Karaciğeriniz için en iyi 8 yiyecek
Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması, en yaygın karaciğer hastalıklarından biridir ve çok sayıda çalışma özellikle Batı ülkelerindeki nüfusun yaklaşık yüzde 30''unda bu durumun olduğunu göstermektedir.
Araştırmalara göre, karaciğer yağlanması dünya çapında her üç kişiden birini etkiliyor. Araştırmalar obezite, diyabet ve metabolik sendromdaki artışla ilişkili olduğu için bu sağlık sorununun yükselişte olduğu konusunda uyarıyor.
Uzmanlar, bu yükselen çizgiyi frenlemek için önlemler alınmazsa, obezitedeki artış nedeniyle alkolsüz karaciğer yağlanma oranlarının artacağına dikkat çekiyor. 2030 yılında özellikle Avrupa''da nüfusun neredeyse yarısının karaciğer yağlanması problemi yaşayacağı tahmin ediliyor.
ÇOĞU ZAMAN BELİRTİ VERMİYOR
Yağlı karaciğer, hala tedavisi olmayan sessiz ve asemptomatik bir hastalıktır. Birçok durumda egzersiz, diyet ve kolesterolü kontrol altına almak için uygulanan önlemler karaciğer yağlanmasının da önüne geçer.
Her vakada durum böyle değildir ve bazen tüm bu değişiklikler uygulansa bile hastalık devam edebilir. Yağlı karaciğere ek olarak, bu organı etkileyen başka hastalıklar da vardır. Özellikle yüksek kolesterol ve siroz oldukça tehlikeli durumlardır.
Karaciğerin ana işlevi, bir kan filtresi görevi görerek vücudun ihtiyaç duymadığı toksik maddeleri temizlemektir. Aynı zamanda glikojene dönüştürülen ve karaciğerde depolanan enerji rezervlerinin deposu olarak da işlev görür.
Ayrıca safra kesesinde depolanan ve yediğimiz ve içtiğimiz besinlerden yararlanmamızı sağlayan safranın üretilmesinden sorumlu olduğu için sindirim için temel bir organdır.
Karaciğer için en iyi 8 yiyecek
Karaciğerin düzgün çalışması için doğru bir diyete ek olarak, düzenli olarak ılımlı egzersizler içeren sağlıklı bir yaşam tarzı sürmek gereklidir.
İşte karaciğer sağlığını koruyan ve karaciğer temizleyen besinler.
Kahve
Doğru miktarlarda alındığında karaciğeri koruyabilen ve sindirimi iyileştirebilen bir koleretik (safra hacmini fazlalaştırıcı) besindir. Bu, kahve içmenin safra taşı veya pankreatit oluşumu gibi sindirim bozuklukları riskini azaltabileceğini gösteren bir çalışma ile ortaya konmuştur.
Her gün güvenle tüketilebilecek kahve miktarına gelince, farklı araştırmalar yaklaşık üç fincandan bahsetmektedir. Genel olarak araştırmalar, günde üç fincan kahve içmenin erken ölüm riskini yüzde 12 ila yüzde 18 arasında azaltabileceğini gösteriyor.
Kepekli Ekmek
Her zaman ekmek, tahıl ve pirincin kepekli versiyonunun tercih edilmesini öneren beslenme uzmanları, bunların lif içeriği sayesinde kolesterolün emilmesini engellediğini ve bu nedenle rafine tahıllar yerine bunların tercih edilmesiyle karaciğerin korunabileceğini söylüyor.
Somon
Araştırmalara göre somon veya sardalya gibi yağlı balıkların yanı sıra omega-3 açısından zengin balık yağı takviyeleri yağlı karaciğeri iyileştirebilir. Araştırmalar, bu balıklardan elde edilen yağların karaciğerdeki enzim seviyelerinin korunmasına yardımcı olduğunu ve dolayısıyla karaciğerde yağ birikmesini önlediğini gösteriyor.
Mantar
Mantarlar, eksikliği karaciğer hastalıkları ile ilişkilendirilen bir madde olan D vitamini açısından zengindir. D vitamini esas olarak güneşlenerek vücutta üretilse de onu içeren mantar, yağlı balıklar, karaciğer, süt ürünleri, avokado veya yumurta gibi bazı gıdalar da vardır.
Eksikliği nüfusun büyük bir bölümünü etkilediğinden, birçok insan düzenli olarak takviye almaktadır. Araştırmalara göre, kronik karaciğer hastalığı olan kişilerin yüzde 87''sinde eksik veya yetersiz D vitamini seviyeleri vardır. Araştırmalar, bu durumlarda D vitamininin katkısının güvenli ve etkili" olabileceği sonucuna varıyor.
Turp
Turp, enginar, patlıcan ve hindiba ile birlikte safra üretimini aktive eden koleretik adı verilen gıda grubunun bir parçasını oluşturur. Bu gıdalar safrayı daha akıcı ve bol hale getirir, böylece sindirim daha kolay olur.
Ceviz
Ceviz çok fazla besleyici özelliğe sahiptir, bu nedenle dengeli bir diyette olmazsa olmazlardandır. Sağlıklı bir karaciğere sahip olmak için sağlıklı kolesterol seviyelerini korumak önemlidir, çünkü fazlalık varsa kolesterol damarlarda depolanabilir.
