Sistemin nasıl işlediği ortaya çıktı! Kulüplerden imaj hakkı adı altında maaş

Türk ve dünya futbolunda ikinci sözleşmeler ve imaj hakkı ödemeleri tüm hızıyla tartışılmaya devam ediyor. Bu konuyu Mustafa Batmaz detaylarıyla kaleme aldı.

İşte Batmaz'ın yazısı;

"Son dönemde Türk futbolunda, ikinci sözleşmeler ve imaj hakkı ödemeleri büyük tartışma yarattı. Günümüzde futbolcuların yüzü, adı ve markası, sahadaki performansları kadar gelir getirmektedir. Kulüpler bu tanıtım gücünden yararlanmak için imaj hakkı sözleşmeleri yaparken, bu ödemelerin maaşla iç içe geçmesi spor hukukunda gri bir alan yaratmakta ve FIFA ile UEFA’nın dikkatini çekmektedir. Özellikle kulüplerin Finansal Fair Play (FFP) sınırlarını aşmamak için maaşların bir kısmını, “imaj hakkı” adı altında ödemesi, gizli maaş anlamına gelmekte ve ağır yaptırımlara neden olabilmektedir.

Sistemin nasıl işlediği ortaya çıktı! Kulüplerden imaj hakkı adı altında maaş - Resim : 2

İmaj hakkı, futbolcunun ismi, yüzü, sesi veya markası üzerindeki kişisel hakkıdır. Ancak bu haklar, gerçek reklam faaliyetleri yerine maaş ödemesinin aracı haline geldiğinde sorun ortaya çıkar. Kulüplerin bu yöntemi seçmesinin nedeni, UEFA’nın 2011’de yürürlüğe koyduğu FFP kurallarında gelir-gider dengesinin zorunlu hale gelmesidir. Yeni adıyla “UEFA Financial Sustainability Regulations (FSR)” olan bu düzenleme, kulüplerin üç yıllık dönemde 60 milyon eurodan fazla zarar edemeyeceğini öngörür. Tüm futbol gelir ve giderlerinin doğru raporlanması zorunludur; aksi takdirde mali istikrar kuralı ihlal edilir.

Bu noktada imaj hakkı ödemeleri, UEFA’nın “ilgili gelir” ve “ilgili gider” tanımlarına doğrudan girmediği için gri alanda kalmaktadır. Geçmişte PSG’nin Neymar transferi bu konunun en çarpıcı örneği olmuştur. PSG’nin sahibi Qatar Sports Investments, Neymar’a Katar merkezli şirketler üzerinden yüksek tutarlı “imaj hakkı” ödemeleri yapmış, görünürde tanıtım anlaşması olan bu yapı, fiilen maaşın bir kısmını karşılamıştır. UEFA aynı zamanda bu ödemeleri “adil piyasa değeri” ilkesine göre de değerlendirir. Taraflar arasındaki bedel, bağımsız koşullarda oluşan serbest piyasa fiyatını yansıtmalıdır. Örneğin bir futbolcunun maaşı düşük ama imaj hakkı ödemesi milyonlarca dolar ise, bu durum piyasa değeriyle çelişir ve gizli maaş olarak yorumlanabilir.

Sistemin nasıl işlediği ortaya çıktı! Kulüplerden imaj hakkı adı altında maaş - Resim : 5

FIFA’nın Oyuncuların Statüsü ve Transfer Talimatı madde 18bis uyarınca, bir sponsorun doğrudan oyuncunun maaşını ödemesi yasaktır. Çünkü bu durumda kulüp dışı bir kişi, oyuncu üzerinde ekonomik etki sahibi olur. Burada bahsettiğimiz husus kulübe verilen sponsorluk ücretinin bir oyuncu için harcanması değildir. Bu zaten mümkündür çünkü sponsorluk anlaşması kulüple yapılmıştır ve kulüp bu parayı istediği şekilde harcayabilir. Burada sıkıntı, sponsorun direkt olarak oyuncunun maaşını ödemesidir.

Olay şu şekilde gerçekleşir; kulüp, oyuncuya düşük maaşlı bir futbol sözleşmesi yapar. Aynı oyuncuya, kulüple ilişkili bir sponsor şirket üzerinden yüksek bedelli bir imaj hakkı sözleşmesi sunulur. Bu ikinci sözleşme, UEFA ve federasyon raporlarında doğrudan görünmez; çünkü kulüp yerine üçüncü taraf ödeme yapmaktadır. Böylece kulüp, hem maaş bütçesini düşük gösterir hem de FFP limitlerini aşmadan yıldız oyuncuyu finanse eder.

Sonuç olarak imaj hakkı, futbolcuların kişisel markalaşması ve kulüplerin ticari gelirlerini arttırması açısından meşrudur; ancak maaş gizleme aracı haline geldiğinde hukuki ihlal oluşturur. Bu tür ödemeler yalnızca gerçek reklam faaliyetlerine dayanmalı ve piyasa değerine uygun olmalıdır.

Türkiye Futbol Federasyonu da UEFA’ya paralel şekilde, futbolcuya yapılan her ödemenin tek sözleşmede açıkça belirtilmesi gerektiğini düzenlemiştir. İlgili düzenlemeler gereğince, bir futbolcuya yapılan tüm ödemeler şeffaf olmalı, üçüncü kişi etkisinden uzak olmalı ve adil piyasa değeriyle uyumlu olmalıdır. Aksi halde, kulüpler kısa vadede finansal avantaj sağlasa da uzun vadede UEFA ve TFF nezdinde ciddi hukuki ve sportif yaptırımlarla karşılaşabilir.
Modern futbolun geleceği, yalnızca gelir yaratmakta değil, bu gelirin kaynağını ve şeffaflığını doğru yönetmekte yatmaktadır."

Sistemin nasıl işlediği ortaya çıktı! Kulüplerden imaj hakkı adı altında maaş

Son yıllarda dünyada ve Süper Lig'de birçok futbolcuya ütopik maaşlar dışında imaj hakkı adında yüksek tutarlı ödemeler yapılıyordu. Kulüplerin bu sistem nasıl işlettikleri gün yüzüne çıktı. İşte detaylar...