Ekonomiden başka bir şey konuşmadığımız şu günlerde, bir hukukçu olarak “hukuk olmadan ekonomi düzelmez” diye devamlı uyarıyorum. Ekonomist Prof. Mahfi Eğilmez de kendi web sitesinde yayınladığı ekonomide verimli döngü ve kısır döngünün nasıl olacağını gösteren iki şemada aynen buna dikkat çekmiş.

Şemaları, Sayın Eğilmez’in web sitesinden incelemenizi tavsiye ederim.

Benim dikkat çekmek istediğim, bu şemalarda “başlangıç” olarak gösterilen yere çekilen ok. Eğilmez’in yayınladığı bu şemalarda ekonomideki döngünün başlangıcı 4 hususla oluyor. Buna göre:

Kısır döngü, hukukun kaybı, demokrasinin bozulması, negatif faiz ve kamuda israfla başlıyor.

Verimli döngü ise, hukukun üstünlüğü, demokrasinin iyileştirilmesi, MB faizinin tedrici artırılması ve kamuda israfın önlenmesiyle başlıyor.

Yani, Sayın Eğilmez de diyor ki, hukuk ve demokraside düzelme yaşanmadan ekonomide hedeflenen iyileşmenin sağlanabilmesi mümkün değil.

Orta Vadeli Program

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın duyurduğu, hükümetin orta vadeli ekonomi programı hazırlığı, -belli ki- ülke içinde de dışarıda da öngörülebilirliği arttırmayı amaçlıyor. Yatırımcı bu ülkede yapacağı yatırımların önünü görebilsin ki, kaygıları ve korkuları bir nebze azalsın…

Dilerim program, hedefleneni sağlayabilecek açıklık ve akılcılıkta olur ki, gerçekten bir fayda sağlasın. Böylece hem vatandaş hem de yabancı yatırımcı, sürprizli ve dalgalı ekonomiden kurtulmuş bir ülkede güvenle parasını yönetebilsin.

Ancak Mahfi Hoca’nın başlangıç olarak işaret ettiği hukukun üstünlüğü de bu programın olmazsa olmazı olmalı. Hem de sadece lafta değil, fiiliyatta da…

Yargı ve basın, siyasi baskıların altında kaldıkça ekonomideki kaygıların giderilmesi mümkün değil.

Düşünce ve ifade özgürlüğü, bu kapsamda basın özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yapma özgürlüğü sağlanarak, hükümet politikalarıyla aynı doğrultuda düşüncelere sahip olmayanların da özgürlüklerinin korunduğunun açıkça görülmesi mühim.

Yürütme, yasama ve yargı

Üstelik bu yolda tek sorumlu hükümet, yani yürütme kuvveti değil.

Yasama kuvveti olarak Meclis de ekonomide iyileşmeyi sağlamak adına öngörülebilir ve adil yasal düzenlemeler yapmalı.

Bu açıdan yasalar, torba düzenlemeler içinde büyük değişiklikler ihtiva etmemelidir.

Torba yasa saçmalığı, sona ermelidir.

Yargı kararları ve gerekçeleri hukuki temele dayanmalı, siyasi olduğuna dair şüphe uyandırabilecek en ufak bir zayıflık ve çelişki içermemelidir.

Ekonominin düzelmesi için bunlar olmazsa olmaz önemdedir. Bugün gelinen noktada, ekonominin yalnızca ekonomi politikalarıyla düzelmesi mümkün değildir.