Sümeyra KIRCA -YENİÇAĞ
Tarım ve hayvancılık sektörünün ithalatla çökertilmesi, çiftçinin tarımdan uzaklaşması ve salgın nedeniyle ithal gıda fiyatlarındaki tırmanış da eklenince , bir dönemin kendi kendine yeten tarım ülkesi Türkiye''de de gıda, memur, işçi, emekli gibi orta direk için gramla alınır duruma geldi.
Gıda fiyatlarındaki artış Ramazan ayında da dindirilemedi.. Mevsim sebze ve meyveleri dahi ateş pahası. TÜİK''in nisan ayı itibariyle gıdada yıllık artışı yüzde 16.98 açıklamasına rağmen, vatandaşın pazarda marketlerde yaşadığı gıda enflasyonu yıllık yüzde 40''ın altına inmiyor.. TL''nin dolar karşısındaki yıllık yüzde 35''e yakın değer kaybı ,hızla yükselen gıda fiyatları karşısında orta direğin satın alma gücünü de düşürünce işçi, memur, emekli gıdayı artık gramla alıyor. Dana kıymanın kilogram fiyatı 53 TL, kuzu pirzola 105 tl, yemeğin vazgeçilmezi domatesin kilosu 10 TL''nin altına inmiyor.
Enginarın tanesi 5-6 TL arası satılıyor. 4 kişilik bir aile sadece 4 enginara 20 TL ödemek zorunda, ikişer enginar yemek istese 4 kişi tanesi 5 lira olan enginardan 40 lira . Bezelye 7 TL, havuç, 7 TL. Kahvaltılıklar da gramla alınabiliyor. Beyaz peynir kilogram fiyatı 70 TL, taze kaşar 60 TL, Çeçil peyniri 85 TL, Siyah zeytin 55 TL..TÜİK''e göre nisan ayında gıda fiyatlarındaki artış yüzde 2.13''le TÜFE''nin nisan ayı artışı oranı yüzde 1.68''i aştı.
Nisan ayında en yüksek artış yüzde 25 fiyat artışıyla domateste yaşandı. Domatesten sonra nisan ayında en yüksek fiyat artışı kıvırcık salata, limon ve muzda yaşandı.. TÜİK''in üretici enflasyonu ise nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 4,34, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,17 artış gösterdi. İktisatçılar Yİ-ÜFE''deki, yani maliyetlerdeki bu yüksek artışın gelecek aylarda Tüketici enflasyonuyla çarşı pazara daha yüksek yansıyacağına dikkat çekiyorlar.
Türk-İş''e göre de dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2 bin 767,15 lira, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 9 bin 13,53 liraya çıktı. Reuters haber ajansı da, "Gıda Alışverişi Türkler İçin Ağır Bir Yüke Dönüştü" diyerek "Türkiye''de gıda fiyatları o kadar arttı ki, bazı insanlar gelecek aylarda daha da artacak fiyatlardan kaçınmak için ellerindeki tüm parayı pirinç ve makarna stoklamaya yatırıyor" ifadesini kullandı.
Dünyada sıfıra yakın enflasyon ve korona virüs salgınının ekonomik etkilerine karşın, yüzde 17''yi aşan yıllık tüketici fiyatlarındaki en büyük artışlarından biri Arjantin''den sonra Türkiye''de görüldü. Bu aynı zamanda OECD ülkeleri arasında açık ara en yüksek enflasyon oranı..
"TEKELCİ ARACILARIN YERİNİ KOOPERATİFLER ALMALI"
Gıda tedarik zincirinde tekelci marketlerin ve aracıların ciddi bir denetimden geçmesi gerektiğini vurgulayan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, aracıların sadece kooperatiflerden oluşması gerektiğini aktardı. ZMO Başkanı üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkının nedenlerini şöyle anlattı: "Tarımsal planlamanın olmaması, yerli üretimi teşvik etmeme ve dışa bağımlılık, gıda tedarik sisteminde zincir marketlerin tekelci uygulamaları ve bu yapının yeterince denetlenmemesi, çiftçi lehine değil şirketler lehine tek taraflı olan yürütülen sözleşmeli üretim modeli, güçlü demokratik üretici ve tüketici kooperatiflerinin yetersizliği, pandemi dışında kuraklık sorununa karşı somut önlemler alınmaması ve ek tarımsal ekonomi paketleri açıklanmaması bu nedenler arasında sayılabilir."
KORONA VİRÜS NEDENİYLE STOKLAMA GIDAYI 8 YILIN ZİRVESİNE ÇIKARDI
Korona virüs nedeniyle başta Çin, ABD ve Avrupa ülkelerindeki gıda stoklaması, dünya çapında gıda fiyatlarını 8 yılın zirvesine taşıdı.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünden (FAO) yapılan açıklamaya göre, geçen ay ortalama 120,9 olarak hesaplanan FAO Gıda Fiyat Endeksi, mart ayına göre yüzde 1,7, geçen yılın nisan ayına göre ise yüzde 30,8 artış gösterdi. Yaygın olarak ticareti yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen endeks, 2013''ten bu yanaki en yüksek seviyeye ulaştı.
FAO Şeker Fiyat Endeksi nisan ayı boyunca yüzde 3,9 artarak Nisan 2020''ye kıyasla yaklaşık yüzde 60 daha yüksek seviyelere ulaştı. Brezilya''da hasadın yavaş ilerlemesi ve Fransa''daki don hasarıyla ilgili endişeler, küresel arzın sıkılaştırılması konusundaki tereddütleri artırdı. Ana ihracatçı ülkelerdeki üretim artışının beklenenden daha az olacağı endişeleriyle artan uluslararası palm yağı fiyatları, FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi''nde yüzde 1,8 artışa neden oldu.
