Düşünün… Üzerinden tank geçse bile kırılmayan, çelik kadar sağlam ama tamamen plastikten üretilmiş bir tuğla! Plastik kirliliği dünyayı ele geçirirken, bir grup bilim insanı bu lanetli atıkları birer yapı malzemesine çeviriyor. Kanada merkezli Plaex, inşaat sektörünü kökten değiştirebilecek plastik tuğlalar ürettiğini söylüyor. Çevreyi kurtaracak, maliyetleri düşürecek ve yapı sektörüne çağ atlatacak bir devrimden mi bahsediyoruz, yoksa büyük bir illüzyonun peşinden mi gidiyoruz?
***
Plaex’in ürettiği plastik tuğlalar o kadar sağlam ki, üzerlerinden buldozer geçse bile zarar görmüyor fakat bir binanın sadece darbeye dayanıklı olması yeterli mi? Türkiye gibi deprem kuşağında bulunan bir ülkede bu tuğlalar sismik dalgalara dayanabilir mi? Betondan üç kat sağlam olduğu iddia ediliyor ama bu hesaplamalar hangi şartlarda yapıldı? Bir laboratuvar ortamında mı, yoksa gerçek dünya şartlarında mı? Bunu bilmeden, milyonlarca insanın hayatını emanet etmek mümkün mü?
Bir deprem sırasında bu tuğlalar nasıl bir tepki verir? Kırılmazlar ama binanın genel bütünlüğünü koruyacak mı? Yoksa depremin şiddetinde esneyip eğilip çatıyı üzerimize mi yıkacak? Türkiye’de inşaat sektöründe kullanılacak her yeni malzeme önce sıkı testlerden geçmeli. Peki bu plastik tuğlalar yeterince test edildi mi, yoksa bir pazarlama harikasıyla mı karşı karşıyayız?
***
İşin bir de ekonomik boyutu var. Plastik tuğlalar geri dönüşümle üretildiği için çevreci olabilir fakat üretim maliyetleri gerçekten düşük mü? Türkiye'de, Avrupa’nın en büyük çimento ve beton üreticilerinden biri olarak, bu sisteme geçmek kolay olmayacaktır. Üstelik plastik tuğla üretimi için özel fabrikalar kurulması, yeni iş gücü eğitimi ve büyük yatırım gerekecektir.
Geleneksel beton ve çelik endüstrisi köklü bir geçmişe sahipken, kim risk alıp tamamen yeni bir sistemle bina yapmaya kalkışacak? Üstelik bu tuğlalar şu an sadece belirli alanlarda test ediliyor, tam anlamıyla yaygınlaşması için zamana ihtiyaç var. Türkiye'de plastik atıkların geri dönüştürülmesi de hala büyük bir sorunken, bu kadar büyük çaplı bir dönüşüm mümkün mü?
***
Plastik tuğlalar, atık sorununu çözebilir mi? Evet, ama burada da büyük bir soru işareti var. Plastik, doğada binlerce yıl çözünmeden kalıyor. Peki ya bu tuğlaların ömrü bittiğinde ne olacak? Geri dönüştürülmesi mümkün mü, yoksa yeni bir plastik atık kriziyle mi karşılaşacağız?
Ayrıca yangın riski… Plastik yanıcı bir malzemedir. Peki, bu tuğlalar yüksek sıcaklıklarda nasıl bir tepki verecek? Bir apartmanda yangın çıktığında, duvarlar alev alıp bir cehenneme mi dönüşecek? Betonun en büyük avantajlarından biri yanmaz olması. Bu plastik tuğlaların ne kadar güvenli olduğu konusunda yeterince şeffaf bir bilgi var mı?
***
Plastik tuğlalar kulağa heyecan verici geliyor, ama şimdilik masal mı, gerçek mi olduğu belirsiz. Türkiye gibi bir ülkede kullanılabilmesi için daha fazla test, daha fazla araştırma ve daha fazla şeffaflık gerekiyor. Eğer bu teknoloji gerçekten güvenilir ve sürdürülebilir olursa, elbette ki değerlendirilmelidir fakat aceleyle atılacak bir adım, geri dönüşü olmayan hatalara yol açabilir.
Belki de bu plastik tuğlalar geleceğin yapı malzemesi olacak. Belki de sadece bir pazarlama ürünü olarak tarihin tozlu raflarına kalkacak fakat şu an için, gerçek bir devrim olup olmadığına karar vermek için elimizde yeterince somut veri yok.
