Uluslararası Kriz Grubu (ICG) tarafından hazırlanan "Şanlıurfa’daki Suriyeli Genç Mültecilere Yönelik Riskleri Azaltmak" raporuna göre, 15-24 yaş arasındaki Suriyeli genç nüfus, toplumsal uyum konusunda en fazla zorluk çeken kesim.
DW Türkçe’nin haberine göre, "Ne Suriye'de ne de Türkiye'de kendileri için bir gelecek görebiliyorlar" diyen ICG Türkiye Direkörü Nigar Göksel, ergenlik çağındaki Suriyeli gençlerin çoğunun kimlik krizi yaşadığına dikkat çekiyor. Göksel, Suriyeli gençler üzerinde, "Neden ülkenizde savaşmıyorsunuz" söylemi ile baskı yaratıldığını dile getirerek, bu söyleminin öfke yarattığını belirtiyor.
Aynı rapor, Suriyeli gençlerin cihatçı veya yasa dışı örgütlerle ilişkili grupların istismarına açık hale geldiğine de dikkat çekiyor. Bazı Suriyeli aileler kimliklerini kaybetmemeleri adına çocuklarını kültürel ya da dini içerikli kurslara gönderiyor. Ancak bu kursların çoğunun resmi kaydının olmadığını ifade eden Nigar Göksel, söz konusu kursların kayıt dışı olmaları nedeniyle sıkıntı yaşandığını dile getiriyor. "Verilen eğitimlerin tehlikeli yerlere kayıp kaymadığının tespiti bu nedenle kolay değil. Çoğu kurs merkezleri kayıtlı olmadığı için denetim de sağlanamıyor. Ayrıca öğretilen konular hakkında tam olarak bilgi sahibi olmak mümkün değil" diyor.
Suriyeli gençlere yönelik eğitim veren kayıt altındaki kurslar açısından da sıkıntılar var. Denetçilerin, lehçe farklılığı nedeniyle bazen öğretilen konuların ve verilen mesajların takibini yapamadığını söyleyen Göksel, "İmam hatip mezunlarının bildiği Arapça ile eğitim verilen Arapça aynı olmayabilir. Çocuklara sağlıklı olmayan zihniyetlerin aktarıldığını duysak da, dediğim gibi, tam olarak bilemiyoruz" diyor.
"OKULU YARIDA BIRAKAN YA DA OKULA HİÇ GİDEMEYEN GENÇ 1 MİLYONU AŞTI"
Suriyeli gençler için en ciddi sıkıntılar, eğitim alanında yaşanıyor. Türk-Alman Üniversitesi Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan da, okulunu yarıda bırakan ya da okula hiç gidemeyen Türkiye’ye sığınan Suriyeli çocuk ve genç sayısının 1 milyonu aştığını belirtiyor. Erdoğan, "İlkokulda okullaşma oranı yüzde 90 ve üzeri ama sonrasında çocuklar eğitimlerine devam edemiyor" diyor.
Türkiye’de halihazırda üniversiteye giden 27 bin 600 Suriyeli öğrenci olduğunu dile getiren akademisyen, üniversite çağındaki gençlerin sayısı yüksek olsa da liseye gidenlerin düşük olduğunu vurguluyor.
Savaştan kaçan gençlerin travma yaşadığını belirten Erdoğan, eğitim sisteminden kopan gençlerin meslek sahibi olmayacaklarını ya da girdikleri işlerde sömürüleceklerini vurgulayarak, "Bu çocukların öfkeli bir biçimde bulundukları ülkeye yönelik tepkilere girmeleri kaçınılmaz gibi geliyor" diye konuşuyor.
"DİN MOTİVASYONLU DERNEK VE VAKIFLAR SAHADA"
Murat Erdoğan’a göre, bir diğer risk ise bazı Suriyeli gençlerin ülkelerindeki durumun sorumlusu olarak Türkiye'yi görmesi. Erdoğan, "Radikalleşme süreçleri bütün kitleleri kapsamaz. Eninde sonunda küçük gruplardan bahsediyoruz. Bu da yeterince hasar yaratabilir. Dolayısıyla eğitim politikasının ciddiye alınması son derece önemli. Hiç okula gitmemiş çocuklarda radikalleşme riski daha fazla" diyor.
Saha çalışmaları sırasında seküler değil, ulusal ya da uluslararası din motivasyonlu dernek ya da vakıflara rastladığını belirten Erdoğan, "Yardım dağıtıyorsan insanları etkileme gücün var. Bunu yapan da din temelli örgütler. Dünyanın her yerinde böyle ama dinin önemli rol oynadığı toplumlarda risk oluşturuyor. Radikal eğilime zemin oluyor" diye konuşuyor.
