Haziran ayında milyonları sokaklara döken gösteriler, yeni doğan orta sınıf ile yoksulluk arasında ince bir çizgi olduğunu göste
Haziran ayında milyonları sokaklara döken gösteriler, yeni doğan orta sınıf ile yoksulluk arasında ince bir çizgi olduğunu gösterdi
Brezilya’nın yeni orta sınıfı tüm dünyada yükselen ekonomik hareketliliğin de sembolü oldu. Fakat Brezilya’da Haziran ayında milyonları sokaklara döken gösteriler, orta sınıf ve yoksulluk arasında ince bir çizgi olduğunu gösterdi. “C Sınıfı” olarak bilinen orta sınıfta satın alma gücünün artması, halkın elektrikli ev aletleri satın alabilmeleri ve seyahat imkanlarına sahip olmalarının yanı sıra Brezilya’da popüler olan şık düğünler yapabilmelerinin de önünü açıyor. Son 10 yılda, Brezilyalılar düğün harcamalarını yüzde 50 artırdı. Ama Haziran ayında, ev aletlerine ve hizmetlere rahat erişimin yeterli olmadığı görüldü. Konfederasyon Kupası turnuvaları sırasında milyonlarca Brezilyalı protesto gösterileri için ülke çapında sokaklara döküldü. Protestocuların yolsuzluktan, Dünya Kupası ve Olimpiyatlar için yapılacak harcamalara kadar birçok kaygıları vardı. Öfkenin büyük bir kısmı, orta sınıfın taleplerinden kaynaklanıyordu.
Halk hizmet istiyor
Halk, kamu hizmetlerine daha çok yatırım ve devlet okulları, hastaneler ve toplu ulaşımın geliştirilmesini istiyorlardı. Sokaklarda en çok duyulan slogan “Halk uyandı” ifadesi oldu.
“Favela İzleme” olarak bilinen sivil toplum örgütünün koordinatörü Jailson de Souza de Silva, “C Sınıfı” olarak bilinen halkın tüketici olarak memnun olduklarını ama vatandaş olarak artık yeni talepleri olduğunu söyledi. “Halkın gıda ve farklı ürünlere daha rahat erişiminin olması çok güzel. Ama artık siyasette söz sahibi olmak ve karar alma sürecine daha etkin şekilde katılmak istiyorlar” diyen Silva, Brezilya hükümetinin tarih boyunca kendini toplumun ihtiyaçlarına mesafeli tuttuğunu dile getirdi. Silva’ya göre, toplum, devletin kendilerinden çok fazla şey aldığını ama çok az şey verdiğini düşünüyor. Vergiler çok yüksek ama karşılığında sağlık, eğitim, konut ve güvenlik yatırımları hâlâ çok düşük. Sao Paulo Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi Vladimir Safatle, eski devlet başkanı Luiz Inacio Lula da Silva hükümeti döneminde yükselen bir hareketlilik olduğunu, ama halkın bu hareketliliğin artık durduğu kanısında olduğunu ifade ediyor. Safatle, “Güçlü bir büyüme oldu ama hayat kalitesinin arttığını hissetmiyoruz. Orta sınıf, devlet okulları ve hastanelerin çok zayıf olması nedeniyle özel hizmetlere yaptıkları harcamaların, maaşlarını erittiği görüşünde” diye konuşuyor. Data Popular adlı araştırma merkezi müdürü Renato Meirelles, Brezilya’da orta sınıf mensubu olmanın birçoklarının aklına gelebilecek gelişmiş bir ülkenin orta sınıfı olmakla aynı olmadığını vurguladı. Brezilya’da, dört kişilik bir ailede maaşın, kişi başına 150 dolardan biraz fazlasına düşmesi aileyi bu sınıfa dahil edebilir. Meirelles, “Çok düşük görünüyor ama yeni orta sınıf son birkaç yılda gelirlerinin arttığını gördü” dedi.
Gecekondu semtleri
Brezilya’da gecekondu semtleri olarak bilinen “favela” larda yaşayan 12 milyon kişinin yüzde 60’ı bu orta sınıfa dahil. Meirelles, “Tabi ki gidilecek daha çok yol var. Ama bu grup içindeki halk, eğitim ve sağlık işleri gibi en temel ihtiyaçlarını karşılaşabiliyor” yorumunu yaptı. Rio’nun favelalarında yaşayan ve kendi ebeveynlerinin yoksul hayatlarıyla kısıtlı kalmayarak eğitimin ne kadar önemli olduğunun farkında yaşayan yeni bir nesil var artık.
Üniversitelere ilgi arttı
Halk, ilk başta, istikrarlı bir iş sahibi olma hayalleri kuruyordu ama artık daha geniş bir yelpazeye yayılmış seçenekleri olduğunu biliyor. Gençler de “Artık bir şeyler değişiyor. Bizim dahil olduğumuz topluluktaki herkes artık üniversiteye gitmek istiyor. İleriye dönük büyük bir adım attığımızı düşünüyoruz” diye konuşuyorlar. “C sınıfı” mensubu Taina ve Francisco, kilisede evlendikten sonra kutlamak için başka bir düğün salonuna gidiyor. BBC muhabirinin tanıştığı Taina ve Francisco, düğün harcamaları için 4 bin dolar biriktirdi. Düğün salonu, Mare’ye yakın, daha çok işçi sınıfının yaşadığı Ramos mahallesinde. Mütevazı ama bir yandan da duvarlara asılı mor ve beyaz perdeler, aynı renklerde çiçekler ve masalara bağlı fiyonklarla lüks bir yer. Üç katlı düğün pastasının tepesinde gelin ve damat figürleri var. Genç çift bu düğünü yapabilmek için 4 bin dolar biriktirdi ve yaklaşık 100 kişiyi davet etti. Partide, bolca yemek ve içkinin yanı sıra folklorik bir dans ekibi de vardı. Erkekler başlarında hasır şapkalarla kadınların karşısına geçip kollarını birleştirdi ve çiftler halinde bir tünel oluşturdu. Gelin ve damat da eğilip danslar eşliğinde bu tünelden geçti. Bu evli bir çift olarak onların attığı ilk adım oldu. Çiftin geleceğe dönük hırsları ve kendilerini bu orta sınıfa dahil eden ekonomik hareketliliğin devam etmesine yönelik istekleri var.
