Kumçatı beldesi, kent merkezinden 10 kilometre uzakta, 5 mahalleden oluşan bir yerdir. Burada yaklaşık 1000 dönüm arazide susam ikinci ürün olarak yetiştiriliyor. Beldenin Cudi ve Gabar dağlarının eteğinde bulunan susamları, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından geçen yıl onarılan 154 yıllık su değirmeninde geleneksel usullerle öğütülüp tahine çevriliyor. Üreticiler, yaklaşık 1 ton susamdan 800 kilogram tahin elde ediyorlar. Tahin, geçen yıl Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Dergul” ismiyle tescil edildikten sonra satışları arttı. Su değirmeninde kışın günde 400 kilogram tahin üretiliyor ve birçok ile gönderiliyor.
“TAHİNİMİZ ÖZGÜN LEZZETİYLE TÜKETİCİLERİN TERCİHİ OLDU”
Tarım ve Orman İl Müdürü Oktay Sezgin yaptığı açıklamada, Dergul tahininin kentte yetişen susamın su basıncıyla öğütülmesiyle yapıldığını, markalaşması için müdürlük olarak 2 yıl önce coğrafi işaret başvurusu yaptıklarını hatırlattı. Türk Patent ve Marka Kurumu’nun 2 yıl önce yapılan başvuruyu geçen yıl kabul ettiğini belirten Sezgin, “Tahinimiz özgün lezzetiyle tüketicilerin tercihi oldu. Bu güzel tadın Şırnak dışında ve komşu ülkelerde de tüketilmesi çok uygun. Müdürlük olarak işletmelerimizin gıda denetimlerini yapıyoruz.” dedi.
Tahinin tescillenmesiyle üretiminin ve ürüne olan ilginin arttığını vurgulayan Sezgin, üreticilere yeni pazarlar oluşturması için tescillenmenin olumlu etkilerini gördüklerini söyledi. Sezgin, “Daha önce ürünün güvenilir olup olmadığını Müdürlüğümüze soruyorlardı. Bu konuda çok sayıda telefon alıyorduk. Tescillenmeden sonra bölgede tahin üretimi ve tüketimi arttı. Bunun sevincini yaşıyoruz. Şırnak’ta böyle yöresel ürünlerin tescillenmesi için çalışmalarımız devam ediyor.” diye konuştu.
“SİPARİŞLERE YETİŞMEKTE ZORLANIYORUZ”
Tarihi değirmenin işletmecisi Misbah Demir de beldede yetişen susamı su değirmeninde hijyenik bir ortamda tahine dönüştürdüklerini, internet üzerinden sipariş aldıklarını, ürünü Türkiye’nin her yerine gönderdiklerini ifade etti.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2 yıl önce değirmeni onardığını ve kültür mirası olarak tescil ettiğini anlatan Demir, şöyle devam etti: “Tahin tescillendikten sonra daha fazla talep görüyor. Özellikle kış aylarında satışları yükseliyor. Değirmenin 154 yıllık bir geçmişi var. Burada tahin yüzde 100 susamdan yapılıyor. Herhangi bir katkı maddesi yok. Susam da bölgede tamamen doğal yöntemlerle yetiştiriliyor. Değirmende kışın günde yaklaşık 400 kilogram tahin üretiyoruz. Yazın su az olduğu için sadece un öğütüyoruz. Tahin tescillendikten sonra siparişlere yetişmekte zorlanıyoruz.”
“30 YILDAN FAZLADIR BURAYA GELİYORUM”
Üretici Saliha Sanrı da uzun yıllardır su değirmenine susamlarını getirip tahine çevirdiklerini anlattı. Sanrı, “Susamlarımızı temizleyip buraya getiriyoruz. Burada tuzlayıp değirmende öğütüyoruz. 30 yıldan fazladır buraya geliyorum. Burası tarihi bir değirmen. Su değirmeninin tahini de unu da daha lezzetli oluyor.” dedi. Kamil Atan da doğal olduğu için 30 yıldır su değirmenini kullandıklarını belirtti. Atan, “Değirmende yapılan tahinin coğrafi işaret alması bizi çok memnun etti. Bu sayede tanıtımı yapıldı.” ifadelerini kullandı.
