Devlet aklı ile korunan devlet mi? İktidar mı?

Koray Demir başarılı bir yönetmen ve film yapımcısı. Aynı zamanda araştırmacı kişiliği ve tarih merakı onu yazarlık kulvarında da önemli çalışmalara imza atmaya yöneltiyor. Yeni kitabı, “Devlet Aklı Kimin Aklı?” da bu çalışmalarının ürünü. Demir bu kitabında, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden itibaren Türkiye’nin siyasi ve sosyal düşünce tarihinde sürekli gündeme gelen, hem devletin hem de toplumsal yapıların arka planındaki temel dinamikleri anlamaya çalışan bir bakış açısıyla “Devlet Aklı” kavramını mercek altına alıyor.

Hayatını filmler çekerek kazanan bir yönetmen, yapımcı ve yazar olarak yıllara yayılan çalışmalarının önemli bir kısmında tarihe ve Türk tarihine yönelik projelere ağırlık vermeye gayret ettiğini belirten Koray Demir, “Devlet Aklı Kimin Aklı?” adlı kitabını yazma serüvenini şöyle özetliyor:

“Tarihte tüm anlatıları dinledikçe ve olayları sadece arşivlerde değil de yaşanan coğrafyaları da içine alacak şekilde incelemeye başladığımda karşıma çıkan sonuçlar beni endişelendirdi. Bu kitap, sizi bir medeniyetin yıkılış öyküsüne bambaşka bir perspektiften bakmaya ve oradan da bugünü anlamaya bir davettir. Bu perspektif, cevaplardan ziyade soruları önemseyen bir bakış açısıyla hazırlandı. Bilginin kıymetsizleştiği, sözün değersizleştiği ve her şeyin çok hızlı tüketildiği günümüz dünyasında, soruları cevaplandırmak yerine, doğru soruları sormayı sağlayabilecek bilgileri aramaya çalışmak beklenen bir şey olmayabilir ama bu hayati bir ihtiyaçtır.”

Koray Demir, devlet aklının tarihsel süreçte nasıl bir “vatanseverlik turnusolu” olarak kullanıldığını, toplumsal bütünlüğü tehdit ettiği iddia edilen unsurları bastırmak için ne derece pragmatik bir araç haline getirildiğini de derinlemesine analiz ediyor. “Devlet Aklı”nın, çoğu zaman gerçekte halkın ve devletin iyiliğini amaçlamaktan çok iktidar sahiplerinin güçlerini koruma refleksinden beslendiğini belirtiyor.

Demir’e göre “Devlet Aklı” olarak adlandırılan bu kavram, daha ziyade güç odaklarının kendi endişeleri ve korkularına karşı geliştirdikleri bir savunma mekanizması olarak karşımıza çıkmakta. Kitap, Devlet Aklının yasal sınırların ötesinde bir hareket kabiliyeti ile iktidarı elinde tutanların eliyle sürekli bir “beka” argümanı olarak nasıl meşrulaştırıldığını tartışıyor.

“Devlet Aklı Kimin Aklı?” adlı çalışmasıyla, geçmişin alınmayan derslerinden yola çıkarak bugünü ve yarını anlamaya katkı sunmayı hedeflediğini belirten Koray Demir şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Bir işin ‘doğru, adil, meşru, hukuki olarak yapılmasını istemek’ ile ‘toplumsal bütünlüğü bozmak’ arasında bir ikileme sokulan milli ve yerli insan, her seferinde ‘toplumsal bütünlüğü bozma’ ithamından uzak durmayı seçmiştir. Fikrin tebliğcileri bu fikirlerinin yanına hemen ‘beka’ kelimesini ekleyip yönetici erkten ‘şüphe’ duyulmasının önüne geçmek istemektedirler. İçine sürüklendiğimiz bu sancılı günlerde kitabımı size sunarken, düşüncelerinizde yeni sorulara alan açmasını ve tartışmalara ilham vermesini içtenlikle umuyorum.”

