Her gece milyonlarca insan, akıllı telefonlar, tabletler ve televizyon ekranlarının başında saatler geçiriyor. Ancak bu masum görünen alışkanlık, bilim insanlarının ve sağlık uzmanlarının uyarılarıyla korkutucu bir gerçeği gözler önüne serdi.
Ekranlardan yayılan mavi ışık, yalnızca uyku düzenini bozmakla kalmıyor, aynı zamanda kanser riskini artırdı.
Yeni araştırmalar, bu görünmez tehdidin vücudun doğal savunma mekanizmalarını zayıflatarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ortaya koydu.
MAVİ IŞIĞIN KARANLIK ETKİLERİ
Mavi ışık, özellikle akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ve LED aydınlatmalardan yayılan yüksek enerjili bir ışık türü.
Gündüz saatlerinde uyanıklığı artırmak ve bilişsel fonksiyonları desteklemek için faydalı olan bu ışık, gece saatlerinde tam tersi bir etki oluşturdu.
ABD’deki Harvard Tıp Fakültesi’nden nörolog Dr. Steven Lockley, “Mavi ışık, vücudun biyolojik saatini düzenleyen sirkadiyen ritmi bozarak melatonin üretimini baskılıyor. Melatonin, sadece uykuya geçişi kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle mücadelede kritik bir rol oynuyor” dedi.
Melatonin, epifiz bezi tarafından karanlıkta salgılanan ve vücudun biyolojik saatini düzenleyen bir hormon.
6 süper besin kansere kalkan oluyor! Bağışıklığı güçlendiriyorlar! Bağırsakların şampiyonları
Araştırmalar, melatoninin tümör büyümesini baskıladığını ve özellikle meme ve prostat kanseri gibi hormonla ilişkili kanser türlerine karşı koruyucu bir kalkan oluşturduğunu gösterdi. Ancak gece saatlerinde mavi ışığa maruz kalmak, bu hormonun üretimini ciddi şekilde engelledi.
Journal of Neuroscience dergisinde yayımlanan bir çalışma, mavi ışığın melatonin üretimini %70’e varan oranda azaltabileceğini ortaya koydu.
KANSER RİSKİ VE BİLİMSEL KANITLAR
Son yıllarda yapılan araştırmalar, mavi ışığın kanser riskiyle olan bağlantısını net bir şekilde ortaya koydu.
Environmental Health Perspectives dergisinde yayımlanan bir çalışmada, gece vardiyasında çalışan ve sürekli yapay ışığa maruz kalan kadınlarda meme kanseri riskinin %30 daha yüksek olduğu tespit edildi. Benzer şekilde, Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention dergisinde yayımlanan bir araştırma, gece ışığına maruz kalmanın tiroid kanseri riskini artırabileceğini gösterdi.
Kansere yakalanma riski olan meslekler belli oldu! Uzmanlardan hayat kurtaran öneriler
Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden sirkadiyen ritim uzmanı Doçent Dr. Sean Cain, bu durumu şöyle açıkladı:
“Gece boyunca mavi ışığa maruz kalmak, vücudun doğal ritmini altüst ediyor. Bu, yalnızca uyku kalitesini düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda bağışıklık sistemini zayıflatarak kanser hücrelerinin çoğalmasına zemin hazırlıyor.”
Cain, özellikle gençlerde ve gece çalışanlarda bu riskin daha yüksek olduğunu vurguladı.
UYKU DÜZENİ VE SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
California Üniversitesi’nden uyku uzmanı Profesör Matthew Walker, “Uyku, insan vücudunun en güçlü yenilenme mekanizmasıdır. Mavi ışık, REM uykusunu kesintiye uğratarak hafıza, bağışıklık sistemi ve metabolik süreçler üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratıyor” dedi.
Walker’a göre, gece ekran başında geçirilen her saat, vücudun kendini onarma yeteneğini baltaladı.
İŞTE BİLİMSEL TEMELLİ ÖNERİLER:
Ekran Süresini Sınırlandırın: Yatmadan en az iki saat önce akıllı telefon, tablet ve bilgisayar kullanımını bırakın. Dr. Lockley, “Bu, melatonin üretimini desteklemek için en basit ve etkili yöntem” dedi.
Kırmızı Işık Kullanın: Kırmızı dalga boyuna sahip gece lambaları, melatonin üretimini destekledi. Ohio Eyalet Üniversitesi’nden Profesör Randy Nelson, “Kırmızı ışık, mavi ışığın aksine biyolojik saati bozmuyor ve uyku kalitesini artırıyor” dedi.
Mavi Işık Filtreli Gözlükler: Kehribar renkli mavi ışık filtreli gözlükler, gece ekran kullanımının zararlarını azaltabilir. Ancak, Toronto Üniversitesi’nden yapılan bir araştırma, bu gözlüklerin etkinliğinin tam olarak kanıtlanmadığını, ancak melatonin üretimini desteklediğini gösterdi.
Erkeklerdeki meme kanseriyle ilgili bilinmeyen gerçekler
Karanlık ve Sessiz Bir Uyku Ortamı: Yatak odasında loş ışıklar kullanın ve tamamen karanlık bir ortam yaratmaya özen gösterin. Uzmanlar, “Uyku hijyeni, kanser riskini azaltmanın yanı sıra genel sağlığı da iyileştiriyor” dedi.
TOPLUM SAĞLIĞI İÇİN ÇAĞRI
Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, her beş kişiden biri hayatı boyunca kanserle karşılaştı.
Dr. Cain, “Toplum olarak gece ışık kirliliğini azaltmak zorundayız. İş yerlerinde ve evlerde daha az mavi ışık içeren aydınlatmalar kullanarak bu sorunu çözebiliriz” dedi.
Gece ekran başında geçirilen saatler, m*/89odern yaşamın kaçınılmaz bir parçası gibi görünse de, uzmanlar bu alışkanlığın sağlık üzerindeki yıkıcı etkilerine dikkat çekti.
