Lozan Anlaşması ile birlikte boğazların kontrolü bağımsız bir komisyon tarafından yürütüldüğü dönemde Çanakkale henüz il olmamıştı. 1923 yılında Gelibolu vilayeti kurularak bir vali atandı. Gelibolu vilayetinin ilk valisi ise Atatürk tarafından atanan Ahmet Macit (Gören) Bey oldu. Vali Ahmet Macit Gören, Çanakkale zaferinin yaşandığı bölgeyi karış karış gezerek 1923 yılında bir rapor hazırladı. Hazırlanan raporda savaşa katılan devletlerin bölgede yaptıkları belirtilerek vilayetin güvenliği için alınması gereken önlemler yer aldı.
Tarih dergisinden Muzaffer Albayrak’ın yazdığı yazıda ilk kez yayınlanan rapora göre, bölgede İngilizler kendi mezarlarının tespiti için bir komisyon kurarak kendi anıt mezarlarını yapmaya başladılar. Ancak Lozan Anlaşması sonrası söz konusu çalışmalar belirli kriterlere bağlanarak yapıldı.
Rapora göre İngilizlerin yanı sıra İtalyanlar ve Fransızlar da kendi mezarları için çalışmalar yapıyorlardı.
Vali Macit Bey, raporun son bölümünde Gelibolu Yarımadası’nın stratejik konumuna dikkat çekerek bölgenin güvenliği için atılması gereken adımları da sıraladı.
Raporun son bölümünde şu ifadelere yer verildi:
“Şurasını ilave etmeliyim ki Gelibolu Yarımadası'nın stratejik konum itibarıyla önemi, yüce cumhuriyetimizce hak ettiği şekilde takdir edilmeye değerdir. Sahili gözetlemek için muhtelif mevkilerde karakollara ihtiyacımız vardır. Bunları telefonla birbirine bağlarız. Ve bu suretle gelip geçen gemileri gözetleyip kontrol edebiliriz. Bu konuda görüşlerimi ayrıca arz edeceğim. Bize geçen İmroz'un (Gökçeada) karşısında bulunan Sumatraki (Semadirek) Adası'nın Yunan arazisi olması, Yarımada'daki gözetleme ve kontrol görevimizi zorunlu bir sebep ve mecburiyet hâline getirmektedir. Halbuki Seddülbahir'de kale muhafızı 3 asker neferi ile bizim 3 jandarmamızdan başka sahil boyunca İnöz'e (Enez) kadar gözetleme vasıtamız yoktur. Edirne vilayeti jandarmamızı azalttığı gibi, bendeniz Maydos kazası için polis gönderilmesini istediğimde Gelibolu'daki polis sayısını da azaltmıştır.
Gelibolu Yarımadası, Lozan Antlaşması gereği tamamen askersiz bir duruma geçeceğin- den inzibat ve gözetleme vazifesi. emniyet, asayiş ve siyasi noktadan hep polis ve jandarmanın sorumluluğuna verileceğinden, inzibat kuvvetimiz artırılacak yerde azaltılıp sınırlandırılmasındaki mahzurlar Bakanlığın tak- dirine kalmış önemli konulardan olduğu arz edilir.”
AHMET MACİT GÖREN KİMDİR?
Ahmet Macit Gören 1871 yılında İstanbul’da doğdu. Mektep-i Mülkiye mezunu olan Gren, mutasarrıflık ve valilik görevleri yürüttü. 1923 yılının eylül ayında Gelibolu’nun vilayet olması sonrası Atatürk tarafından ilk vali olarak atandı. 1925 yılında görevi sona eren Gören, İsmet İnönü’nün kabinesinde İçişleri Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü görevine atandı. 1930 yılında emekli olan Gören, bazı gazetelerde yazarlık da yaptı. Gören, 5 Nisan 1946’da hayatını kaybetti.
