Hangi çalışanlara kasa tazminatı ödenir?

Kasa tazminatı diğer adıyla mali sorumluluk tazminatı; işyerinde değer ihtiva eden malzeme, para, evrak veya demirbaş ile ilgili görevlendirme yapılan ya da mesleği gereği görevi olan sigortalılara ödenmektedir. Özü itibariyle bu kalemden yapılacak ödemelerin amacı; sigortalının yaptığı işten dolayı aldığı sorumluluktan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle; kasa tazminatı her sigortalıya ödenemeyecek, bunun yanı sıra her sorumluluk da kasa tazminatını doğurmayacaktır. Ancak sahip olduğu sorumluluktan dolayı olası açıkları kapatma amacıyla sorumluluk yüklenen sigortalıya ödenebilecektir. Kasa tazminatı alan sigortalı, yaptığı riskli işten dolayı uğrayabileceği zarara karşı bir nevi korunduğu varsayılmaktadır.

Kasa tazminatı ödemek zorunlu mu?

Diğer yandan kasa tazminatı ödemesi zorunlu değildir. Sigortalının işyerinde mali sorumluluğu olması, kasa tazminatı ödeneceği sonucunu doğurmaz. Bu yönüyle ihtiyari bir ödeme olarak kabul edilir.

Hangi görevlere kasa tazminatı ödenir?

Kasa tazminatına örnek olarak; parasal işlemler, kıymetli evrak ya da malzeme/eşya muhafazası ve benzeri görevler verilebilir. Bu bağlamda, ilk akla gelen görevler; nakit akışında, muhasebe işlerinde, banka işlemlerinde, kasa işlerinde, depoda ve malzeme giriş çıkışında yapılan işler olarak düşünülebilir. Bu görevlerde çalışan personele ve amirlerine yapılan kasa tazminatı ödemeleri makul kabul edilebilecektir. Bu işlerde çalışan işçiler kasa açığı verdikleri durumlarda işveren tarafından açığın karşılanması talebi ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Dolayısıyla ödenen bu kalem ile işçi, açıklara karşı korunacaktır.

Kasa tazminatı prime tabi mi?

Bu kapsamda kasa tazminatları, ücret niteliğinde kabul edilmediğinden dolayı prime esas kazanca tabi olmayacaktır. Nitekim 5510 sayılı yasanın 80 inci maddesinde de prime tabi olmayacak kalemler arasında kasa tazminatı gösterilmiştir. Bu noktada sigortalının fiilen çalıştığı sürede karşı karşıya kaldığı riske karşı tanzim etme amaçlı ödemenin; yıllık izin gibi çalışılmayan dönemlerde ödenmemesi gerekmektedir. Çalışılmayan sürelere kasa tazminatı ödenmesi durumunda, tazminatın prime tabi tutulmaması olanaklı olmayacaktır. Bir başka deyişle tazminatın fiilen çalışılan günler için ödenmesi ve prime tabi tutulmaması gerekmektedir.

Diğer yandan kasa tazminatı tutarı ile sigortalının brüt ücreti arasında denge olması gerekmektedir. Sigortalının brüt ücreti içinde kasa tazminatı olarak verilen rakamın her ne kadar belirlenmiş yasal bir sınır olmasa da önemli bir orana ulaşması soru işareti doğurabilecek, örtülü ücret ödemesini düşündürebilecektir. Bu da ödemenin primden kaçınmak amacı ile yapıldığı yönünde geriye dönük denetime neden olabilecektir.

Öte yandan söz konusu sorumluluğu bulunmayan sigortalılara sırf prim yükünü hafifletmek amaçlı olarak işverence yapılacak ödemelerin tespit edilmesi halinde; prime tabi tutulacağı gibi idari para cezasına muhatap olunacak, desteklerden yararlanmalar kısıtlanacaktır.

Kasa tazminatından vergi kesilecek mi?

Her ne kadar sosyal güvenlik mevzuatında kasa tazminatları prime tabi tutulmamış olsa da gelir vergisi açısından ücret niteliğinde ödeme olarak kabul edildiği için gelir vergisi ile damga vergisine tabi olacak ve kesinti yapılacaktır. Yine kasa tazminatlarının kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekmektedir.

Bir Soru – Bir Yanıt

2022 yılında sigortadan çıkışım yapılmıştı. Benim haberim olmadan o yıldan beri üzerime şirket olduğundan Bağkurlu olmuşum. Bağkur borcuma göre en düşük primden hesap yapılmış. Emekliliğime olumsuz etkisi olur mu? Bağkur primimi geriye doğru yükseltebilir miyim?

Şirket ortaklığı nedeniyle 4/b (Bağ-Kur) tescilinin yapıldığı, tescilin prime esas kazancın alt sınırından yapılarak 4/b (Bağ-Kur) süresince yine alt sınırdan borç tahakkuku oluşturulduğu anlaşılıyor.

Bu durumda söz konusu süre için alt sınırdan her ay için tahakkuk ettirilen prim tutarının yükseltilmesi mümkün değildir. Diğer taraftan emekli aylığı hesaplamasında ortalama aylık kazanç, bağlanacak emekli aylığına doğrudan etki etmektedir Bu nedenle alt sınırdan borçlandırılan dönem, ileride bağlanacak emekli aylığına olumsuz etki yapabilecektir.

Ancak emeklilik tarihinin ileriki bir tarihte olması nedeniyle, Bağ-Kur borcunun ödemeyerek beklenmeyi tercih edebilirsiniz. Beklediğiniz sürede şayet i Bağ-Kur borçlarının silinmesine ilişkin bir yasa çıkar ise silinen Bağ-Kur günlerini ihya edebilirsiniz. İhya işlemi (canlandırma-silinen günlerin geri kazanılması) yapılırken de üst sınırdan borçlanma tercih edilerek ileride bağlanacak emekli aylığına olumsuz etkisi ortadan kaldırılabilir.

Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com