DERGUL TAHİNİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Şırnak (Dergul) Tahini, pekmezle karıştırıldığında kışın en sevilen gıdalarından biridir. Ama tek başına da çok sağlıklıdır. Kabuğundan ayrılmış, ezilmiş ve kavrulmuş susam tohumlarından yapılan Şırnak (Dergul) Tahini, biraz acımsı bir lezzete sahiptir ve özellikle İran, Türkiye ve Orta Doğu mutfaklarında sıkça kullanılır.
Şırnak (Dergul) Tahininin en bilinen faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmesi, kolesterolü azaltması ve kalp hastalıkları ve inme riskini düşürmesi vardır.
ŞIRNAK (DERGUL) TAHİNİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Şırnak (Dergul) Tahini, tekli veya çoklu doymamış yağlar bakımından zengindir. Bu da ona iltihaplanmayı önleyici ve bağışıklık sistemini destekleyici özellikler kazandırır. Ayrıca kolesterol seviyesini düşürerek kalp hastalıkları ve inme riskini azaltır.
Şırnak (Dergul) Tahininin içerdiği kalsiyum ve magnezyum da kan basıncını dengelemeye yardımcı olur.
Şırnak (Dergul) Tahininin faydaları şunlardır:
• Bağışıklık sistemini güçlendirir • Kolesterol seviyesini azaltır • Kalp hastalıkları ve inme riskini düşürür • Kan basıncını dengelemeye yardımcı olur • Beyin gelişimine katkı sağlar • Yüksek antioksidan kaynağıdır • Kemik sağlığını korur • Demir emilimini artırır, kansızlığı önler • Antikanser etkisi vardır • Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını iyileştirir • Cilt sağlığını geliştirir • Bağışıklık sistemini güçlendirir • Tahin, vitamin ve mineral açısından zengin bir besindir. Antiinflamatuar, antioksidan ve antibakteriyel özellikleri sayesinde vücudu hastalıklardan korur ve iltihaplanmayı azaltır.
1. Kolesterol seviyesini azaltır. Tahin, lignan adı verilen antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar, düzenli ve aşırıya kaçmadan tüketildiğinde kan kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olur.
2. Kalp hastalıkları ve inme riskini düşürür. Tahin, antioksidanlar bakımından zengindir. Bu da kolesterolü azaltmasının yanında kalp hastalığı ve inme riskini de düşürür.
3. Kan basıncını dengelemeye yardımcı olur Tahin, çoklu doymamış yağ asitleri, proteinler, E vitamini, sesamin, sesamolin ve sesamol gibi lignanlar içerir. Bu bileşikler, yüksek kan basıncını normal seviyelere indirmeye yardımcı olur.
4. Beyin gelişimine katkı sağlar. Tahin, susam tohumundan elde edilir. Susam tohumları, beyin sağlığını destekleyen ve özellikle demans ve Alzheimer gibi hastalıkların belirtilerini azaltan antioksidanlar içerir.
5. Yüksek antioksidan kaynağıdır. Tahin, vücuttaki serbest radikallerin zararını önleyen ve kalp hastalığı, kanser gibi bazı hastalıklara karşı koruyan lignan adı verilen antioksidanlar içerir.
6. Kemik sağlığını korur. Tahin, kemik yapısını korumaya ve geliştirmeye yardımcı olan yüksek miktarda magnezyum içerir.
7. Demir emilimini artırır, kansızlığı önler. Tahin, demir içerir. Demir, kırmızı kan hücrelerinin sayısını artırarak, demir eksikliği ve yorgunluk gibi belirtileri olan anemi hastalığını önlemeye yardımcı olur.
8. Antikanser etkisi vardır. Tahin, sesamin ve sesamol adı verilen iki önemli antioksidan içerir. Bu antioksidanlar, bazı kanser hücreleriyle savaşarak antikanser etki gösterebilir.
9. Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını iyileştirir. Tahin, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını korumaya ve iyileştirmeye yardımcı olan bileşikler içerir. Ayrıca vücuttaki toksinleri atılmasına da katkı sağlar.
10. Tahinin sağlığa faydaları inkar edilemez ancak tüketim miktarına da dikkat etmek gerekir. Aşırı tüketim, olası yan etkilere ve komplikasyonlara neden olabilir.
11. Cilt sağlığını geliştirir. Tahin, susam tohumlarından yapılır. Susam tohumları, cilt hücrelerinin yenilenmesine ve yaşlanma belirtilerinin geciktirilmesine yardımcı olan amino asitler, E vitamini, B vitamini, mineraller ve yağ asitleri içerir.