2002 yılından beri profesyonel film sektöründe kendi şirketi ile çalışmalar yapmakta olan Koray Demir’in 200'ün üzerinde reklam filmi ve binden fazla tv projesi bulunmakta. 2008 yılında gerçekleştirdiği dünyanın 'ilk görsel Kuran' çalışması sonrasında yurt dışında da 20'den fazla ülkede yaratıcı projelerde yer aldı. Yeni tamamlanan ve yapımı 7 ülkede, 4 yılı aşkın süren 'Kut-ul Amare: Masaldan Gerçeğe' isimli belgesel filmin çekimleri sırasında dünya tarihçileriyle tartışmalar yaptı, Orta-Doğu ve Balkanlar'da Osmanlı Tarihi üzerinde saha çalışmaları gerçekleştirdi. 'Selanik-1876' konu başlığında, ilk Türk modern askeri darbesinin perde arkasını araştırdığı bir master tezi çalışmasını, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Yakın Çağ Tarihi Bölümünde tamamladı.

Kırmızı Kedi Yayınevi

Tel:(0212) 244 89 82

KÜLTÜR DÜNYASININ GEÇMİŞ YILI ARTIK ELİNİZİN ALTINDA

Ötüken Neşriyat’ın okurla buluşturduğu NODUL Almanak, ilk sayısında 2023 yılında Türkiye’de kültür, sanat ve edebiyat dünyasındaki gelişmelerin izini sürüyor, okurlara bütün bir yılın dökümünü sunuyor. Edebiyattan çağdaş sanata, tiyatrodan tarihe, karikatürden sinemaya kadar birçok disiplinde yıl boyu öne çıkan meseleleri, tartışma ve gelişmeleri merkezine alan NODUL Almanak, bugünün arşivini tutma iddiasıyla hareket ediyor. Yayın yönetmenliğini Şaban Özdemir, editörlüğünü Abdullah Ezik’in üstlendiği NODUL Almanak 2023’te Ercan Yılmaz, Taner Ay, Ali Yağan, Orçun Üçer, Mustafa Uçurum, Erdem Beliğ Zaman, Büşra Tan Ezik, Abdullah Ezik, Fatma Aliye Altıok, Ömer Faruk Şerifoğlu, İlona Baytar, Berfu Merve Bolulu, Canan Kızılırmak, Zeynep L. Karahan, Faysal Soysal, Kürşat Saygılı, Emel Bilge Çınar, Nursun Erel, Ziyaver Şencan, İzel Rozental, Mehmet Yılmaz ve Yahya Kemal Taştan’ın yazı ve değerlendirmeleri yer alıyor.

Editörleri Şaban Özdemir ve Abdullah Ezik NODUL’un ortaya çıkış hikayesini şöyle anlattı:

2023 biterken Ötüken Neşriyat’ın teklifiyle yılı değerlendiren bir almanak hazırlama ve 2024 yılının sonuna doğru neşretme fikri ortaya çıktı. Siyasete çok bulaşmadan vaktiyle Varlık Yayınları’nın ya da Nesin Vakfı’nın yıllıkları gibi bir salname, bir yıllık hazırlama önerisinin bu kadar zorlu olacağını çok kestiremeden teklifi kabul ettik. Yıllıkta yer alacak madde başlarını belirledikten hemen sonra yazıların tevziatını yapmak için isim belirleme aşamasına geçtik. Şunu da belirtmek gerekir ki niyetimizi açtığımız kimse bizi geri çevirmedi. Nodul’da belirlenen madde başları, yazıların içerikleri, değinilen konular vb. eleştiri konusu olabilir. Şu madde de olsa, şu da unutulmuş denilebilecek şeyler çıkabilir. Daha önce yapılan yıllıkların da birçok eleştiriye hedef olduğu bilinen bir gerçek. Yapıcı eleştiriler bir sonraki sayının daha da iyi hazırlanmasına hizmet edecek, olanak tanıyacaktır.

2023’ün genel bir değerlendirmesi olarak gün yüzüne çıkardığımız Nodul’un eksikleri, hataları, yanlışları bizim olsun; güzellikleri de Nodul’a emek veren ve okuyanların…”

Ötüken Neşriyat

Tel:(0212) 251 03 50