Skolyoz hastalarının % 90’ nında skolyoz eğriliği hafif olup tedavi gerektirmeyebilir. Ergenlik çağında skolyoz eğriliğinde artış olup olmadığının düzenli aralıklarla ayakta skolyoz röntgenleri çekilerek süreç takip edilebilir. Ancak artış durumunda tedavi planlaması gerekir.
SKOLYOZ TEDAVİSİNDE HANGİ FAKTÖRLER ÖNEM TAŞIR?
Hastanın kemik yaşı (kemik yaşı her zaman kronolojik yaş ile aynı değildir).
Skolyoz eğriliğinin büyüklüğü
Skolyoz eğriliğinin omurgadaki yeri
Ergenliğin hangi aşamasında olduğu (mens başlangıcı, meme gelişimi, kıllanma)
Hastanın cinsiyeti
Eğrilikteki artış
Sırt-bel ağrısı nefes darlığı gibi bulgular
Hastanın yaşı
TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELER?
Gözlem, korse tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere skolyozda üç farklı tedavi uygulanabilir.
Gözlem:
Büyümesi devam eden hastalarının (ergenlik çağı; adölosan skolyoz) küçük açılı eğrilikleri
Erişkin hastalardaki (büyümesi bitmiş) hastaların orta büyüklükteki eğrilikleri (45 derecenin altında) gözlenerek takip edilebilir.
Gözlem için takip aralıkları 20 yaşa kadar altı ayda bird aha sonra yılda bir kezdir
Korse Tedavisi:
25 ile 45 derece arasındaki eğrilikler için uygulanır.
Amaç büyüyen çocukta omurga büyümesi devam ederken skolyoz ilerlemesinin durdurulmasıdır
Cerrahi Tedavi:
Genelde 50 derecenin üzerindeki eğriliklerde uygulanır
Daha küçük açılı skolyozlarda eğrilik hastayı rahatsız ediyorsa ya da skolyoza ait klinik şikayetler varsa yapılabilir
Amaç skolyoz eğriliğinin düzeltilmesidir. Güvenli olarak elde edilebilecek maksimum düzelme elde edildikten sonra düzeltilen omurlar birbirine kaynatılır.
Ameliyatta omurlara metal vidalar, kancalar ve çubuklar yerleştirilir. Bu metal implantlar yardımıyla skolyoz eğriliği düzeltilir ve omurlar birbirine kaynayana kadar (füzyon) düzelmiş pozisyonda tutulur.
SKOLYOZDA TEDAVİ NASILDIR?
Çocuklarda skolyoz tedavisi planlanırken skolyoz eğriliğinin ciddiyeti ve omurganın neresinde olduğu önem taşır.
Çocuğun yaşı da bir diğer önemli factor olup omurga büyümesi devam eden çocuklarda farklı tedavi seçeneği gerekebilir.
Takip eden doktorun skolyoz eğriliğinin nasıl bir seyir izleyeceğini öngörebilmesi ve hasataya özel tedavi alternatifini sunabilmesi gereklidir.
50 derece ve üzerindeki eğriliklerde ergenlerde cerrahi tedavi yapılması gerekir
KORSE TEDAVİSİNİN BAŞARISINI NELER ARTIRIR?
Skolyozun erken tanınması (çocuğun daha büyüme çağında)
Skolyoz eğriliğinin çok büyük olmaması (hafif ve orta eğrilikler)
Düzenli olarak ortopedik takip
Korsenin çocuğun büyüme dönemi boyunca hastanın vücuduna iyi oturmasının sağlanması
Hastanın uyumlu olması
Ailenin destekleyici olması
Normal aktivitelerin sürdürülmesi. Bu aktiviteler germe, yüzme, dans, yoga ve skolyoz egzersizleri olup skolyozu takip eden doctor tarafından control edilmelidir.
HANGİ TİP SKOLYOZ KORSESİ KULLANILMALI?
Skolyozda korse tedavisinde amaç büyüme çağında skolyozun artmasını engellemektir. Bir çok çeşit skolyoz korsesi vardır. Skolyozu takip eden doktorunuzun ekibinde çalıştığı bir ortez protez teknisyeni vardır. Her hastanın korse ihtiyacı farklı olup aynı korse uygulaması yapılmaz. Hangi tip skolyoz korsesi kullanılacağına bir çok faktöre bakılarak karar verilir:
Skolyoz eğriliğinin omurganızdaki yeri
Skolyoz eğriliğinin esnekiliği
Omurgadaki skolyozlu eğrilik sayısı
Omurgadaki bazı omurların pozisyonu ve rotasyon miktarı
Hastanın varsa diğer sağlık problemleri
Temelde iki tip korse mevcuttur. Plastik (sert) korseler ve yumuşak (elastik) korseler.
Sert korseler leğen kemiklerinden koltuk altlarına kadar uzanan sert bir tüp görüntüsündedir. Takıp çıkarmak için bir yarık mevcut olup bu bölgede genelde velkro (cırt-cırt) bantlarla kapama yapılır. Bazı sert korseler simetrik, bazı sert korseler ise skolyoza düzeltici kuvvet yüklemek için asimetrik (eğimli) dizayn edilmişlerdir.
Yumuşak korseler elastik bantlar, velkro (cırt-cırt) bantlar, çeşitli küçük plastik ve metal parçalardan oluşur. Bu parçalar sayesinde korse skolyoz eğriliğini en fazla düzeltecek şekilde yerleştirilir ve hastanın harketleri sırasında yerleştirildiği yerde kalması hedeflenir.
