ve şeffaflık talep eden İran halkı ile dayanışma içindeyiz. İran, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) anlaşması çerçevesindeki yaptırımların hafifletilmesinden elde ettiği milyarlarca doları okul ya da hastane inşa etmek için değil, tüm Orta Doğu'daki terörist uzantılarını finanse etmek için kullandı" ifadelerini paylaştı.
Öte yandan, ABD'nin de desteğiyle Almanya'nın Berlin Büyükelçiliği önünde de İran'daki protestoları destekleyen gösteri yapıldı. Ayrıca, ABD, Kanada, Hollanda ve Avustralya'nın da bulunduğu ülkelerdeki 20 şehirde İran yönetimi karşıtı eylemler düzenlendi.
ABD, Irak ve Suriye'de de önce ambargo uygulamış, isyancıları örgütlemiş, onlara destek vermiş ve ardından da işgal planlarını devreye sokmuştu. Siyaset uzmanları, ABD'nin İran'a da benzer bir şekilde operasyon yürüttüğüün belirtiyor. İran'a yönelik kampanyalara İsrail'in madde destek verdiği belirtiliyor.
TAHRAN: BUNUN ADI İÇİŞLERİMİZE MÜHADALEDİR
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, Tahran'ın ABD'nin İran'daki protestolarla ilgili açıklamalarını ülkenin iç işlerine müdahale olarak gördüğünü açıkladı. Musevi, "Yüce İran halkı bu tür açıklamaların, herhangi bir samimi duygu içermeyen ikiyüzlü açıklamalar olduğunu çok iyi biliyor. Bu ülkenin iç işlerine müdahaledir" ifadelerini kullandı. İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, hükümetin benzine zam kararını desteklediğini belirtti. Kendisinin bu alanda uzman olmadığını, bu konuda farklı görüşlerin bulunduğunu söyleyen Hamaney ancak hükümetin aldığı kararın uygulanması gerektiğini belirtti. Hamaney açıklamasında protesto gösterileri ve şiddet olaylarını kınayarak, "Mülkiyeti ateşe vermek, normal insanlar değil holiganların işi" dedi.
EKONOMİK AMBARGO UYGULANIYOR
İran'ın nükleer programı nedeniyle ABD İran'a yönelik ambargo uygulatmaya başlamıştı. Geçen yıl kasım ayında başlatılan yaptırım listesinde İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklandı. Ülkenin kömür, çelik, alüminyum ticareti ve otomotiv sektörü de listede yer aldı. İran'ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engelleniyor. İran'ın para birimi üzerinden ülke dışında yapacağı işlemlere kısıtlamalar getirildi. İran'da yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklandı. İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC), İran Petrol Ticaret Şirketi ve Ulusal Tanker Şirketi, İran liman işleticileri, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Merkez Bankası ve bazı İranlı mali kuruluşlarla olan işlemler, aracılık ve sigorta şirketleri, İran enerji sektöründeki kuruluşlar yaptırım listesine alındı.
Almanya, Fransa ve İngiltere'nin Dışişleri Bakanlarıyla, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de yaptıkları ortak yazılı açıklamada, anlaşmazlığın aşılmaması halinde, AB'nin İran'a yönelik yaptırımlar uygulayabileceğini söyledi.
