Kış aylarının gelmesiyle birlikte güneş ışığının azalması, D vitamini eksikliğini dünya genelinde bir halk sağlığı sorunu haline getirdi.
Kemik sağlığından bağışıklık sistemine kadar birçok alanda kritik rol oynayan D vitamini, son yıllarda ruh hali üzerindeki etkileriyle de dikkat çekti.
Uzmanlar, güneş ışığının yetersiz olduğu dönemlerde beslenme ve takviyelerle D vitamini seviyesini korumanın hayati önem taşıdığını belirtti.
Uzman Diyetisyenler, güneş ışığının azaldığı mevsimlerde D vitamini eksikliğinin ruh hali üzerinde olumsuz etkiler oluşturubileceğini vurgulayarak, “D vitamini, sadece kemik sağlığı için değil, aynı zamanda zihinsel sağlık için de vazgeçilmez. Eksiklik, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunları tetikleyebilir. Bu nedenle, güneş ışığının sınırlı olduğu dönemlerde beslenme düzenine D vitamini açısından zengin gıdaları eklemek şart” dedi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, D vitamini eksikliğinin ruh hali üzerindeki etkilerini net bir şekilde ortaya koydu.
The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism’de yayımlanan bir meta-analiz, düşük D vitamini seviyelerinin depresyon riskini artırdığını ve takviye kullanımının semptomları hafiflettiğini gösterdi.
Araştırmada, 50 nmol/L’nin altındaki D vitamini seviyelerine sahip bireylerde depresyon belirtilerinin daha sık gözlendiği belirtildi.
D vitamininin karanlık yüzü ortaya çıktı! Ölebilirsiniz
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. JoAnn Manson, D vitamini ve ruh sağlığı arasındaki bağlantıya dikkat çekti:
“D vitamini, beyindeki serotonin üretiminde rol oynar. Bu nörotransmitter, ruh halini düzenlemede kritik bir öneme sahip. Eksiklik durumunda, özellikle mevsimsel duygu durum bozuklukları gibi sorunlar ortaya çıkabilir.”
Manson, özellikle kuzey bölgelerinde yaşayan bireylerin D vitamini seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmesini önerdi.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ HANGİ SORUNLARA YOL AÇIYOR?
D vitamini eksikliği, kemik ağrıları, kas zayıflığı ve yorgunluk gibi fiziksel belirtilerin yanı sıra ruhsal sorunlara da neden olabiliyor.
Uzmanlar, eksikliğin depresyon, anksiyete ve uyku bozukluklarıyla ilişkilendirildiğini belirterek, “D vitamini, bağışıklık sistemini desteklerken, aynı zamanda beyindeki reseptörler aracılığıyla ruh halini düzenliyor. Eksiklik, özellikle kış aylarında mevsimsel depresyonu tetikleyebilir” dedi.
Bebekler için hayati olan k vitamini aşısı! Neden yapılmalı?
Yapılan bir başka çalışma, Nutrients dergisinde yayımlanan bir araştırmada, D vitamini seviyelerinin 70-100 ng/mL arasında tutulmasının kronik inflamasyon ve depresyon riskini önemli ölçüde azalttığını ortaya koydu.
Araştırma, özellikle 10 ng/mL’nin altındaki ciddi eksikliklerin demans ve Alzheimer riskini iki katına çıkardığını da gösterdi.
BESLENME İLE D VİTAMİNİ DESTEĞİ NASIL SAĞLANIR?
Güneş ışığı, D vitamini üretiminin ana kaynağı olsa da, beslenme de bu süreçte kritik bir rol oynuyor. Uzmanlar, somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta sarısı, süt ürünleri ve güçlendirilmiş tahılların D vitamini açısından zengin olduğunu belirtti. Ayrıca, dana ciğeri gibi organ etleri de yüksek miktarda D vitamini içeriyor. Ancak, diyetle alınan D vitamini genellikle günlük ihtiyacı karşılamada yetersiz kalabildi.
Boston Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde D vitamini üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan bir uzman olan Dr. Michael Holick, “Besinler D vitamini ihtiyacının yalnızca bir kısmını karşılar. Özellikle kış aylarında, takviye kullanımı çoğu birey için kaçınılmazdır” dedi. Holick, takviyelerin sabah saatlerinde, yağlı bir öğünle alınmasının emilimi artırdığını ekledi.
D vitamini ve kanser! Gerçekler ve yanılgılar
UZMANLARDAN ÖNERİLER: GÜNEŞ, BESLENME VE TAKVİYE ÜÇLÜSÜ
D vitamini seviyesini korumak için uzmanlar, güneş ışığından faydalanmanın yanı sıra dengeli bir beslenme düzeni ve gerekirse takviye kullanımını önerdi.
Günde 15-30 dakika sabah 10.00 ile öğleden sonra 15.00 saatleri arasında güneş ışığına maruz kalmak, D vitamini üretimini destekledi. Ancak, yüksek rakımlı bölgelerde, koyu ten rengine sahip bireylerde veya kapalı giyim tercih edenlerde bu süre yetersiz kalabiliyor.
Sağlık Bakanlığı’nın da yürüttüğü D Vitamini Eksikliği Önleme ve Kontrol Programı, özellikle bebekler ve çocuklar için ücretsiz D vitamini desteği sağladı.
Program, 2005 yılından bu yana 15 milyona yakın bebeğe 400 IU/gün dozunda D vitamini takviyesi sunarak raşitizm gibi ciddi sağlık sorunlarını önlemeyi hedefledi.
DİKKAT: FAZLASI DA ZARAR!
D vitamini takviyesi alırken doz aşımına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan uzmanlar, aşırı alımın toksisiteye yol açabileceğini söyledi.
Florence Nightingale Hastanesi’nden uzmanlar, 25-hidroksi D vitamini seviyesinin 12 ng/mL’nin altında olmasının eksiklik, 30 ng/mL’nin üzerinin ise yeterli düzey olarak kabul edildiğini belirtti.
Aşırı D vitamini alımı, kalsiyum birikimlerine ve böbrek taşlarına neden olabildi.
D VİTAMİNİ SEVİYENİZİ KONTROL ETTİRİN
Uzmanlar, özellikle güneş ışığının azaldığı sonbahar ve kış aylarında D vitamini seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğini vurguladı.
Kan testiyle ölçülen 25-hidroksi D vitamini seviyesi, eksikliğin teşhisinde altın standart olarak kabul edildi.
D vitamini eksikliği belirtileri yaşayan bireylerin, bir sağlık uzmanına başvurarak uygun tedavi planını oluşturması önerildi.
D vitamini, sadece kemik sağlığı için değil, ruh halimizi ve genel sağlığımızı korumak için de vazgeçilmez bir unsur.
Güneş ışığından yeterince faydalanamıyorsanız, sofranızda D vitamini açısından zengin gıdalara yer açarak ve doktor kontrolünde takviye kullanarak ruh halinizi ve sağlığınızı koruyabilirsiniz.
