18. yüzyılda Almanya’da sosislerde keşfedilen toksik madde botoks bugün askeri tesislerde üretiliyor ve kilosu 100 trilyon
18. yüzyılda Almanya’da sosislerde keşfedilen toksik madde botoks bugün askeri tesislerde üretiliyor ve kilosu 100 trilyon sterlin. Bir insanı öldürmek için ise 0,00007 mg yeterli...
Günümüzde bizi ağrıdan sızıdan, hastalıktan ve ölümden koruyacak çok sayıda ilaca çok kolay ulaşabiliyoruz. Michael Mosley bu ilaçlara biraz yakından baktı ve bir çoğu mucizeler yaratan bu ilaçların çoğunun aslında öldürücü zehirlerden yapıldığını buldu. Örneğin, insanlığın bildiği en zehirli maddelerden birini ele alalım. İki çay kaşığı kadar küçük bir miktar İngiltere nüfusunu toptan öldürmeye yeterli. İki kilosu insanlığı yok edebilecek kadar ölümcül. O kadar tehlikeli ki askeri tesislerde üretiliyor ve kilosu 100 trilyon sterlin, bir başka deyişle dünyanın en pahalı maddesi. Üstelik inanması zor ama bu kadar tehlikeli ve bu kadar pahalı olduğu halde yok satıyor. Hatta insanlar bu zehiri alınlarına enjekte ettirmek için kucak dolusu para döküyorlar. Evet, tahmin ettiğiniz gibi botulinum ya da daha yaygın bilinen adıyla botokstan söz ediyoruz. İlk olarak 18. yüzyılda Almanya’da kötü hazırlanmış sosislerde keşfedilen toksik bir madde. Adını da latince sosis anlamına gelen “botulus” tan alıyor. Bir zehrin, insanları öldürmek için hangi miktarda verilmesi gerektiğini ölçen LD50 ölçeğinde botoks, sadece 0,000001 mg/kg. Yani 70 kilo ağırlığında bir insanı öldürmek için 0,00007 mg yeterli. Bir başka deyişle bir kişiyi öldürmek için yeterli botoks 1 milimetreküp havadan daha hafif.
Solunumu engelliyor
Botulinum zehiri, kurbanlarını solunumu engelleyerek öldürüyor. Bir nörotoksin, yani sinir sistemine girerek hayati proteinleri öldürüyor. Bu da sinirlerle kaslar arasındaki iletişimi durduruyor. Kasların yeniden harekete geçebilmesi sadece yeni sinir uçları gelişmesiyle mümkün, bu da aylar alıyor. Botoks günlük hayatta ününü yaşlanan yüzlerdeki çizgileri yok etmesiyle kazandı. Kaşlarınızın ortasında yüzünüze asık bir ifade veren kası hareket ettiren sinirleri öldürüyor. Bu iş için çok küçük, gramın milyarda biri miktarlarda zehir tuzlu suda eritilerek kullanılıyor. Bilim aşkına önce botoksu deneyen Mosley, “Doğru, çizgileri yok etti ama, yeni sinir uçları gelişene kadar yüzüme garip bir ifade de yerleşti” dedi.
Tedavide de kullanılıyor
Fakat, botulinum toxin sadece bir güzellik ürünü değil. Birçok önemli hastalık ya da rahatsızlığın tedavisinde çok faydalı oluyor. Bunlar arasında şaşılık, migren, aşırı terleme ya da idrar kaçırma tedavisinin de aralarında olduğu 20 farklı tıbbi rahatsızlık var. Bunlara sürekli yenileri de ekleniyor. Botulinum toxin tıpta kullanılan aşırı zehirli maddelere sadece bir örnek. Çok değerli antihipertansif ilaç Captopril yılan zehirlerinden üretiliyor. Byetta adıyla pazarlanan Exenatide tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan yine çok pahalı bir ilaç. Bu da Gila canavarı denilen ABD’nin güney batısıyla Meksika’da yaşayan büyük zehirli bir kertenkelenin salyasından elde ediliyor. Fakat zehirlerin modern tıp üzerindeki etkileri bazı yeni tedavilerle sınırlı değil.
