Bundan tam 63 yıl önce, yani 17 Eylül 1961...
Askeri darbeyle düşürülen ve düzmece bir yargılamayla idam cezası verilen Başbakan Adnan Menderes’in infazının yapıldığı tarih...
Bir gün önce Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edilmişler ancak intihar amacıyla aldığı ilaçlar nedeniyle yatağından kalkacak hali olmayan Menderes’in idamını ertelemişlerdi.
Doktorlar bir gün boyunca Menderes’e çeşitli ilaçlar verdiler, özel diyet uyguladılar, onu ayağa kaldırdılar.
Ne var ki bununla yetinmedi doktorlar. Utanç verici bir girişimde bulundular.
İçlerinden biri eldiven geçirdiği elinin bir parmağını Menderes’in makatına soktu ve prostatının sağlıklı olup olmadığını kontrol etti.
Prostat sağlamdı.
Bir diğer doktor ağza ve bademciklere baktı, bir enfeksiyon olup olmadığını anlamaya çalıştı.
Prostat ve bademcikte sorun olmadığına göre infaz yapılabilirdi.
Ve sonunda “İdam edilebilir” diye rapor yazdılar.
...
İdam olayı şöyle gerçekleşti:
İnfaza götürüleceği gömlek giydirildikten sonra orada bulanan imam dini telkin isteyip istemediğini sordu.
Menderes telkin istemedi, ancak imamın yaptığı duaya katıldı.
Daha sonra darağacına giden yolda yürünmeye başlandı.
62 yaşındaydı.
15 aydır çok ağır koşullarda hapis yatıyordu.
Yorgundu, bitkindi, üzgündü.
Buna karşın elleri arkadan kelepçelenmişti.
Zorlukla ulaştığı darağacının önünde bir diyeceği olup olmadığı sorulunca şunları söyledi:
“Devletime ve milletime ebedi saadetler dilerim. Hiç muğber (kızgın) değilim. Hiçbir iğbirar (Küskünlük) duymuyorum. Hayata veda etmek üzere olduğum şu anda devletim ve milletime ebedi saadetler dilerim. Bu anda karımı ve çocuklarımı şefkatle anıyorum.”
Daha sonra sandalyeye çıkarıldı ve asıldı.
Doktorlar yaklaşık 15 dakika sonra muayene ettiler ve öldüğüne karar verdiler.
...
Menderes’in idamı 18 Eylül 1961 tarihli Hürriyet gazetesinde 8 sütuna verilen “Menderes de idam edildi” başlığıyla duyuruldu okuyuculara.
Başlığın altında şu ayrıntılar yer alıyordu:
“Altı doktor, sıhhatinin iyi olduğuna dair rapor verdi. Zorlu ve Polatkan’dan sonra son infaz da İmralı’da yapıldı. Türkiye’nin on beşinci Başbakanı Adnan Menderes, Marmara Denizi’ndeki mahkûmlar adası İmralı’da dün öğleden sonra idam edildi.
Böylece Menderes hakkında verilen idam kararı Milli Birlik Komitesi tarafından tasdik edildikten tam 36 saat sonra infaz edilmiş oldu.
Bilindiği gibi bu gecikme sabık başbakanın bir ara koma halini alan ani rahatsızlığı dolayısıyla meydana geldi. Fakat tanınmış sivil ve askeri doktorlar, kendisinin bir an önce tam sıhhate kavuşması için bütün gayretleriyle çalıştı.
Menderes biraz kendine geldiğinde bir sigara istedi. Resmi makamlar o andan itibaren de sağlık durumunun iyiye doğru gittiğini açıkladı.
Dün sabah İstanbul’dan götürülen sivil doktorlar ve Yassıada Garnizon Hastanesi doktorları, Menderes’i esaslı bir muayeneden geçirdiler ve durumunun iyi olduğuna dair bir rapor verdiler. Altı imzalı bu rapor üzerine sabık başbakan bir avcı botla Yassıada’dan 30 mil uzaktaki İmralı Adası’na götürüldü.
İnfaz savcısı, son dini vazifeyi yaptıran imam ve cellat daha evvel bu adaya getirilmişlerdi.
Kanuni formaliteler tamamlandıktan sonra Adnan Menderes hakkındaki idam kararı da kabinesinde Maliye Bakanlığı yapan Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanlığı yapan Fatin Rüştü Zorlu gibi asılmak suretiyle infaz edildi.”
...
Gazetenin birinci sayfasında Menderes’le ilgili 3 fotoğraf yer alıyordu.
Bu fotoğraflardan birinde Menderes, üzerinde beyaz idam gömleği, elleri arkasından kelepçeli, yanlarında iki görevli olduğu halde darağacına doğru yürüyordu.
Diğer fotoğrafta Menderes takım elbiseli olarak bir koltukta bitkin oturuyordu. Fotoğrafın altında “Menderes’in karar kendisine bildirildikten sonra çekilen resmi” yazıyordu.
Üçüncü fotoğrafta ise Menderes ağzını açmış, doktor dikkatli bir şekilde ağza ve boğaza bakıyordu.
...
Bugün geldiğimiz noktada Menderes saygı ve sevgiyle anılıyor.
Onu darbeyle düşürenler, idamına karar verenler ve infazını yapanlar ise sonsuza kadar tarihin lanetliler sayfasında duracaklar.
