Az zamana çok şey sığdırmak Prof. Dr. Saim Sakaoğlu gerçeği

Az zamana çok şey sığdırmak Prof. Dr. Saim Sakaoğlu gerçeği

Derin bilgisinden sadece öğrencilerinin değil tüm toplumun yararlanması için çaba gösteren, yaş haddinden emekli olalı 15 yılı geçmesine ve 83 yaşında olmasına karşın klasik emekli kavramı gibi işten elini eteğini çekip yazlığında çiçek sulamakla vakit geçirenlerden olmayan, ender şahsiyetlerden birinden söz edeceğim bu yazımda.

Az zamana çok şey sığdıran Prof. Dr. Saim Sakaoğlu.

İnsan yaşamında bazı kişilerle ilgili anılar pırlanta değerindedir, yaşamımızda pek çok insan tanırız, onlarla ilgili anılarımız da vardır ama yaşamın süzgecinde kevgirin altında kalıp tortular arasında kaybolup gitmişlerdir. Usumuzdan silinmeyenler ise güçlü kişilerin bıraktığı izlerdir. Benim de sanat ve edebi yaşamımı etkileyen, onlarla ilgili anılarım yılların penceresinde pırlanta güzelliğinde parlayanlardır.  Bunlardan bazıları ortaokulda Osman Cevat Hızal, Fikret Tarhan, lisede Cahit Külebi, Saim Sakaoğlu, Eğitim Enstitüsünde Rasim Şimşek  yaşamım boyu unutmadığım ve kopmadığım önemli şahsiyetlerdendir. Hakk''a yürüyenlere rahmet dilerken Prof. Dr. Saim Sakaoğlu''na uzun ömürler diliyorum.

Kültürümüze, edebiyatımıza ve sanatımıza emek veren aynı alanda yürüyenlere örnek olan, yol gösteren, deneyimlerinden yararlandıran bu değerli insanları gelecek nesillere tanıtmak için bazı dergilerin özel sayılar yapmalarını takdirle karşılıyor ve bu asil davranışlarını alkışlıyorum. Türk kültür ve sanatına önemli katkılarını yakından bildiğim bu dergilerden Saim Sakaoğlu hakkında özel sayı hazırlayan

a. Tarla (İstanbul), 1999

b. Millî Folklor (Ankara), 2007

c. Erciyes (Kayseri), 2008

ç. Ihlamur (Ankara-Konya) 2011

d. Çalı (Konya)  2012

e. Akpınar (Niğde), 2020

f. Temrin (İstanbul), Mayıs-Haziran 2022

dergilerinin yöneticilerini Türk halk kültürüne hizmetleri açısından takdirle karşılıyorum.

                Bunlardan İstanbul''da yayımlanan TEMRİN İki Aylık Düşünce ve Edebiyat Dergisi Mayıs-Haziran 2022 sayısını benim de  "Yarım Asırdan Fazla Süredir Kopmayan Sakaoğlu-Yardımcı Dostluk Bağı" adlı bir yazıma da yer vererek "Kökleri Bu Topraklarda Bir Ulu Çınar: Prof. Dr. Saim Sakaoğlu"  adı ile Prof. Dr. Saim Sakaoğlu''na ayırmıştır.

                "Kökleri Bu Topraklarda Bir Ulu Çınar: Prof. Dr. Saim Sakaoğlu" başlığı o kadar güzel yakışmış ki özel sayıya… Gerçekten de Sakaoğlu evrensel boyutlu bir ulu çınardır. Çünkü  1974-75''te Amerika''da University of California at Los Angeles''ta bulunduğu dönemde merkez kütüphanede bulunan alanıyla ilgili pek çok kitap ve makaleyi fişlemiş, yüzlerce makalenin de o yıllarda Türkiye''de pek bilinmeyen fotokopilerini almış, çuvallarla Türkiye''ye kitap ve makale göndererek o ulu çınarın filizken köklerini güçlendirmiştir.

                Selçuk Üniversitesi Türk Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi''ni kurarak o çınarın ululaşmasına zemin hazırlamıştır.

                Amerika''dan getirdiği kitaplar arasında bulunan Stith Thompson''ın Motif-Index of Folk-Literature adlı kitabı, Malatya Masalları üzerine yüksek lisans tezi hazırlarken çok gerekli olan bu kitabı hiç bir yerde bulamamıştım. Sakaoğlu hocama gidip durumu anlattığımda yararlanmam için bana gerekli ciltlerini vermiş, o ulu çınarın dallarından yararlanmamı sağlamıştı.

