İran’a uyguladığı bazı ekonomik yaptırımları Avrupa Birliği’nin askıya almasının ardından gözler bu ülkenin serbest bırakılan milyarlarca dolarına çevrildi. Önümüzdeki aydan itibaren sekiz taksitte ödenmeye başlayacak 4.2 milyar dolara Türkiye talip oldu. Farklı ülkelerde bloke edilmiş paranın hangi finans kuruluşu üzerinden ödeneceği kararında son sözü söyleyecek İran’ın adres olarak Türkiye’yi göstereceği belirtiliyor. Ekonomi yönetiminden edinilen bilgilere göre Halkbank bloke edilmiş paraların transferinde bir adım öne çıkıyor. AB ile İran arasındaki normalleşmenin ardından Türkiye’nin bu ülkeye yönelik ticaretinin katlanacağına dikkat çekiliyor.
Kritik hamle
Değerli maden satışı, Petro-kimya ve otomotiv gibi çok sayıda sektörde Temmuz ayına kadar İran’a yönelik ticaretin serbest olduğunu aktaran üst düzey bir ekonomi yetkilisi iki ülke arasındaki ticaretin ihracat ağırlıklı olmak üzere önemli miktarda artış göstereceğini kaydetti. İki ülke arasındaki ticaret 2012 yılında 20 milyar dolara kadar çıkmıştı. Normalleşmenin ardından bu rakamın üzerine çıkılabileceği belirtiliyor. Kuzey Irak petrolü Ceyhan’a akmaya devam ederken, Türkiye enerji satrancında kritik bir adım atarak finans alt yapısını hazırladı. Bölgesel Kürt Yönetimi ve Bağdat yönetimi arasındaki tansiyon düşmemesine rağmen Türk tarafı finans altyapısını tamamlayarak enerji satrancında kritik bir hamle yaptı.
Altyapıda sorun yok
Finans sektöründen edinilen bilgilere göre Halkbank, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na para transferinde görev alabileceğini iletti. Banka yetkililerinin bu konuda yeterli bilgi birikimine sahip olduklarını Bakanlığa ilettiği belirtiliyor. Bankanın görev alabileceğine yönelik açıklamasının merkezi Bağdat yönetimine karşı Türk tarafının elini güçlendirdiği ifade ediliyor. Yıllık 16 milyar doları bulacak petrol gelirine aracılık etmek için Halkbank’ın alt yapısı hazırlanırken tarafların anlaşması halinde bir gün içerisinde işlemlerin gerçekleştirebileceği bir sistem hazır hale getirildi. Bankanın hem teknik alt yapı hem de tecrübe olarak ödemelere aracılık etmeye hazır olduğunu ifade eden Halkbank’a yakın kaynaklar, “Altyapı üzerinden herhangi bir sorun yok. Tüm iş ve işlemleri yapabilecek bilgi ve tecrübeye sahip bir banka. Yarın görev verirlerse para transferi rahatlıkla gerçekleştirilebilir. Hatta bunun için Kuzey Irak’ta Halkbank şubesi olmasına da ihtiyaç yok” dedi. Halkbank’ın Kuzey Irak petrol ve doğal gazına aracılık etmesi halinde teknik kazançta ortaya çıkacak. Kuzey Irak’tan gelecek yıllık 16 milyar doları petrol olmak üzere 26 milyar dolarlık petrol ve doğalgaz transferine aracılık edilmesi ile birlikte uluslararası güvenilir bir marka olarak global enerji şirketlerinin de Türkiye’de hesap açtırması bekleniyor.
Küresel enerji bankası
Sistemini bir gün içerisinde ödemelere aracılık edecek şekilde hazır hale getiren Halkbank’ın Kuzey Irak petrol gelirlerine aracılık edememesi halinde devreye ABD’nin önde gelen finans kuruluşlarının girebileceği ifade ediliyor. Halkbank geçen yıl Türkiye’nin İran’dan aldığı yaklaşık 7.6 milyar dolarlık doğal gaz ve petrol ödemelerine aracılık etmişti.
Erbil’in yeni kartı, Kerkük Yumurtalık boru hattı
Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi ocak ayı başından bu yana kendi kurduğu boru hattı üzerinden Türkiye’ye doğrudan ham petrol gönderiyor. Petrol işlemcileri ay sonuna kadar en azından sembolik bir kargo ihracatının yapılmasını beklerken tercihen bunun Bağdat’ın onayı ile olması bekleniyor. Yeni boru hattından petrol akışı devam ederken Bağdat yönetimi, Ankara ve Erbil’i petrol kaçakçılığı yapmakla suçluyor. Üst düzey bir Irak yetkilisi, “Türkiye, Erbil ile Merkezi Irak Hükümeti arasında bir anlaşmaya varılmasını beklemeli” dedi. Bağdat yönetimi ise petrol ihracatına devam ettiği takdirde Erbil’i merkezi bütçeden alacağı payı kesmekle tehdit ediyor. Erbil’den üst düzey bir yönetici ise, “Bağdat yönetimi bütçede kuzeyin payını keserse Kürdistan yönetiminin de elinde oynayacağı pek çok kart olur. Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattının çalışmaması da bunlardan bir tanesi” dedi.
