TBMM’de bugün görüşülecek Libya tezkeresi, son dönemde görüşülecek en kapsamlı tezkere olacak. Daha önce Lübnan ve Somali gibi sınır komşusu olmayan ülkelere daha dar kapsamlı tezkereler çıkarken, Libya için çok kapsamlı görev verildi.
Cumhurbaşkanlığı’nın TBMM Başkanlığı’na sunduğu ve bugün görüşülecek olan Libya’ya 1 yıl süreyle asker gönderilmesine ilişkin tezkere, gönderilecek kuvvetin niteliği ve görev tanımı açısından Türkiye’nin son dönemde çıkardığı en geniş kapsamlı tezkerelerden biri olacak. Türkiye’nin sınır komşusu olmayan Lübnan, Somali gibi ülkelere asker gönderilmesi için çıkarlan tezkerelerde Türk askerinin görev kapsamı çok daha dar tutulurken Libya tezkeresi, Türk askerine Irak-Suriye tezkeresinde olduğu gibi “Türkiye’nin milli çıkarlarına yönelik her türlü tehdit ve güvenlik riskine karşı her türlü tedbiri almak” gibi çok kapsamlı bir görev veriyor.
Cumhuriyet gazetesinden Hüseyin Hayatsever’in haberine göre, son dönemde Türk askerinin yurtdışına gönderilmesine ilişkin tezkereler incelendiğinden TBMM Genel Kurulu’nda bugün görüşülecek olan Libya’ya Türk askerinin gönderilmesinin önünü açacak tezkerenin, sınır ve kapsamı açısından Somali, Lübnan gibi sınır komşusu olmayan ülkelere uluslararası görevler çerçevesinde asker gönderilmesine olanak tanıyan tezkerelerle değil, Türkiye’nin sınır komşuları Suriye ve Irak’a sınır ötesi operasyon düzenlenmesine olanak tanıyan tezkereyle benzerlikler taşıdığı görüldü.
2009’dan bu yana her yıl yinelenen Somali’ye asker gönderilmesine ilişkin, tezkerede gönderilecek Türk askerlerinin görevinin net bir şekilde tanımlanarak “korsanlık ve deniz haydutluğuyla BM kararları çerçevesinde mücadele” olduğu belirtiliyor. Aynı şekilde Lübnan’a Türk askerinin gönderilmesini öngören tezkere de buradaki askerlerin görevini “BM Geçici Görev Gücü (UNIFIL)” ile sınırlıyor.
İKİNCİ TEZKERE OLACAK
Libya krizinin başlangıcında, 24 Mart 2011’de de Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin tezkere de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmiş, ancak tezkerede, Türk askerlerinin “Libya’da istikrar ve güvenliğin yeniden tesisine yönelik uluslararası çabalara çok boyutlu katkıda bulunmak üzere” görev alacağı belirtilmişti. Bu tezkerenin kabulünün ardından Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na ait 5 gemi ve 1 denizaltı Libya açıklarına gönderilmişti. Bugün görüşülecek Libya tezkeresinin gerekçesi ise Irak ve Suriye için kabul edilen tezkeredekiyle büyük benzerlikler gösteriyor.
Son olarak 8 Ekim 2019’da kabul edilen Irak-Suriye tezkeresinde, Türk askerine “Türkiye’nin milli güvenliğine yönelik her türlü tehdit ve güvenlik riskine karşı uluslararası hukuk çerçevesinde her türlü tedbiri almak” görevi verilirken, Libya tezkeresinde bu görev, “Türkiye’nin milli çıkarlarına yönelik her türlü tehdit ve güvenlik riskine karşı uluslararası hukuk çerçevesinde her türlü tedbiri almak” olarak tanımlanıyor. Libya tezkeresinde de Irak-Suriye tezkeresinde olduğu gibi 1 yıllık tezkere süresi içinde bu ülkede bulundurulacak askeri gücün sınır, kapsam, miktar ve zamanının Cumhurbaşkanı’nca belirleneceği öngörülüyor.
Libya tezkeresinde, bu ülkeyle kara sınırı bulunmamasına karşın Irak-Suriye tezkeresindekine benzer şekilde “kitlesel göç” riskinden söz edilmesi ise dikkat çekti. Geçen ay 16 yaşından küçük, 55 yaşından büyük Libya vatandaşlarına Türkiye’ye vizesiz seyahat hakkı getirilmişti.