Derginin editörü Hasan Parlak''ın Derginin Notu bölümünde "Türk folkloru ve halk mimarisi alanlarında çeşitli ulusal ve uluslararası toplantılar düzenlemiş, efsaneler üzerine hazırladığı doçentlik çalışmasıyla dünyada sayılı bir kariyer edinmiş, ülkemizde de bu alana kazandırılmış ilk kaynak olarak literatürdeki yerini almış olan hocamızın, yayımlanmış olan 66 kitabının yanı sıra basıma hazır kitap dosyaları da bulunmaktadır. Ayrıca, makale, bildiri, derleme, tanıtma, aktarma, çeviri türünde yayımlanmış 2000''in üzerinde eser, değerli emeğinin diğer verimlerindendir." ifadesi yazımın başlığını "Az Zamana Çok Şey Sığdırmak - Prof. Dr. Saim Sakaoğlu Gerçeği" adını koymama vesile olmuştur.

Türk Edebiyatı ve halk bilimi alanında hizmetlerinden dolayı hayırla yad edilen, Hakk''ın rahmetine kavuşanlardan Ord. Prof. Dr. M. Fuad Köprülü, Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Prof. Ahmet Hamdi Tanpınar, Prof. Dr. Pertev Naili Boratav, Prof. Dr. Mehmet Kaplan, Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, Prof. Dr. Şükrü Elçin, Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu, Prof. Dr. Ali Berat Alptekin gibi birçok efsane şahsiyetlerin yanı sıra, çalışmalarını yakından tanıdığım ve ileri yaşlarına rağmen Türk kültürüne canla başla katkı koyan, yanık tuttukları bilim ışığından alanlarında yetişen genç kuşağı aydınlatmaya özen gösteren Prof. Dr. Tuncer Gülensoy, Prof. Dr. Umay Günay, Prof. Dr. Fikret Türkmen ve Prof. Dr. Saim Sakaoğlu gibi efsane şahsiyetler de halk biliminin ulu çınarlarıdır.

                Saim Sakaoğlu 1967''de Erzurum Atatürk Üniversitesi''ne asistan olduğu yıl Mehmet Kaplan İstanbul Üniversitesi dahil birçok üniversitede halk edebiyatı kürsüleri olmadığı gibi halk edebiyatı alanında yetişmiş akademik eleman da olmadığını işaret ederek lisansüstü eğitimlerini Türk halk edebiyatı alanında sürdürecekleri belirleyip Erzurum ve çevre illerin halk edebiyatı ürünlerini derlemek ve kayıt altına almak için işe masaldan başlayıp Saim Sakaoğlu''na Gümüşhane Masalları, Bilge Seyidoğlu''na Erzurum Masalları, Umay Günay''a Elazığ Masalları konularında tez vererek Doğu Anadolu''da geniş kapsamlı masal araştırmalarını gerçekleştirmiş, 1989''da da yüksek lisans tez danışmanım Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu bana Malatya Masallarını tez yaptırarak masal derleme çalışmalarının sahasını genişletmiştir.

Türk Halk Edebiyatı alanında Masal üzerine çalışanlar Sakaoğlu''nun "Gümüşhane Masalları", "Masal Araştırmaları". Efsane üzerine çalışanlar "Efsanelerde Taş Kesilme Motifi", "Efsane Araştırmaları" kitaplarına bakmadan edemezler. 

Temrin''deki yazısına Şeref Yılmaz "Bu toprağın Türküsü: Saim Sakaoğlu" demekle de en doğrusunu yapmış çünkü Sakaoğlu, sadece sınıfta konuyu anlatan bir hoca değil, çevresinde masalından efsanesine, fıkrasından deyimlerine, atasözlerinden türkülerine kadar her türlü halk kültürü malzemesini derleyip değerlendiren titiz bir bilim adamıdır.

Hakkında üç armağan kitabı hazırlanan Sakaoğlu;

* Kayseri Sanatçılar Derneğince "Yılın Folklorcusu Ödülü" (1982),

* Folklor Araştırmaları Kurumu tarafından "İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü" (1985),

* Tarsus Belediyesince "Karaca Oğlan Ödülü" (2004),

* Motif Halk  Eğitim ve Öğretim Vakfınca "Halk Bilim Hizmet Ödülü" (2006),

* UNIMA Türkiye Millî Merkezince "Yılın Bilim Adamı Ödülü" (2007),

* İLESAM "2012 Şeref Ödülü" (31 Mayıs 2013),

* Türk Dünyası Kültür Başkenti Eskişehir''de her ülkeden bir kişiye verilen, "Türk Dünyası Bilim Kültür ve Sanat Ödülü" (20 Mart 2014),

* Kırgızistan Tınıstanov Adındaki Isık Göl Devlet Üniversitesi tarafından, 22 Aralık 2018  Manas''ın Mirasçıları: Türk Dünyası Kültürüne Hizmet Ödülü. 

* Valeh Hacılar Uluslararası Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Vakfı 2020 Türk Dünyası Hizmet Ödülü. gibi pek çok ödüle layık görülmüştür.

Görüleceği üzere Sakaoğlu, Atatürk Üniversitesi''nde göreve başlamasının üzerinden geçen 55 yılı dolu dolu eserler vererek değerlendirmiştir. Kendisine sağlık ve afiyet dileklerimizi iletirken yeni eserler beklediğimizi de dile getirmek isteriz.

Yazarın Diğer Yazıları