Yapay zekâ sadece sorularımıza cevap vermiyor, alışveriş sepetimizi de doldurmaya başladı.
Similarweb’in açıkladığı veriler çok şey söylüyor. Düşünsenize, Walmart’ın Ağustos ayındaki yönlendirme tıklamalarının beşte birini ChatGPT sağlamış.
Yani insanlar Google’a yazmak yerine, “ChatGPT, bana uygun bir çamaşır makinesi bul” diyor ve Walmart’a yönleniyor. Üstelik trafik Temmuz’a kıyasla %15 artmış.
Etsy’nin trafiğinin %20’sinden fazlası, Target’ın %15’i, eBay’in %10’u yine ChatGPT üzerinden geliyor.
Şimdi, “O zaman e-ticaretin kralı ChatGPT mi oldu?” diye sorabilirsiniz.
Henüz değil. Yönlendirmeler toplam ziyaretlerin %5’inden azını oluşturuyor. Yani ChatGPT henüz kapıda duran yeni oyuncu.
OpenAI ve Harvard’ın araştırmasına göre ChatGPT’ye gelen sorguların %2’si alışverişle ilgili. Küçük bir yüzde gibi duruyor ama günde yaklaşık 50 milyon alışveriş sorgusu demek. Başlı başına bir e-ticaret ekosistemi aslında.
Peki, Amazon ne yapıyor?
Bildiğiniz gibi Amazon hiçbir zaman dışarıya çok da bel bağlayan bir şirket olmadı. Yine öyle oldu. AI botlarını engelleyerek ChatGPT’den gelen yönlendirmeleri sınırladı.
Sonuç? Ağustos ayında ChatGPT trafiği %18 düşmüş ve %3’ün altına inmiş. Bunun yerine kendi AI sohbet aracı Rufus’u öne çıkarıyor, hatta reklamlara entegre ediyor. Yani “Benim evime ChatGPT ile girme, kendi kapımdan geç” diyor kısaca.
Gelelim Avrupa’ya… Ecommerce Europe’un yayımladığı rapora göre Avrupa e-ticareti geçen yıla oranla %7 büyümüş ve 819 milyar euro hacme ulaşmış.
Enflasyondan arındırınca reel büyüme %4,2. Yani kriz, enflasyon derken Avrupa hâlâ alışverişte hız kesmiyor. Üstelik bu yıl da benzer büyüme bekleniyor.
Bölgeler arasında Doğu Avrupa %18 ile coşarken, Batı Avrupa %5’te kalmış. Bu arada Avrupa nüfusunun %73’ü online alışveriş yapıyor. Yani sokakta yürüyen her dört kişiden üçü bir şekilde internetten sipariş veriyor.
Ama herkes aynı tabloyu çizmiyor. Mesela Hollanda…
Orada 2025’in ilk yarısında online harcamalar 17 milyar euro olmuş ama yıllık bazda %1 düşüş göstermiş.
İlginç olan, ürün harcamaları %3 artarken hizmet harcamaları %7 azalmış. İnsanlar evlerine eşya alıyor ama tatile çıkmıyor gibi bir tablo. Ev & Yaşam kategorisi %19 büyümüş; adet bazında da %7 artış var.
Sınır ötesi alışverişler 2,3 milyar euro, adet bazında %8 artış göstermiş. Çinli mağazalardan alışverişler 6,5 milyon adede ulaşmış, ABD ve İngiltere’den ise düşüş var. Hollandalıların Çin’e olan ilgisi açık açık görülüyor.
Bu noktada Amazon’un satıcı dağılımına bakmak da önemli. Marketplace Pulse’un verilerine göre Amazon’da aktif satıcıların %50,03’ü artık Çinli.
2015’te Amazon.com’a kayıt olanların sadece %7,1’i Çinliydi. Amerikalılar %70,6 ile ezici çoğunluktaydı.
Artık tablo tersine döndü. 2024’te yeni kayıtların %62,3’ü Çinli, sadece %26,8’i Amerikalı. Çinli satıcılar sayıca çoğunluk olsa da, gelir tarafında ABD hâlâ önde. Amerikalı satıcılar 157 milyar dolar, Çinliler 132 milyar dolar hacim yaratıyor.
Ortalama yıllık gelirde de ABD’li satıcılar 884 bin dolar ile Çinlilerin 393 bin dolarının iki katından fazlasını kazanıyor. Yani “çok satıcı, az kazanç” modeli Çinlilerde; “daha az satıcı, yüksek kazanç” modeli Amerikalılarda.
Bence bundan sonrası tüketicinin tercihiyle şekillenecek. İnsanlar kimin reklamını, kimin sohbet robotunu seçecek? Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz artık “ChatGPT, bana en ucuzunu bul” cümlesi hayatımızın bir parçası olacak.
