MONDROS SONRASI ANADOLU VE ERMENİLER – 8 –

MONDROS SONRASI ANADOLU VE ERMENİLER – 8 –
Lloyd George daha 1915 yılında büyük bir Yunanistan peşindeydi

esat-atalay-001.jpg

1- BOĞAZLARIN milletlerarası bir yönetime bırakılması veya ABD’nin mandası hâline getirilmesi,

2- Türkiye’nin Trakya’daki topraklarının Yunanistan’a verilmesi veya Yunanistan ile Bulgaristan arasında paylaştırılması,

3- Yunanistan’a Trakya’dan verilecek olan toprakların durumuna göre bir değerlendirme yapıp, İzmir ve çevresinden bir bölgenin Yunanistan’a verilmesi,

4- İstanbul ve İzmir’in serbest liman hâline getirilmesi,

5- Çoğunluğu Türk olan Küçük Asya’nın toprakları, maliye ve gümrük konularında milletlerarası bir düzene sokularak, Türkiye’ye bırakılması, fakat Suriye, Filistin, Mezopotamya, Arabistan, Ermenistan, Kafkasya’da Osmanlı Devleti’nin “gerçek ya da tabî olma egemenliği hiç bir şartla” katılmasına müsaade edilmemeliydi.

6- Fransa’nın Lübnan, Beyrut, İskenderun’daki özel durumu tanınmalı, “A” ve “B” bölgesinde ise, büyük devlet olarak yalnız İngiliz nüfuzu geçmeli, Faysal’ın Suriye’de özerk bir Arap devleti kurulması sağlanmalı, İtalyan istekleri gözönüne alınmalıdır.[Hirtzel’in Hindistan Müstemleke Nezareti’ne hazırlattığı Kürt meselesiyle ilgili olarak “A” ve “B” bölgeleri şöyle tespit edilmiştir. Botan nehrinin güneyinden, Dicle ve Harran dağlarının doğusuna uzanan ve doğuda İran sınırına dayanan bölgedir. Bu bölgedeki başlıca şehirler; Ahmediye, Revanduz, Erbil, Altınköprü, Süleymaniye, Kerkük ve Kifri’dir. Sykes-PicotAndlaşması’na göre de; söz konusu bu bölge üçe ayrılmış, Kuzey kısmı Ruslara “A” mıntıkası olarak belirtilen yer Fransızlar’a, “B” mıntıkası olarak belirtilen yer de İngilizler’e verilmiştir. Küçük Zap suyu İngiliz-Fransız nüfuz bölgesini birbirinden ayırmaktadır. (M.K. Öke, Musul-Kürdistan Sorunu, s.62)]

7- Filistin, ya ABD’nin veya İngiltere’nin gözetimi altına girmelidir.

8- Musul, Bağdat ve Basra’da İngiliz himayesinde bir Arap devleti veya devletleri kurulmalıdır.

9- Arabistan’da Hicaz Kralı mümkün olduğu kadar bağımsız olmalı, fakat İtalya, Fransa ve İngiltere’nin buradaki özel durumunu tanımalıdır.

10- Kurulacak Ermeni devleti, İngiltere, ABD ve Fransa’yı destekleyecektir.

11- İngiltere, Kafkasya’da güçlü bağımsız devletler görmek istemektedir. Federasyon kurup, kurmamak Rusya ile olan ilişkilere bağlı olmalıdır. Bu bölgede koruyucu devlet olarak ABD Fransa’ya tercih edilecektir. Batum, Poti, Trabzon ve Bakü serbest liman olmalıdır.

İngiliz Hükümeti Botan ırmağının güneyinde Kürt aşiretlerinin özerk bir devlet kurarak İngiltere’nin rehberliğini isteyeceklerini, Zap suyu vadisindeki Nasturî yerleşim merkezleri de Lübnan’ın anayasası örnek alınarak düzenlenmelidir.

Lloyd George daha 1915 yılında Maliye Vekili iken Venizelos’a ConStavridisvasıtasiyle, İngiltere’nin büyük bir Yunanistan kurmak istediğini söylemişti. Osmanlı Devleti’ne uygulanacak şartların görüşüldüğü sırada Venizelos’un hemen gelmesini istemişti. Bu fırsatı kaçırmayan Venizelos, Paris’e giderek 2 Kasım 1918 tarihinde Lloyd George’a bir mektup ve bir de muhtıra sundu.