Siyasi partiler, Anayasa ve kanunlara uygun olarak; milletvekili ve mahalli idareler seçimleri yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen görüşleri doğrultusunda çalışmaları ve açık propagandaları ile millî iradenin oluşmasını sağlayarak demokratik bir devlet ve toplum düzeni içinde ülkenin çağdaş medeniyet seviyesine ulaşması amacını güden ve ülke çapında faaliyet göstermek üzere teşkilatlanan tüzelkişiliğe sahip kuruluşlardır (Siyasi Partiler Kanunu, Madde 3).
Siyasi partiler seçimlerle iktidara gelmek üzere yapılanırlar ve mevcut iktidarı genellikle eleştiren kampanyalar düzenleyerek propaganda yaparlar. Her ne kadar bizim gibi ülkelerde oy kullanmak sosyolojik gerekçelere dayansa da oy kullanma davranışını etkileyebilen başarılı kampanya örnekleri vardır.
Siyasi partilerden teoride beklenen ise bir lider etrafında aynı ideolojiye sahip insanları iktidar olmak amacıyla organize etmeleri ve seçimlere bu şekilde yapılanarak girmeleridir. Ancak kimi zaman sıra dışı bazı siyasi partilerin Anayasa ve kanunlara uygun olarak kurulmuş olsalar da program ve tüzüklerinde doğru düzgün ifadeler yer alsa da gizli tuttukları ve göstermedikleri amaçları olabiliyor. Siyasi partiler bazen de açık açık iktidara gelmek için değil sadece iktidarı yermek için kurulurlar. Bir siyasi partiyi yermek için kurulan siyasi partilere en iyi örneğin ANAP (Anavatan Partisi)'ni hicvetmek amacıyla 1986’da “davulu delen Jaguar" amblemiyle kurulan BANAP (Büyük Anadolu Partisi) olduğu söylenebilir. Amblemdeki davul, Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal'ın kızı Zeynep Özal'ın eşi Asım Ekren'in baterist olmasını; Jaguar ise, Zeki Berberoğlu'nun onlara hediye ettiği Jaguar marka arabayı temsil ediyordu. BANAP, 28 Eylül 1986'da milletvekili ara seçimlerinde %0,06 oy almış ve o dönem siyasete büyük renk katmıştı. O dönemi yaşayanlar için unutulmaz bir siyasi anıdır.
Günümüzde BANAP’ın benzeri ve gelişmişi olan çok ilgi çekici bir parti var: Macaristan’ın 2022 genel seçimlerinde %3 oy alan İki Kuyruklu Köpek Partisi… Parti 2006 yılında kuruldu, 2014 yılında resmî bir parti haline geldi. 2022 yılında böyle bir parti için yüksek sayılabilecek bir oy almasına rağmen meclise giremedi.
İki Kuyruklu Köpek Partisi sonsuz yaşam, dünya barışı, haftada bir gün çalışma, günde iki defa çeşitli renklerde güneş batması, daha az yer çekimi, bedava bira ve düşük vergiler, büyük Macaristan ovasına bir dağ inşa edilmesi gibi seçim vaatleri veriyor.
2010 yılında Budapeşte belediye başkanlığı seçimlerinde kullandıkları sloganlarından bazıları ise "daha çok her şey, daha az hiçbir şey!", "biz hiçbir şey sözü veriyoruz" şeklindeydi. Partinin eylemleri kamuoyunun bir kısmı tarafından gayri ciddi bulunurken bir kısmı tarafından ise sözün bittiği yerde beğeniliyor.
Geleneksel siyasi partilere eleştirilerinde mizahi bir yaklaşım sergiliyorlar: Seçimlerde "ülkenin güney sınırlarında mültecilere karşı inşa edilen tel örgüler yerine, nasıl olsa aklı başında olan kimse bu ülkede kalmaz diyerek, ülkeyi pas geçen üst geçitler inşa edileceğini”, "hükûmet çevresinin hırçın ve sürekli öfkeli tanınmış simalarının özel akülerle enerjiye çevrilip bununla ülkede enerji sorununun çözüleceğini" vaat ediyorlar. Kendilerini mizahın, sanatın ve hayat sevincinin damgasını vurduğu neşeli üslupla ifade etmeye çalışıyorlar ve bunu yaparken en çok gençlerin ilgisini çekiyorlar.
Bizim gibi bir ülkede böyle bir partinin varlığının düşüncesi bile eğlenceli, o kadar çok malzeme var ki. Hele yerel seçimlerdeki adaylar ve projelerinde neler var neler. Bir dostumun ifadesiyle "Facebook siyasetçileri" genç beyinler için önemli mizah kaynakları içeriyor.
Facebook siyasetçileri demişken siyasi partiler, sokak röportajcısı potansiyeli taşıyan, tiyatral konuşan ve hareket eden tiplere öncelik veriyor gibi sanki... Hâlbuki siyaset politik bir duruş ve o duruşa uygun olarak vizyon sahibi olmayı gerektirir. Siyasi partiler, liderleri ve adaylarıyla topluma fikrî olarak yeni açılım ve bakış açıları kazandırmalıdırlar. Muhalefette, ‘iktidar değişmese de olur benim yerim iyi’ rahatlığına sahip olanlar var oldukça Facebook siyasetçileri ön alıyor. Sosyal medyada soytarılık yapanlar dalga geçilmeyi çok hak ediyorlar ama memlekette kimse rezil olmuyor. Siyaset alanı rezillikten azade bir hâl almış.
Sosyal medya soytarılığı yapanlar içinde muhaliflerden de çokça var ama güç sarhoşu olmuş ve hiçbir şekilde rezil olmayan, utanmayan iktidar yanlıları başı çekiyor.
Bizdeki siyaset stresli, asık suratlı, sert dilli ve ağır söylemler ile soytarılık ve utanmazlık arasında sarkaç gibi salınıyorken bu utanmazların yüzlerine ayna tutmak işe yarayabilir.
Mizah ve zekice yapılmış hiciv önemli siyasi aktivitelerdir. Uyuyanları uyandırmak, utanmazları utandırmak, yüzsüzleri rezil etmek, şımarmış iktidara suç olmayan protesto ve eleştiri için mizah ve hiciv iyi bir yol olabilir.