Ceviz, kalp sağlığı için önemlidir ve ve kolesterolü düzenlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda zeytinyağı ve avokadoda bulunan yağlara benzer sağlıklı yağlar içerir.
Yeşil Çay
Araştırmalara göre, yeşil çay tüketimi ve düzenli fiziksel egzersiz uygulamasının birleştirilmesi, obeziteye bağlı yağlı karaciğer hastalığının şiddetini yüzde 75''e kadar azaltabiliyor. Bu anlamda uzmanlar, sporun her zaman sağlıksız yağ ve alkol tüketiminin ortadan kaldırılmasıyla birlikte yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Beslenme uzmanları rafine karbonhidratlar, şekerler ve doymuş ve hidrojene yağların kan kolesterolünün yükselmesinde çok büyük bir etkiye sahip olduğunu ve bunların sağlıklı bir diyette yer almaması gerektiğini vurguluyor.
Brokoli
Brokoli, ıspanak ve diğer yeşil yapraklı sebzeler gibi karaciğer yağlanmasını önlemeye yardımcı olan E vitamini açısından zengindir. Araştırmalara göre, hem E vitamini hem de C vitamini antioksidan görevi görür ve yağlı karaciğerdeki iltihaplanma sürecini azaltır.
E vitamini açısından zengin diğer besinler kuru yemişler ve bitkisel yağlardır. C vitamini ise turunçgillerden orman meyvelerine ve çeşitli sebzelere kadar yaygın olarak tüketilen birçok gıdada bulunur. Diyetimizde çok bulunan bir vitamindir ve eksikliği nadirdir. Ancak düzenli olarak her gün alınmalıdır. Çünkü fazlası vücutta depolanmaz ve atılır.
YAĞLI KARACİĞER BELİRTİLERİ
Karaciğerde hepatosit adı verilen yaklaşık 300 milyar karaciğer dokusu hücresi, çoğu yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan 500''den fazla farklı fizyolojik işlevi yerine getirir. Karaciğerin düzgün çalışmadığı, çoğunlukla hastalığın ileri evresine özgü olan aşağıdaki belirtilerle ortaya çıkar.
Karın Ağrısı
Kaburgaların altında sağ tarafta ağrı hissi karaciğer hastalığının belirtilerinden biridir. Karaciğer karın boşluğunun çoğunu kaplar ve yağlı ucu sağ taraftadır ve hasar görürse veya iltihaplanırsa ağrı oluşur.
Şişkinlik
Asit (assit), karın boşluğunda sıvı birikmesidir. Asit, kısa süreli (akut) durumlara göre daha uzun süreli (kronik) durumlarda daha yaygındır. Çoğu zaman sirozda ortaya çıkar ve kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği ve tüberküloz gibi karaciğer dışı hastalıklarda da ortaya çıkabilir. Karaciğer hastalığı olan kişilerde karaciğer ve bağırsak yüzeyinden sıvı sızar. Faktörlerin birleşimi ile hipertansiyon, kan damarlarının sıvı tutma yeteneğinin azalması, böbreklerde sıvı tutulması ve vücut sıvılarını düzenleyen çeşitli hormon ve kimyasallardaki değişiklikler dahil olmnak üzere vücutta şişkinlik görülebilir.
Sarı Gözler veya Cilt (Sarılık)
Vücut eski kan hücrelerini parçaladığında kandaki bilirubin yükselir. Sağlıklı bir karaciğer bilirubini atmakta sorun yaşamazken, hastalıklı bir karaciğer bilirubinin kanda birikmesine izin verir ve ortaya çıkan belirti sarılıktır. Koyu idrar rengi ve açık dışkı rengi de sarılık belirtileridir.
Eklem ağrısı, Bulantı, Kusma, Yorgunluk ve İştahsızlık
Tüm bunlar karaciğer hastalığının, özellikle otoimmün hepatitin birbiriyle ilişkili belirtileridir. Otoimmün hepatit, bağışıklık sisteminin karaciğer hücrelerine ve dokularına saldırdığı ve kadınlarda erkeklerden daha yaygın olduğu bir durumdur.
Cilt Lekeleri
Karaciğer kanı gerektiği gibi temizlemezse, cildin yüzey tabakasına yakın kan pıhtılaşma sorunlarına neden olabilir. Bu da ciltte lekeler olarak kendisini gösterir.
Beyinsel Problemler
Eğer karaciğerde bir sorun varsa kanda ve beyinde çok fazla bakır üretilebilir ve bu da Alzheimer hastalığına benzer bir rahatsızlığa yol açabilir. Bu belirti, karaciğer hastalığının ileri evresi ile ilişkilidir. Karaciğer gerektiği gibi çalışmıyorsa muhtemelen ilk veya tek belirti bu olmayacağı anlamına gelir.
Diğer Belirtiler
Pıhtılaşma bozukluğu, ağrı, beyaz tırnaklar, avuç içi döküntüleri, jinekomasti (meme büyümesi), titreme, kılcal damarların genişlemesi, sepsis, hipoglisemi, karında şişkin damarlar, göbek fıtığı gibi belirtiler de görülebilir. Karaciğer yağlanmasının belirtilerinden biri de dışkı ve idrar rengindeki değişikliktir.
Not: Bu belirtileri olanlar doktora başvurmalı