Korse seçimi takip eden doktorun kararıdır. Sert ya da yumuşak korseyi seçebilir. Korse hastaya özel yapılmalıdır. Zaman içinde skolyozda ve hastada oluşan değişikliklere göre vücuda tam oturacak şekilde modifiye edilmeli-gerekirse değiştirilmelidir.
KORSE TEDAVİSİ İŞE YARAR MI?
Birçok araştırma sonucunda korse tedavisinin skolyoz eğriliğinin ameliyat gerektirecek büyüklüğe ulaşmasını engellediği gösterilmiştir. Skolyoz eğriliği korse içinde genelde azalır. Omurga büyümesi tamamlanıp korse kullanımı bırakıldığında skolyoz eğriliği korse öncesine göre daha az ya da aynı büyüklükte olabilir. Bazı hastalarda ise korse tedavisine ragmen skolyoz ilerlemeye devam eder. Sonuçta korse tedavisinin başarılı bir tedavi olduğu açıktır.
KORSE TEDAVİSİNE NE KADAR DEVAM EDİLMELİDİR?
Omurga büyümesi bitene kadar korse tedavisine devam edilir. Bu sure hastadan hastaya değişebilir. Takip edan doktorunuz korsenizi ve omurga büyümesini her 4-6 ayda bir kontrol eder.
SADECE GECE KULLANILAN SKOLYOZ KORSELERİ VAR MIDIR?
Günde kaç saat korse kullanacağınıza bir çok faktör değerlendirilerek karar verilir. Çoğunlukla korseler 16-23 saat arasında kullanılır. Bazı korseler ise sadece gece uykuda iken kullanılabilir.
KORSE KULLANIMI ELBİSE SEÇİMİNİ YA DA SPOR YAPMAYI ETKİLER Mİ?
Başlangıçta korse takıp çıkarılırken hastalar zorlanabilirler. Zaman içinde takıp çıkarma alışkanlığı kazanarak çok rahat bir şekilde kullanmaya başlarlar. Genelde korseyi örten bol kıyafetler tercih edilir. Doktorun izin verdiği sporlar sırasında korse çıkarılabilir.
KORSE KULLANILMAZSA NE OLUR?
Doktorunuz önerdiği halde korse kullanmazsanız skolyozun ilerleme ihtimali artar. Bu durumda da skolyoz için ameliyat olma olasılığı da artar.
SKOLYOZDA CERRAHİ KARAR NEYE GÖRE VERİLİR?
Skolyozun omurganın hangi bölgesinde olduğu,
Skolyozun büyüklüğü
Skolyozda kifoz (sırttaki normal eğriliğin) azalması ya da artması
Ağrı (çocuk ve ergenlerde az erişkinlerde sık) varlığı
Kalan büyüme (omurga büyümesi – boy uzaması) potansiyeli
Hastaya ait diğer faktörler
EĞER HASTAYA HİÇBİR TEDAVİ YAPILMAZSA NE OLUR?
Skolyoz eğriliğinin ilerleyeceğini gösteren en önemli iki gösterge yaşın küçüklüğü ve tanı konulduğunda eğriliğin büyük olmasıdır. 10 yaş altında tanı konulmuş ve 35 dereceden fazla bir açıya sahip olan hastaların skolyozları tedavi edilmezse ilerlemeye devam eder. Büyüme tamamlanmış hastalarda skolyozun hızla ilerlemesi beklenmez. Büyümesi tamamlanmış hastalarda eğer skolyoz eğriliği 30 derecenin altında ise genelde ilerleme olmaz 50 derecenin üzerinde ise yılde 1 ile 1.5 derece bir ilerleme gözlenebilir.
SKOLYOZ İLE MÜCADELE ETMEK İÇİN DİĞER YOLLAR NELERDİR?
Fizik tedavi
Skolyozu dengeli hale getirmek ya da daha iyi bir gövde görüntüsü elde etmek için birçok farklı fizik tedavi tekniği tanımlanmıştır. Ancak fizik tedavinin skolyoza faydalı olduğu henüz kanıtlanmamıştır. Bilimsel olarak fizik tedavinin skolyoz hastalarının daha dik durmasını sağladığına ve solunum fonksiyonlarında düzelme sağladığına dair kanıtlar mevcuttur. Bununla birlikte büyüme çağında hiç bir tedavi almayan çocuklarla fizik tedavi alan çocukların skolyozlarındaki artış miktarı farklı değildir. Eğer skolyoza ek olarak bel ağrısı gibi omurga problemleri varsa fizik tedavinin faydası olabilir.
Karyopraksi
Skolyoz tedavisinde bilimsel olarak yeri yoktur.
Akapunktur
Skolyoz tedavisinde bilimsel olarak yeri yoktur.
Yoga
Birçok yoga sistemi germe, omurga pozisyonunu koruma ve nefes egzersizleri ile kasları güçlendirmeye çalışır. Bazı yoga sistemleri meditasyon da içerir. Sırt problemlerinde ne düzeyde işe yarayacağı bilinmemekle beraber sırt ağrısı olanlarda işe yarayabilir.
Masaj
Masaj sırt ağrısının tedavisinde faydalı olabilir. Birçok teknikle yapılabilir. Doktorunuzun denetiminde masaj eğitimi almış bir fizyoterapist tarafından yaptırılması en doğrusudur.
Pilates
Pilates özellikle karın ve sırt kaslarının güçlendirilmesi üzerine odaklanmış egzersizlerdir. Skolyozda bilimsel olarak ispat edilmiş bir faydası yoktur. Pilates egzersizleri bir doktor kontrolünde yapılmalı ve aşamalı olarak zorlaştırılmalı ve sırt ağrısını artırmamalıdır.
