Bazı kırtasiye ürünleri ile kıyafetlerde saptanan “fitalatlar” erkeklerde üreme yeteneğinin azalmasına ve meme bezin
Bazı kırtasiye ürünleri ile kıyafetlerde saptanan “fitalatlar” erkeklerde üreme yeteneğinin azalmasına ve meme bezinin büyümesi nedeniyle fiziksel açıdan karşı cinse benzeme gibi bir takım etkilere neden olabiliyor.
Türk Toksikoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Hilmi Orhan, geçtiğimiz günlerde yapılan denetimlerde bazı kırtasiye ürünleri ile kıyafetlerde saptanan “fitalat” grubu kimyasalların insan sağlığında endokrin bozucu etki gösterdiğini söyledi. (Fitalatlar, plastiğin sert ve kırılgan özelliğini yumuşatmak amacıyla eklenen maddeler.) Bu maddelerin “endokrin bozucu” etkilerinden dolayı tüketici ürünlerinde kullanımlarının çok önemli oranda kısıtlandığına ve bunun yüzde 0.1 ile sınırlandırıldığına dikkati çeken Orhan, şöyle konuştu:
Risk belirlenmeli
“Endokrin bozucu terimi, vücutta cinsellik ve doğurganlık faaliyetleriyle birlikte bir çok biyokimyasal ve fizyolojik olayı yöneten hormonların vücutta üretilmesi, etkilerini göstermesi ve etkilerinin sonlandırılması gibi doğal olayları çeşitli mekanizmalarla bozarak, sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olan maddeler için kullanılan genel bir terimdir. Örneğin, fitalatlar vücutta estrojen reseptörlerine bağlandığı için erkeklerde üreme yeteneğinin azalmasına, meme bezinin büyümesi nedeniyle fiziksel açıdan karşı cinse benzeme gibi bir takım etkilere neden olabilen bir maddedir. Dolayısıyla Bakanlığın analizi sonucunda tüketici ürününde belirlenen fitalat konsantrasyonunun söz konusu üründen maruziyet analizinin yapılması, riskin belirlenmesi gerekir.”
Bakanlık, denetimde bulunan metalleri açıklamadı
Prof. Dr. Hilmi Orhan, tüm bu etkilerin, denetimlerde kullanıldığı belirtilen “ağır metaller” için de geçerli olduğunu ifade etti. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın saptadığı metalleri açıklamamış olduğuna dikkat çeken Orhan, “Eğer kullanıldı ise örneğin kurşun, böbrekler, sinir sistemi ve kan hücreleri üzerinde zararlı etkilere neden olur. Gelişme çağındaki çocuklarda kurşuna maruz kalmanın bir diğer önemli yönü, sinir sistemi toksisitesi nedeniyle çocukların zeka indeksinde kalıcı düşmeye ve bu nedenle öğrenme güçlüğüne/bozukluğuna yol açmasıdır. Ağır metallerden civa da böbrekler ve sinir sistemi üzerindeki ciddi zararları nedeniyle, özellikle gelişme çağındaki çocuklar açısından çekinilen bir diğer metaldir. Son grup olan ”azo boyar“ yapıdaki maddelerin kansere neden olduğu bilimsel olarak gösterildiği için ürünlerde kullanımları yasaklanmıştır” diye konuştu.
