Uzun menzilli füze ve hava savunma sistemi ihalesini Çinli firmaya veren iktidarın tepkilere rağmen, kararlılık tavrı sergilemes
Uzun menzilli füze ve hava savunma sistemi ihalesini Çinli firmaya veren iktidarın tepkilere rağmen, kararlılık tavrı sergilemesiyle Washington’da kaygı arttı. Kriz, derinden büyüyor!
Türk hükümetinin uzun menzilli füze savunma sistemi ihalesinde bir Çin firmasını seçtiğini ilan etmesi, Washington ve NATO’da ciddi kaygılara neden oldu. Konuyla ilgili BBC’ye değerlendirmede bulunan uzmanlar, bu kaygının varlığı konusunda hem fikir. Türkiye’de ABD yönetimi ile ilişkilerini yürüten ekipten üst düzey bir diplomatik kaynak, ABD’nin kaygısının özellikle iki nedenden kaynaklandığını ifade etti. Birincisi, İran ve Kuzey Kore ile olan ilişkilerinden dolayı ABD tarafından Çinli şirkete ambargo konmuş olması. İkincisi ise Çin sisteminin NATO hava savunma sistemine uyumunun güçlüğü ve tehlikesi. Ankara, Çinli CPMIEC şirketinin hava ve füze savunma sisteminin NATO ile uyumlu hale getirilmesinde bir sakınca olmadığında ısrar ediyor.
İkna olmadı
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkiliye göre, ABD yönetimi hâlâ Ankara’nın konu ile ilgili olarak getirdiği açıklamadan ikna olmuş değil ve bu seçim ile ilgili olarak ciddi endişelerini koruyor. Çin sistemini NATO sistemine uyarlayabilmek teknik olarak belki mümkün olsa da NATO aslında bu konuda adım atmak için birçok nedenden dolayı istekli değil. Konuyla ilgili uzmanların bir başka ortak görüşü ise, Çinlilerin bugün dünyada en saldırgan siber saldırıları yapan bilgisayar korsanlarının ülkesi olarak anılması ve bundan dolayı, NATO ile Çin sisteminin uyumlu hale getirilmesi halinde, Çinli program yazılımcılarının NATO bilgi sistemine sızma ihtimali. Ankara’nın Çin sistemini seçmesinin temel nedeni, uzun süredir öncelik olarak kabul edilen yerli savunma sanayisini geliştirmek ve sektörde teknik bilgiye sahip olabilmek. ABD’liler bu teknik bilgileri vermemekte direndi.
Türkiye zayıfladı
Ankara’nın bu füze seçim kararının Türkiye’nin kendisini bölgede yalnız hissettiği bir dönemde gelmesi dikkat çekici. Uzmanlar, “Çin, Türkiye için ABD’ye alternatif bir müttefik olamasa da, özellikle Suriye krizinde Ankara, ABD’nin kendisini yalnız bıraktığını düşünüyor. Böyle bir ortamda Rusya ve Çin’in ise Orta Doğu’da kendi müttefiklerini koruduğu görülüyor. Suriye krizi farklı şekillerde Türkiye’yi zayıf düşürdü. Ankara yeniden kuvvetli olmanın yollarını arıyor” diyor.
Washington ve NATO’dan uyarı
ABD ve NATO, Türkiye’den füze savunma sistemiyle ilgili kararını gözden geçirmesini istiyor. ABD’li yetkililer, bu konudaki kaygılarını Türk yetkililere ilettiklerini ve görüşmelerin süreceğini söyledi. NATO da Ankara’nın diğer müttefikleriyle uyumlu bir sistem seçmesini beklediklerini açıkladı. Başbakan Tayyip Erdoğan, füze savunma sistemi ihalesinin bir Çin firmasına verilmesine yönelik tepkilere şu yanıtı vermişti: “NATO’ya uygun düşmüyor demek doğru değil. Bizim teknisyenlerimiz çalışmaları yürüyecek. Sözleşmemizde NATO dışında silah alamazsınız diye bir madde de yok.” ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Marie Harf, endişeleri Türk yetkililere ilettiklerini söyledi. Harf, “Türk hükümetine, ABD’nin yaptırım uyguladığı bir şirketle sözleşme görüşmelerine ilişkin ciddi kaygılarımızı ilettik” dedi. Türkiye’ye bir eleştiri de NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen’den geldi. Rasmussen, “Bizim için önemli olan her ülkenin diğer ülkelerle aynı sistemler içinde faaliyet gösterebilmesidir. Umarım Türkiye de buna uyar” diye konuştu.
