Uzm. Klnk. Psk. Deniz Oğur Yiğit, "Uyaranların şiddetli ve uzun süreli olması, duygusal açıdan kişinin dayanıklılığına bağlı olarak duygu durumda bir takım dağılmalara sebebiyet verip kişinin günlük hayattaki işlevselliğini bozduğu durumlarda kronik stresten bahsedebilir. Bu müdahale edilmesi gereken önemli bir durumdur. Çünkü kronik stres bir süre sonra diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla da bir araya gelerek, kişinin ciddi klinik belirtiler göstermesine ve yıkıcı bir hal almasına sebebiyet verebilir.” şeklinde konuştu.
KİMLERDE DAHA ÇOK KRONİK STRES GÖRÜLÜR?
Psk. Deniz Oğur Yiğit, “Duygusal açıdan zayıf, çocukluk çağı travmalarının yoğun olduğu, benlik farkındalığı olmayan, stresi olduğu gibi algılamayan ve değerlendiremeyen bireylerde bazen çok küçük uyaranlar bile kronik strese sebebiyet verebilir. Bazı bireyler stresle belli bir süre baş edebilirken bazı bireyler sürecin en basından itibaren bu durumu kontrol edemeyebilir. Fakat ne olursa olsun, her iki birey grubunda da şiddetli ve uzun süreli stresin mutlaka bir takım olumsuz etkileri gözlemlenecektir” dedi.
“BU BELİRTİLERE DİKKAT”
Kronik stres kişiden kişiye farklılık gösteren bir takım psikosomatik belirtilerle kendini gösterebilir diyen Psk. Yiğit, “Uykusuzluk veya çok uyuma, iştahın azalması veya tıkanırcasına yemek yeme davranışı, baş ağrıları, sindirim problemleri, halsizlik, çarpıntı gibi birçok belirtiyle kendini gösterebilmektedir. Kronik strese bağlı bu belirtilerle kişilerin baş etme becerileri stresin şiddeti ve yoğunluğuna veya kişinin aldığı sosyal desteğe göre zayıf veya güçlü olabilir. İçe çekilme davranışı, kalabalık ortamlarda olmak istememe, konuşmada ve bedensel hareketlerde ciddi yavaşlamalar, hayatı sanki ağır çekimdeymiş gibi yaşama durumu, dikkat süreçlerinin bozulması, öz bakımın zayıflaması, iş hayatında verimsizlik, aşırı tepkisellik veya aşırı durgunluk gibi sosyal ilişkilerini de etkileyen bir takım belirtiler görülmektedir” diye konuştu. Yiğit sölreni eşunları ekledi:
“Stresin birçok hastalığı tetikleme durumunu değerlendirdiğimizde şiddetli ve uzun süreli strese maruz kalmanın psikolojik, nörolojik, cilt hastalıkları, endokrinolojik hastalıklar gibi birçok hastalığı tetikleyebileceğinden bahsedebiliriz. Bazen kronik stresin belirtilerinden ziyade, bazı polikliniklere bazı şikâyetlerle başvurmuş olan hastaların da belirtilerinin aslında stres kaynaklı olduğu söylenmekte ve uzman hekimler tarafından kişi tarafımıza yönlendirildiğinde kronik stresten kaynaklı bir takım sağlık problemleri yaşadığını görebilmekteyiz.
Çocukluktan itibaren olan gelişim süreçlerimiz ve ebeveynlerimizin bize yaklaşımları yetişkinlik süreçlerinde stresi algılama ve yönetme becerilerimizi etkilediği için her bireyde baş edilebilirlikten bahsedemeyiz. Kronik stresin uzun süreli ve şiddetli olmasından dolayı tek başına uzun süre yönetmeye çalışmak yerine bir uzmanla beraber baş etme süreçlerini değerlendirmek ve takip etmek, kişilerin bu süreçten en az hasarla kurtulmasına sebebiyet verebilir
Bunlar kendi algıları mı yoksa gerçek bir stres faktörü var mı bunu ayırt etmeye çalışabilirler. Stres faktörüyse bazılarını kabul edip temastan kaçınabilir, değiştirebileceği şeylerse kendini bu konuda geliştirebilir ve dönüştürebilirler. Kişinin tepkilerini gözlemlemesi ve değerlendirmesi önemlidir. Öz eleştiri kesinlikle yapılmalı fakat şefkat temelinde olmalıdır. Kişi icra ettiği şeyleri geliştirmeli ve gelişimi gözlemleyip değerlendirmelidir. İyi beslenmeli ve spor yapmalıdır. Bunlar bir süre size yardımcı olabilecek küçük önerilerdir. Fakat kronik streste işlevsellik de bozulmuşsa bir uzmanın desteği mutlaka sürece eklenmelidir.”
