İnsanlar, bireysel emeklilik sistemini sadece emeklilik olarak görmüyor. Akıllı yatırımlarla şekillenen bir tasarruf sistemi olduğu algısı da yaygın. Hangisini tercih ederseniz edin fonların doğru yönetilmesi şart. Aksi halde enflasyonun pençesinde eriyip gidebilen bir birikim ile karşılaşabilirsiniz.
Öncelikle, BES'te fon yönetiminin temelini bakalım. Katılımcıların ödediği katkı payları, koşullar yerine geldiğinde devlet katkısı ile birlikte emeklilik yatırım fonlarına aktarılır. Bu fonlar, Sigorta ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu denetiminde faaliyet gösteren portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilir. Portföy yöneticileri, piyasa koşullarını analiz eder ve birikimlerinizi çeşitli varlıklarda değerlendirir. Amaç, hem riski en aza indirgemek hem de getiriyi en yükseğe taşımaktır. Fonlar, genel olarak; hisse senetleri, tahviller, altın, döviz veya katılım esaslı enstrümanlar gibi araçlara yatırım yapar. Bu çeşitlendirmede amaç, tek bir varlığa bağlı kalmamak ve birikimi korumaktır. Fon stratejistleri, piyasa dalgalanmalarına göre alım-satım yaparak fonun performansını piyasa ortalamasının üzerine çıkarmaya çalışır.
Fon türleri, katılımcıların risk iştahına göre çeşitlenmektedir. Hisse senedi fonları, yüksek riskli ama uzun vadede yüksek getiri potansiyeli sunan seçeneklerdir. Bunlar genellikle Borsa İstanbul hisselerine odaklanır. Tahvil ve bono fonları ise düşük riskli, sabit getirili menkul kıymetlere dayalıdır. Bireyler için güvenli bir liman sağlar. Karışık fonlar, hisse ve tahvil karışımıyla orta risk sunar, dengeli bir yaklaşım arayanlar için tercih edilebilir. Katılım fonları, faizsiz enstrümanlar gibi sukuk ve kira sertifikalarına yönelir. Altın ve döviz fonları ise enflasyona karşı koruma sağlar. Bu çeşitlilik, yaşınıza, mali durumunuza ve piyasa beklentilerinize göre seçim yapmanızı kolaylaştırır.
Şimdi gelelim fon değişikliğine. Katılımcılar, birikimlerini farklı fonlara taşıyarak piyasa koşullarına uyum sağlayabilir. Mevzuata göre, yılda 12 kez fon dağılımı değişikliği yapma hakkı bulunmaktadır. Bu esneklik, bireysel emekliği diğer tasarruf araçlarından ayıran bir özellik. Bir nevi direksiyon sizde; hızlanmak ya da yavaşlamak tamamen sizin tercihiniz. Fon değişikliği genellikle ücretsizdir ve emeklilik şirketinizin mobil uygulaması veya web portalı üzerinden yapılabilmektedir. Ancak, değişikliği rastgele yapmamak gerek. Piyasa trendlerini takip etmek ve finansal danışmanlardan destek almak yararlı olabilir. Fon değişiklikleri anında işlenir, ertesi gün işleme girer ve birikiminiz yeni fona göre değerlendirilir.
Fon yönetiminde riskleri göz ardı etmemek gerek. Piyasa dalgalanmaları, özellikle hisse fonlarında kayıplara yol açabilir. Ancak BES'in uzun vadeli yapısı (en az 10 yıl) bu riskleri yumuşatabilir. Enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde altın fonlarına geçiş, birikimleri koruduğu yönünde değerlendirmeler yapılır. Peki, nasıl daha etkili fon yönetimi yapabilirsiniz? Öncelikle, risk toleransınızı belirlemeniz gerekli. Diğer yandan emeklilik şirketinizin sunduğu performans raporlarını düzenli incelemek yerinde olacaktır. Sırf fon değiştirme hakkı bulunuyor diye sürekli arayışta bulunmak ve fon değişikliğine gitmek; beklenen karı sağlayamayabilir. Ya da her piyasa düşüşünde panikle fon değiştirmek de aynı sonucu verebilir. Sabır, anahtardır. Yanlış fon yönetimiyle güvenli liman, dalgalı bir deniz haline de gelebilir.
BES'te fon yönetimi ve değişikliği, doğru kullanım ile geleceğinizi kendi ellerinizle şekillendirmenin yolu. Değişken seçeneklerin cazibesi ve dijital araçların desteğiyle, birikimlerinizi enflasyondan öteye taşıyabilirsiniz. BES, sadece bugünün değil, yarının huzuru için var. Bir başka ifade ile bugünkü gelirinizi harcamaktan feragat ederek, gelecekteki gelirinizi inşa ediyorsunuz. Belirsizlikleri karşısında fonlarınızı akıllıca yönetmek, geleceğinizin seyrini belirleyecektir. Kritik olan; panikle değil, stratejiyle hareket etmek. Fon değişiklik hakkı keyfi değil, bilinçli kullanım için.
Not: Yatırım tavsiyesi değildir, bilgilendirme amaçlıdır.
Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com
